معاونت اقتصادی رئیسالوزرای طالبان روز پنجشنبه اعلام کرد که قرارداد استخراج ذخایر گاز طوطی میدان فاریاب به یک شرکت اوزبیکستانی واگذار شده است. در خبرنامه آمده است که اوزبیکستان در این قرارداد ۱۰ ساله حدود یک میلیارد دالر سرمایهگذاری میکند.
در خبرنامهای که دفتر عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئیسالوزرای طالبان منتشر کرد، آمده است که این قرارداد میان وزارت معادن و پترولیم طالبان و شرکت اوزبیکستانی امضا شده است.
در جزئیات این قرارداد ذکر شده که شرکت اوزبیکستانی در سال نخست ۱۰۰ میلیون دالر و در جریان ده سال، یک میلیارد دالر سرمایهگذاری میکند.
طالبان میگوید ذخایر گاز طوطی میدان ولایت فاریاب حدود ۷ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد.
به گفته هدایتالله بدری، وزیر معادن طالبان، با این قرارداد نیازهای انرژی افغانستان تا حد زیادی برطرف خواهد شد.
عصمتالله ایرگاشف، فرستاده ویژه رئیسجمهور اوزبیکستان، در سفر به افغانستان درباره این سرمایهگذاری گفت که هزاران فرصت شغلی و احیای اقتصاد ملی افغانستان در برنامه است.
همزمان، خبرگزاری دریا به نقل از کارشناسان نوشته است که توافقنامههای امضا شده بین اوزبیکستان و طالبان بخشی از استراتژی اوزبیکستان برای تقویت نفوذ خود در منطقه و ایجاد فرصتهای اقتصادی جدید است.
اویبیک سیروژوف، کارشناس علوم سیاسی، گفته است که افغانستان بازار امیدوارکنندهای برای اوزبیکستان است.
به گفته کارشناسان اوزبیکستان، این کشور اهرمهای لازم را بر طالبان دارد، از جمله کنترول بخش قابل توجهی از کمکهای بشردوستانه ورودی به افغانستان که از طریق خطآهن اوزبیکستان میگذرد. علاوه بر این، تاشکند برق کابل را نیز تأمین میکند. انور یولداشف، کارشناس مسائل سیاسی، گفته است که این عوامل فرصتهایی را برای اوزبیکستان جهت فشار بر طالبان ایجاد میکند.
تحقیقاتی که توسط پولیتیکو و چندین رسانه بینالمللی انجام شده، حاکی از سوءاستفاده از این بودجهها برای اخراج اجباری مهاجران است.
در این گزارش آمده است که برخی از مراکز پذیرش مهاجران که با بودجه اتحادیه اروپا در ترکیه ساخته شدهاند، به اردوگاههای اخراج تبدیل شدهاند. مهاجرانی که در این مراکز نگهداری میشوند، از جمله سامی، یک جوان ۲۶ ساله سوری، تجربههای دردناکی از سوءاستفاده و بیتوجهی به نیازهای پزشکی خود گزارش کردهاند. سامی که از جنگ سوریه فرار کرده بود، پس از سه ماه حبس و شکنجه در یکی از این مراکز، به زور به سوریه بازگردانده شد.
در حالی که اتحادیه اروپا خود اعلام کرده است که سوریه و افغانستان برای بازگشت پناهجویان ناامن هستند، گزارش نشان میدهد که مقامات اروپایی از این اخراجهای اجباری مطلع بودهاند، اما اقدامی جدی برای متوقف کردن آن انجام ندادهاند.
این گزارش انتقادات شدیدی به نحوه هزینهکرد بودجههای اتحادیه اروپا برای مدیریت مهاجرت در ترکیه وارد کرده و تأکید دارد که این بودجهها به جای بهبود شرایط پناهجویان، برای سرکوب و اخراج آنها مورد استفاده قرار گرفته است.
پس از بحران پناهجویان در اروپا در سال ۲۰۱۵، اتحادیه اروپا بیش از ۱۱ میلیارد یورو به ترکیه اختصاص داده است تا به این کشور در حمایت، اسکان و مدیریت حدود ۴ میلیون نفر که برای فرار از جنگ داخلی ویرانگر سوریه به سمت شمال مهاجرت کرده بودند، کمک کند.
