منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند طالبان بازرسیها در شهر قندهار را افزایش داده است. تا هنوز علت تشدید تدابیر امنیتی روشن نیست اما منابع محلی گفتند هدف آن تامین امنیت بیشتر محل سکونت رهبر طالبان است.
جادههای منتهی به شهر قندهار تحت نظارت شدید طالبان قرار دارد و نیروهای امنیتی این گروه در شهر با لباس شخصی گشتزنی میکنند. طالبان در تلاش اند تا از تردد افراد ناشناس در این شهر جلوگیری کنند.
علیاحمد، ساکن عینومینه قندهار روز پنجشنبه گفت: «طالبان پاسگاههای متعدد ایجاد کرده و مردم را مورد بازجویی و آزار قرار میدهد.»
همسو با آن، ملاشیرین، والی طالبان در قندهار، روز پنجشنبه در دیدار با مسئولان حوزههای امنیتی از آنان خواست تا تدابیر امنیتی را افزایش دهند.
هبتالله، رهبر این گروه با خانوادهاش در قندهار زندگی میکند و وزرای طالبان نیز برای مشورت به این شهر در رفتوآمد اند.
قرار است تا دو ماه دیگر نشست کابینه با حضور رهبر طالبان در این ولایت برگزار شود، بدینمنظور راههای مواصلاتی مهم در این شهر مسدود خواهد شد.
برخی خبرنگاران افغان مقیم پاکستان میگویند که با گذشت سهسال در این کشور در بلاتکلیفی بهسر میبرند و منتظر دریافت ویزای بشردوستانه کشورهای غربی اند. آنان از خطر اخراج، فشارهای روحی در پاکستان و تهدیدات طالبان در فضای مجازی شکایت دارند.
خبرنگارانی که پس از ترک افغانستان بهمنظور دریافت ویزای بشردوستانه به پاکستان آمدهاند، روز پنجشنبه به ایبیسی نیوز گفتهاند که از یکسو در معرض خطر اخراج قرار دهند و از دیگرسو ویزاهای دریافتی آنان تمدید نمیشود.
به گفته خبرنگاران، بهرغم درخواست مکرر از کشورهایی که قول پناهندگی به آنها دادهاند، تاکنون در اینباره پاسخ مثبتی دریافت نکردهاند. برخی از آنان گفتند که وضعیت آنها در پاکستان «وخیم» است و تهدید به اخراج در همهجا وجود دارد.
خاطره، روزنامهنگار افغان، به این رسانه گفت که تمدید ویزای آن گاهی بدون دلیل موجه رد میشود و در مواردی نیز ماموران پاکستانی درخواست رشوه میکنند.
هزینههای مرتبط به مسکن، مراقبتهای بهداشتی و حملونقل در پاکستان برای افغانهایی که ویزای توریستی دارند، بسیار گران است.
بسیاری از خبرنگاران افغان مقیم پاکستان میگویند که بهدلیل داشتن ویزای توریستی و نداشتن اجازه کار قانونی به سختی زندگی میکنند.
خاطره به این شبکه گفت: «هرجا میروید، پولیس از شما مدارک معتبر اقامت میخواهد.» او گفت که پولیس برخی شبها خانهها را چک میکنند تا کسانیرا که مدارک معتبر ندارند، اخراج کنند.
این روزنامهنگاران افغان میگویند که علاوه بر خطر اخراج، در فضای مجازی با تهدیدات فراوانی مواجهاند.
ویسا، خبرنگاران افغان گفت که مکررا از طریق شبکههای اجتماعی از سوی طالبان تهدید به مرگ میشود. او گفت: «اگر به افغانستان اخراج شوم، طالبان منتظر من هستند.»
سخنگوی وزارت خارجه طالبان گفت که «هیچ خبرنگاری از سوی این گروه به شکنجه، ناپدیدشدن و یا مرگ محکوم نشده است.»
