شورای حقوق بشر سازمان ملل با تصویب قطعنامهای، ماموریت ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان را به مدت یک سال دیگر تمدید کرد. این شورا از بنت خواست که گزارشی درباره «قانون امر به معروف و نهی از منکر» طالبان تهیه کند.
در این قطعنامه که در پنجاه و هفتمین جلسه این شورا تصویب شد، نقضهای گسترده حقوق بشر، به ویژه علیه زنان و دختران، محکوم شده و بر نیاز به پاسخگویی و عدالت، و حمایت از اقلیتها و گروههای آسیبپذیر در افغانستان تاکید شدهاست.
شورای حقوق بشر سازمان ملل همچنین بر ضرورت فراهمآوری امکانات و تسهیلات بیشتر برای مستندسازی موارد نقض حقوق بشر تاکید کرده است.
این تمدید در شرایطی انجام میشود که طالبان اخیراً مانع سفر ریچارد بنت به افغانستان شد. سخنگوی طالبان اعلام کرد که گزارشگر ویژه علیه علیه افغانستان «پروپاگندا» میکند و دیگر اجازه سفر به این کشور را ندارد.
شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد این اقدام طالبان را محکوم کرده و تصریح کرد که «این تصمیم نه تنها نقض آشکار حقوق بشر است، بلکه تلاشها برای شفافیت و پاسخگویی در خصوص نقضهای حقوق بشری در کشور را به شدت تضعیف میکند.»
ریچارد بنت در واکنش به تمدید ماموریت خود، ضمن قدردانی از شورای حقوق بشر سازمان ملل، اعلام کرد که به طور مستقلانه و بیطرفانه به مستندسازی نقض حقوق بشر در افغانستان ادامه خواهد داد و هدفش ایجاد تغییر مثبت برای افغانهاست.
شورای حقوق بشر سازمان ملل همچنین به شدت از رنج و درد مردم افغانستان ابراز تاثر و نگرانی کرده و بر حمایت از اقشار آسیبپذیر در این کشور تاکید کردهاست.
شورای حقوق بشر، از گزارشگر ویژه خواستهاست که در جلسه آینده گزارشی در خصوص «قانون امر به معروف و نهی از منکر» طالبان ارایه کند. این قانون به علت سرکوب و تبعیض شدید علیه زنان، محکومیت جهانی را به دنبال داشت.
در جنگ ۲۰ ساله میان نیروهای بینالمللی، حکومت افغانستان و طالبان ۴۶ هزار و ۳۱۹ غیرنظامی، بیش از ۸۶ هزار نیروی امنیتی و بیش از ۹۰ هزار تن از جنگجویان طالبان و دیگر گروههای مسلح کشته شدهاند.
با فروپاشی رژیم اول طالبان افغانستان جدید ظهور کرد و امیدواریها برای ثبات و توسعه اقتصادی و اجتماعی افغانستان بیشتر شد.
این جنگ دهها هزار کشته و زخمی برجای گذاشت و پایان آن نیز برای شهروندان افغانستان غمانگیز بوده است. اما ایالات متحده که برای این جنگ، دو تریلیون دالر هزینه کرد و دهها هزار سرباز به افغانستان اعزام کرد، آیا به آنچه که میخواست، دست یافته است؟
بسیاری از جنرالان امریکایی و مخالفان سیاسی این کشور، خروج امریکا از افغانستان در اگست ۲۰۲۱ را اشتباه غیرقابل جبران برای ماموریت بیست ساله خود در افغانستان، میدانند.
جنرال کنت مکنزی که مدیریت خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را بر عهده داشت، معتقد است که این خروج اشتباهی بود که نه تنها به گروههای القاعده و داعش فرصت توانمندی را داد بلکه افرادی مانند ولادیمیر پوتین را جسور کرد تا به اوکراین حمله کنند.