این کمکها بزرگترین تلاش بشردوستانه در تاریخ اتحادیه اروپا را تشکیل میدهد، اما به گفته پولیتیکو «هدف آن کاملاً خیرخواهانه نیست». هدف این کمکها کاهش تعداد درخواستهای پناهندگی در اتحادیه اروپا از طریق اطمینان از نگهداری پناهجویان در ترکیه است. این مبلغ شامل نزدیک به یک میلیارد یورو برای امنیت مرزی و پردازش درخواستهای پناهندگی است تا به آنکارا در مهار پناهجویان کمک کند.
با این حال، آنکارا از این که بهعنوان مخزن پناهجویان اروپا عمل کند، خسته شده است. در سالهای اخیر، دولت ترکیه شروع به استفاده از زیرساختهای تأمین شده با بودجه اتحادیه اروپا برای کاهش تعداد پناهجویانی کرده است که در این کشور اقامت دارند. بنا بر تحقیقات پولیتیکو و هشت رسانه دیگر، آنکارا اقدام به گردآوری و اخراج اجباری سوریها، افغانها و دیگر افرادی که در کشورهای خود با خطرات مواجه هستند، کرده است.
این تحقیق فاش کرد که کمیسیون اروپا، نهادی اجرایی اتحادیه اروپا که مسئول نظارت بر بودجههای تخصیص داده شده به ترکیه است، بارها هشدارهایی را نادیده گرفته است — از گروههای جامعه مدنی، وکلا، دیپلماتها و حتی کارکنان خود — که نشان میداد بودجههای اتحادیه اروپا برای پشتیبانی از سیستمی استفاده میشود که پناهجویان را بهزور اخراج میکند.
ترکیه اکنون ۳۲ مرکز بازگشت با ظرفیت نزدیک به ۲۰,۰۰۰ نفر دارد که به گفته علی یرلیکا، وزیر کشور ترکیه، این مراکز "بزرگترین قدرت زیرساختی ما در زمینه اخراج هستند."
طیارههای حامل پناهجویان اخراج شده، پرسودترین پروازهای شرکت آریانا
غیرسوریها بهندرت در ترکیه وضعیت حمایتی دریافت میکنند، زیرا ترکیه نسخهای از کنوانسیون ژنو را بهکار میگیرد که فقط به اروپاییها محافظت میدهد. آنها غالباً به سادگی به کشورهای خود بازگردانده میشوند.
افغانها بهویژه بهصورت دستهجمعی اخراج میشوند. در سال ۲۰۲۲، ترکیه اعلام کرد که بیش از ۶۶,۰۰۰ افغان را با هواپیما بازگردانده است. شمار زیادی دیگر در مرز با ایران تحت فشار قرار میگیرند، جایی که نگهبانان ترکیه در خودروهای زرهی تأمینشده از سوی اتحادیه اروپا گشتزنی میکنند و از برجهای نگهبانی تأمینشده توسط اتحادیه اروپا نظارت میکنند.
یک کارمند شرکت هواپیمایی آریانا گفت که از زمان سقوط کابل در سال ۲۰۲۱، این شرکت افغان بیش از ۱۰۰,۰۰۰ اخراجی را از ترکیه به افغانستان منتقل کرده است. معمولاً مردان بین ۱۸ تا ۵۵ سال. او گفت که اخراجها اکنون بزرگترین و سودآورترین عملیات این شرکت هواپیمایی به جای حج سالانه شده است.
بیشتر پناهجویان اخراج شده به افغانستان تحت کنترل طالبان برمیگردند. جایی که کارمندان دولت سابق، خبرنگاران و فعالان حقوق بشر، و به ویژه زنان زیر سرکوب شدید طالبان قرار دارند.
حمید، یک جوان افغان که در ۱۲ اگست در فرودگاه کابل بهطور اجباری فرود آمد، گفت: «از طریق نیروی نظامی ترکیه به یک بازداشتگاه منتقل شدم و آنجا به شدت مرا لتوکوب کردند. سپس به طالبان تحویل داده شدم.»
اکنون که در افغانستان است، میگوید در این کشور هیچچیزی برای او وجود ندارد، اما او برای مراقبت از خانوادهاش باید به ترکیه برگردد.
برخی دیگر در ترکیه از حملات طالبان به تلویزیونهای محلی، رادیو و روزنامهها، کارمندان دولت و سایر افرادی که با دولت قبلی در ارتباط بودند، وحشت دارند. اگرچه دولت ترکیه حدود ۶۷۰,۰۰۰ افغان را به عنوان پناهجو ثبت کرده است، بسیاری از آنها تنها با ویزای گردشگری وارد این کشور شده و بهطور غیرقانونی در ترکیه زندگی کردهاند و اکنون در معرض اخراج قرار دارند.