برخی از روزنامهنگاران از مشکلات روحی و روانی ناشی از فشارهای موجود در پاکستان و طالبان نیز یاد کردهاند.
رحمان، روزنامهنگار افغان، از تشدید افسردگی و اضطراباش یاد کرد و گفت برای خود و خانوادهاش که هنوز در کابل اند، نگران است. او گفت: «این یک شکنجه روانی روزانه است.»
بهرغم این مشکلات، خبرنگاران میگویند که درخواستهای خود را به مراجع ذیربط مختلف بینالمللی فرستادهاند، اما تاکنون پاسخی دریافت نکردهاند.
ویسا میگوید که درخواست خود را به عفو بینالملل، کمیته حمایت از خبرنگاران بدون مرز و سایر سازمانهای غیردولتی فرستاده است که جانش در خطر است، اما دو سال است که پس از دریافت تاییدی، اقدام دیگری نشده است.
رحمان نیز میگوید که درخواست کمک از فرانسه و سازمان ملل نتیجهای نداشته است. او گفت: «من معتقدم که این کشورها همیشه طرفدار آزادی و دموکراسی بودهاند، آنها میتوانند کمک کنند، اما تعجب میکنم که چرا اینقدر طول میکشد.»
برخی روزنامهنگاران افغان میگویند که احساس میکنند کشورهای غربی وعدههای خود را برای کمک به پناهجویان افغان زیرپا گذاشته اند.
گزارشگران بدون مرز در ماه عقرب سال گذشته خبر داد که در پی اتمام ضربالاجل پاکستان برای اخراج مهاجران افغان، بیش از ۲۰۰ روزنامهنگار افغان در معرض خطر اخراج قرار دارند.
سخنگوی وزارت خارجه پاکستان گفت گروههای تروریستی در افغانستان پناهگاه دارند و از آنجا به پاکستان حمله میکنند. ممتاز زهرا بلوچ ابراز امیدواری کرد طالبان این گروهها را نه تنها تهدیدی برای دیگران بلکه برای امنیت خود نیز یک تهدید جدی تلقی کند.
سخنگوی وزارت خارجه پاکستان از طالبان خواست به تعهدات خود در توافقنامه صلح دوحه عمل کند و جلوی فعالیت این گروه را در افغانستان بگیرد. او بدون نام بردن از گروه خاصی خواستار اقدام طالبان علیه گروههای تروریستی در افغانستان شد.
در سه سال گذشته، حملات طالبان پاکستانی به نیروهای امنیتی پاکستان افزایش یافته است. به گفته تحلیلگران، شبه نظامیان پاکستانی متحدان طالبان افغان اند و این گروه حاضر نیست آنها را از افغانستان بیرون کند.
طالبان در پاسخ به درخواست های کشورهای منطقه گفته است که به هیچ گروهی اجازه حمله به کشورهای همسایه را نمی دهد اما پاکستان تاکید دارد که رهبری و شمار زیادی از نیروهای طالبان پاکستانی در افغانستان حضور دارند.
بر اساس اطلاعیه وزارت خارجه پاکستان، زهرا بلوچ روز پنجشنبه در نشست خبری خود گفت که نگرانیهای جامعه جهانی در گزارشهای سازمان ملل و در نشستهای کشورهای همسایه و منطقه در مورد وضعیت افغانستان بیان شده است.
زهرا بلوچ ابراز امیدواری کرد که طالبان «این گروهها را نه تنها برای منطقه، بلکه برای امنیت خود نیز یک تهدید جدی تلقی کرده و به تعهدات خود در قراردادهای مختلف بینالمللی از جمله توافقنامه دوحه عمل کنند.»
او همچنین گفت که اسلامآباد نگرانی خود را درباره حجم بزرگ از سلاحهایی که گروههای تروریستی در افغانستان بهدست آورده و با آن به پاکستان حمله میکنند، با واشنگتن شریک کرده است. خانم بلوچ افزود اسلامآباد و واشنگتن تلاش میکنند طالبان را وادار کنند به تعهدات شان در مبارزه با تروریسم عمل کند.