دو دهه جنگ ایالات متحده در افغانستان به پایان رسید اما افغانستان همچنان با مشکلات زیادی مواجه است. گزارش شورای امنیت ملل متحد و گزارشهایی افغانستان اینترنشنال نشان میدهد که گروههای مسلح مانند القاعده به سنگرهای خود بازگشته و تهدیدی بالقوه برای امنیت منطقه و جهان، شدهاند.
همه این مسائل سوالاتی را در مورد اهداف و منافع حضور بیست ساله امریکا در افغانستان که به قیمت تلفات دهها هزار نظامی و غیرنظامی و هزینههای میلیاردی تمام شد، مطرح کرده است.
سیاست داخلی ایالات متحده و مشارکت واشنگتن در معادلات و درگیریهای جهانی، توجه غرب به افغانستان را کاهش داده که به سود طالبان نیز تمام شده است و فشار و توجه جهانی را کمتر احساس میکند.
غیرنظامیان؛ اهداف سهلالوصول در نبرد
غیرنظامیان افغان که مدت زیادی هدف اصلی تروریسم و جنگهای ضدتروریستی بودهاند، در طول جنگ امریکا در افغانستان، خاطراتی تلخی دارند. براساس پروژه «هزینههای جنگ»، ۴۶ هزار و ۳۱۹ غیرنظامی در جنگ بیست ساله افغانستان در حملات مستقیم کشته شدهاند.
پروژه اطلاعات منازعات دانشگاه اوپسالا، تعداد کل تلفات این جنگ را ۲۱۲ هزازر و ۱۹۱ نفر اعلام کرده است.
طبق ارقام این پروژه، در جنگ امریکا و ناتو در برابر تروریسم، ۲۴۳ هزار نفر در مرز افغانستان و پاکستان کشته شدند و ۷۰ هزار نفر آنها بهطور مستقیم مورد هدف قرار گرفتهاند.
رحیمالله که از حمله انتحاری طالبان در چهارراه زنبق کابل جان سال به در برده به یاد میآورد که در آن روز در جایی بود که یک تانکر منفجر شد همه جا پر از دود شد.
او میگوید: «من در سرک ۱۵ وزیر اکبرخان بودم که تانکر منفجر شد و تمام منطقه پر از دود شد. در منطقه، هر طرف پر از جنازههای مردم بیگناه، افتاده بود.»
این حمله که در نزدیکی ریاستجمهوری و کاخ سپیدار انجام شده بود، بیش از هشتاد نفر را کشت و بیش از ۳۰۰ نفر دیگر را زخمی کرد. بازمانده این حمله با اشاره به وضعیت کنونی افغانستان میگوید او نمیداند که امریکا در افغانستان دنبال چه هدفی بوده است.
در سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹ تلفات غیرنظامیان در افغانستان گسترده بود. در سال ۲۰۱۴ پس از آن که امریکا اعلام کرد نیروهایش را به تدریج از افغانستان خارج خواهد کرد، طالبان خود را در برابر نظارت هواپیماهای بدون سرنشین و بمبارانهای هوایی در امان میدانستند و این موضوع موجب افزایش علاقمندی بیشتر فرماندهان و جنگجویان این گروه برای تصرف و نفوذ در بسیاری از مناطق کشور شد.
از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ درگیریها برای نفوذ و کنترول مناطق شدت گرفت و گروههای مسلح بدون توجه به مذاکرات صلح به سرعت تلاشهای خود را برای گسترش قدرت شان ادامه دادند. شدت این جنگها تعداد تلفات غیرنظامیان را نیز افزایش داد و طبق گزارشها، به طور متوسط هر سال سه هزار غیرنظامی کشته میشدند.
تحقیقات موسسه واتسون نشان میدهد که در این جنگ شش غیرنظامی امریکایی، ۷۴ کارمند رسانهها و ۴۴۶ کارمند سازمانهای امدادرسان کشته شدند.
در نمودار زیر نشان داده شده است که از سال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۱۲ تلفات غیرنظامیان به طور مداوم، افزایش یافته است.
