دیدبان حقوق بشر در مطلبی بر ضرورت ایجاد مکانیزم مستقل بینالمللی برای جمعآوری شواهد مبنی بر نقض حقوق بشر در افغانستان و تقویت مسئولیتپذیری تاکید کرد. این سازمان هشدار داد که نبود چنین مکانیزمی، شواهد نقض حقوق بشر را در افغانستان نابود میکند و مانع امکان پیگرد قانونی میشود.
دیدبان حقوق بشر با طرح سوالاتی پیرامون ضرورت ایجاد یک مکانیزم مستقل پاسخگویی برای افغانستان، تاکید میکند که این مکانیزم باید به بررسی موارد نقض حقوق بشری گذشته و جاری پرداخته و عدالت و جبران خسارت برای قربانیان را تضمین کند.
این سازمان به نقض حقوق بشر از سوی طالبان علیه زنان و دختران، افراد الجیبیتیکیو، کارمندان سابق حکومتی، اقلیتهای مذهبی و قومی، خبرنگاران و زنان معترض در سه سال گذشته در افغانستان اشاره کرده است.
در مطلب این سازمان آمده است: «پرداختن به معافیتهای طولانیمدت و ریشهدار برای نقضها و سوءاستفادههای حقوق بشری گذشته و جاری در کشور، برای تضمین حقوق قربانیان و دسترسی آنها به عدالت ضروری است.»
دیدبان حقوق بشر بر این باور است که این مکانیزم میتواند مکمل مأموریت گزارشگر ویژه سازمان ملل در افغانستان باشد و از تلاشهای جاری و آینده در دادگاه کیفری بینالمللی، دیوان بینالمللی دادگستری و دادگاههای داخلی حمایت کند.
این سازمان تاکید کرده است که مکانیزم مستقل پاسخگویی در افغانستان باید مسئول تحقیق و شناسایی واقعیتها، جمعآوری، حفظ و تجزیه و تحلیل شواهد و شناسایی عاملان نقضهای حقوق بشری باشد.
در گزارش دیدبان حقوق بشر آمده است که این مکانیزم باید به منابع لازم برای انجام مأموریت خود مجهز باشد و همچنین از تحقیقات قوی از راه دور با استفاده از تخصصهای دیجیتال و تحقیقات جنایی بهره ببرد.
دیدبان حقوق بشر نوشت: «نقش این مکانیزم بررسی، جمعآوری، تجزیه و تحلیل و حفظ شواهد به گونهای باشد که در دادگاه پذیرفته شده و با استانداردهای بینالمللی مطابقت داشته باشد.»
این سازمان همچنین اشاره کرد: «جنایات طالبان قبل از آگست ۲۰۲۱ نیز باید مورد بررسی قرار گیرند، چرا که عدم رسیدگی به جنایات پیش از ۲۰۲۱ ممکن است قربانیان را با خطر حاشیهنشینی روبرو کند.»
دیدبان حقوق بشر تاکید کرد که قربانیان باید بدون اولویتبندی به عدالت دسترسی داشته باشند.