زهرا بلوچ بار دیگر تاکید کرد که گروههای تروریستی در خاک افغانستان پناهگاه دارند و از آنجا اقدام به عملیات در داخل پاکستان میکنند.
او گفت:«ما بر این باوریم که تروریسم نه تنها برای افغانستان بلکه برای کشورهای همسایه افغانستان از جمله پاکستان و همچنین برای کل جهان یک تهدید است.»
پس از بهقدرت رسیدن طالبان در افغانستان اسلامآباد امیدوار بود که این گروه مانع حملات تحریک طالبان پاکستانی به نیروهای امنیتی و اهداف دولتی در پاکستان شود. اسلامآباد میگوید با گذشت سه سال طالبان نه تنها مانع فعالیت این گروه در افغانستان نشده، بلکه پناهگاههای را در مناطق مرزی در اختیار این گروه قرار داده است.
پیشتر، وزارت خارجه پاکستان اعلام کرد که در دیدار نماینده ویژه چین در امور افغانستان از اسلامآباد، مقامهای این وزارت «شواهد قطعی» درباره حضور تحریک طالبان پاکستانی و دیگر گروههای مخالف این کشور را با او شریک کردهاند.
صرف نظر از تعیین نماینده ویژه
سخنگوی وزارت خارجه پاکستان گفت در حال حاضر، این کشور نماینده ویژهای برای افغانستان درنظر ندارد و معاون وزیر امور خارجه پاکستان برای منطقه غرب آسیا و افغانستان مسئولیت تعامل پاکستان با حکومت طالبان را به عهده دارد.
پیش از این پاکستان دو نماینده ویژه برای افغانستان تعیین کرده بود. آخرین نماینده این کشور آصف علی درانی بود که اخیراً کنار گذاشته شد.
مرکز خبرنگاران افغانستان به مناسبت روز جهانی تلویزیون، از افزایش بیسابقه محدودیتها برای تلویزیونها در افغانستان خبر داد. به گفته این مرکز، در یک سال گذشته دستکم ۱۲ تلویزیون به دستور طالبان یا به علت مقررات دستوپاگیر این گروه بسته شده است.
بر اساس تحقیق مرکز خبرنگاران افغانستان که روز پنجشنبه، اول قوس منتشر شد، گروه طالبان علیرغم تایید تلویحی قانون رسانههای همگانی افغانستان و اعلام برخی تغییرات در آن، در سه سال گذشته دستکم ۲۱ دستورالعملی صادر کرده است که بسیاری از آنها با قوانین رسانهها مغایرت دارد. از این تعداد، هفت دستورالعمل بهطور خاص محدودیتهای جدید برای تلویزیونها و رسانههای تصویری خلق کرده است.
ممنوعیت حضور زنان در تلویزیونها، ممنوعیت پخش برنامههای تلویزیونهای بینالمللی، جلوگیری از تصویربرداری و مصاحبههای تصویری، ممنوعیت پخش گفتوگوهای زنده و دعوت نکردن از کارشناسانی که مورد تایید طالبان نیستند، از جمله این دستورالعملها است.
علاوه بر این، ممنوعیت پوشش خبری تظاهرات، ممنوعیت نشر موسیقی و رعایت تفکیک جنسیتی در رسانهها، مشکلات بیشتری برای خبرنگاران و رسانهها به وجود آورده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان همچنین اعلام کرد که در این مدت، دستکم ۳۰ خبرنگار و کارمند رسانهای بازداشت شدهاند و از این تعداد، هفت نفر همچنان در زندان به سر میبرند. در یک سال گذشته، ۱۲ تلویزیون به دلیل تخطی از این دستورالعملها بسته شدهاند و تنها یک تلویزیون پس از آن بازگشایی شده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان از طالبان خواسته است که در «دستورالعملهای فراقانونی که منجر به بسته شدن تعداد زیادی از رسانهها و تلویزیونها شده، بازنگری کند.» این مرکز همچنان از طالبان خواسته که به آزادی رسانهها و خبرنگاران احترام گذاشته و از آنها حمایت کند.