جنرالهای امریکایی که فرماندهی جنگ در افغانستان را بر عهده داشتند اعتراف میکنند که جنگ در این کشور برای ملتسازی نه بلکه به هدف نابودی القاعده و دیگر گروههای تروریستی بوده که مسئول حملات ۱۱سپتامبر و سایر وقایع تروریستی مشابه بودهاند.
برای سربازان امریکایی، هدف جنگ و امنیت امریکا از اهمیت بالایی برخوردار بود. حدود دو هزار و ۳۲۴ سرباز امریکایی و سه هزار و ۹۱۷ پرسونل قراردادی آنها که که مسئولیت تدارکات را بر عهده داشتند، در این جنگ کشته شدند.
نیروهای امنیتی جمهوریت
نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی افغانستان داستان غمانگیزی از این جنگ روایت میکنند. نیروهای امنیتی افغان بار سنگین جنگ و ننگ ترک میدان نبرد را به دوش کشیدهاند. این نیروها در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۲۱ به مسئولیتهای سنگینی سوق داده شدند و در میدانهای جنگ، تنها رها شدند.
در دو دهه گذشته، دهها هزار نیروی امنیتی و پولیس افغان کشته شدند اما به رغم این فداکاریها، پایان جنگ برای آنها بسیار غمانگیز بود.
براساس یک گزارش تحقیقی افغانستان اینترنشنال، در دو دهه گذشته بیش از ۸۶ هزار سرباز، کارمند اطلاعاتی و نیروهای محلی حکومت جمهوری افغانستان، کشته شدهاند. طبق این دادهها، ۱۱۱ هزار و ۴۸۱ نیروی دیگر زخمی و ۱۰ هزار و ۸۵۴ نفر دیگر، معلول شدهاند.
این تلفات در درگیریهای مستقیم، حملات انتحاری و چریکی، انفجار بمبهای کنارجادهای، به نیروهای حکومت سابق، وارد شده است.
شماری از نهادهای خارجی مانند یوناما، مراکز تحقیقاتی، شماری از دانشگاهها و رسانهها، آمار تلفات جنگ افغانستان را ارائه کردهاند که به دلیل کمبود دسترسی به اطلاعات و منابع اصلی این آمار آنها متفاوت بوده است.
آمار وزارت دفاع و داخله، ریاست امنیت ملی و شورای امنیت ملی دولت سابق جمهوری افغانستان نشان میدهد که در جنگ بیست ساله در افغانستان، ۳۱ هزار و ۷۲۲ نفر از نیروهای ملی کشته شدند، بیش از ۴۴ هزار نفر زخمی و بیش از ۴ هزار نفر دیگر، معلول شدند.
از نیروهای پولیس ملی، پولیس سرحدی، نظام عامه، پولیس محلی و نیروهای واکنش سریع نیز ۴۵ هزار و ۲۶۲ نفر کشته شدند و بیش از ۵۶ هزار نفر زخمی و شش هزار و ۲۱۶ نفر، معلول داشتند.
براساس گزارشها، در دو دهه جنگ امریکا در افغانستان، ۹ هزار و ۵۱ کارمند اطلاعاتی، سرباز و نیروهای مردمی در همکاری با امنیت ملی کشته شدند و ۱۱ هزار و ۳۷۱ نفر زخمی و ۳۱۷ نفر معلول شدند.
براساس اطلاعات حکومت پیشین افغانستان، ۴۳۲ نفر از نیروهای واحد صفر امنیت ملی که به طور مستقیم از سوی امریکا تامین مالی و تجهیز شده بودند، کشته و ۳۱۲نفر زخمی شدند.
با اینکه اطلاعات دقیقی در مورد تلفات نیروهای مخالف مسلح مانند طالبان، جنگجویان پاکستانی، داعش، القاعده و نیروهای حزب اسلامی ارائه نشده است اما بر اساس گزارشهای منتشر شده حدود ۹۰ هزار نفر از جنگجویان این گروهها در این جنگ کشته شدند.