طالبان درخواست کشورهای غربی و سازمانهای بینالمللی مدافع خبرنگاران و حقوق بشر برای حمایت از رسانهها را رد کرده است. این گروه گفته است که از حقوق و آزادی رسانهها و خبرنگارانی که دستورات این گروه را رعایت نمیکنند، حمایت نمیکند.
طالبان اغلب انتقادها از سیاستهای این گروه را «خلاف منافع ملی و اسلامی» ارزیابی کرده و خبرنگاران و کارشناسان رسانهها را به سبب آن بازداشت کرده است.
این مرکز از جامعه بینالمللی درخواست کرد که از آزادی فعالیت رسانهها، بهویژه تلویزیونها در افغانستان حمایت کرده و بر اجرای دقیق قانون رسانههای همگانی این کشور نظارت کنند.
براساس مفاد قانون امر به معروف طالبان، در حال حاضر در حدود ۱۰ ولایت افغانستان پخش تصویر موجودات زنده، ممنوع یا محدود شده است.
گزارش تحقیقی سازمان حقوق بشری «رواداری» نشان میدهد که طالبان کلیشههای جنسیتی، خشونت و تبعیض را وارد نظام آموزشی کرده است. یک مصاحبهشونده به رواداری گفته است استاد علوم دینی در نیمروز به دانشآموزان گفته «اگر زنان مسجد بروند، مسجد کثیف میشود.»
سازمان حقوق بشری رواداری روز پنجشنبه، اول قوس، گزارش تحقیقی جدیدی را به نام «محرومیت و تبعیض: وضعیت دسترسی دختران و زنان به آموزش در افغانستان» منتشر کرد.
در این گزارش آمده است که آموزگاران استخدام شده توسط طالبان در ولایت بدخشان به دانشجویان و دانشآموزان گفتهاند: «مطالبه حقوق برابر به زنان و مردان کار دشمنان اسلام است و اگر زنان مسئولیت تصمیم خانواده و اجتماع را داشته باشند، منجر به فساد اخلاقی و تباهی در جامعه میشود.»
در این گزارش آمده است که در ولایت بغلان نیز موضوعات «به شدت توهینآمیز علیه زنان» در صنفهای درسی مکتبها و دانشگاهها ترویج میشود.
یکی از مصاحبهشوندگان در بدخشان به رواداری گفته است که طالبان به دانشجویان گفته است بیرون شدن زنان از خانه، جامعه را به سوی تباهی میبرد.
دادگاه عالی طالبان اعلام کرد که محکمه ابتدایی این گروه در ولسوالی نادرشاهکوت ولایت خوست یک زن و یک مرد را به اتهام «فساد اخلاقی» شلاق زده است. طالبان بر مبنای قانون امر به معروف، سخن گفتن مرد و زن را نیز «غیراخلاقی» میداند.
به گفته این دادگاه، هر یک از متهمان با ۳۹ ضربه شلاق در ملاءعام مجازات شدهاند.
دادگاه عالی طالبان روز پنجشنبه، اول قوس، در خبرنامهای نوشت که حکم شلاق این دو نفر پس از تایید این دادگاه، از سوی مقامات محلی در صحن محکمه ابتدایی ولسوالی نادرشاهکوت با حضور مراجعین، مقامات محلی و مردم عام اجرا شده است.
طالبان بهرغم مخالفتهای سازمانهای بینالمللی حقوق بشری، به شکنجه و مجازات بدنی متهمان در افغانستان ادامه دادهاند. این در حالی است که بسیاری از سازمانهای بشری از عدم دسترسی متهمان به محاکمه عادلانه در افغانستان ابراز نگرانی کردهاند.
