رسانههای ترکیه گزارش دادند که محمد امیر میرزایی، جوان ۲۱ ساله افغان در شهر موغلا هنگام خواب توسط همکارش با ضربات چاقو کشته شده است. طبق گزارشها، مظنون مدتی پس از فرار از محل رویداد، از سوی پولیس این کشور، بازداشت شده است.
رسانههای ترکیه روز جمعه، ۱۴ جدی گزارش دادند که این رویداد حوالی ساعت ۲ بامداد در منطقه فوچا رخ داده است.
رسانهها هویت مظنون را فاش نکردهاند، اما اعلام کردهاند که او ۲۴ ساله بوده و توسط پولیس ترکیه شناسایی و بازداشت شده است.
انگیزه این قتل هنوز مشخص نیست و نهادهای ترکیه تحقیقات خود را در این مورد آغاز کردهاند.
یک بررسی جدید درباره پیامدهای اقتصادی محرومیت زنان افغان از آموزش و کار، نشان میدهد که ممنوعیت طالبان، سالانه بیش از ۱.۴ میلیارد دالر به اقتصاد افغانستان ضربه میزند.
هری آنتونی پاترینوس، رئیس سیاستگذاری آموزشی در دانشگاه آرکانزاس و راجا بنتاوئه کتان، کارشناس آموزش بانک جهانی به همراه رفیعالدین نجم، اقتصاددان دانشگاه امریکایی نویسندگان این تحقیق هستند.
این سه پژوهشگر، نتیجه بررسی خود از تغییرات اقتصادی را با استفاده از دادههای نیروی کار و خانوار در افغانستان در سالهای ۲۰۰۷، ۲۰۱۴ و ۲۰۲۰ در سایت کانورسیشن به نشر سپردهاند.
آنان در پژوهش خود تاکید دارند که زیان مالی محرومیت زنان از آموزش و کار بیشتر از برآوردهای قبلی است که از سوی صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل انجام شده است. صندوق کودکان سازمان ملل دو سال پیش با نشر نتایج تحقیقی اعلام کرد که ممنوعیت تحصیل برای دختران در دوره ثانوی دستکم ۵۰۰ میلیون دالر به اقتصاد افغانستان آسیب زده است.
این پژوهش تازه تصریح کرده که زیان مالی برآورده شده تنها شامل ضرر مالی است و هزینههای اجتماعی ناشی از کاهش سطح تحصیلات زنان مانند تأثیرات منفی بر سلامت، آموزش فرزندان و نابرابریهای اجتماعی را شامل نمیشود.
نویسندگان برای وضاحت ضربه اقتصادی وارده از اقدامات طالبان علیه زنان میگویند که تولید ناخالص داخلی افغانستان در سال ۲۰۲۳ تنها ۱۷ میلیارد دالر بود.
این کارشناسان، میگویند که سرمایهگذاری در آموزش زنان نه تنها به رشد اقتصادی منجر میشود، بلکه با بهبود سلامت عمومی و کاهش فقر، مزایای اجتماعی طولانیمدتی مانند نرخ بالاتر حضور در مکتب و بهبود سلامت فرزندان دارد.
نویسندگان پژوهش تاکید دارند که ادامه این ممنوعیت، فرصتهای آموزشی و اقتصادی نسلها را از بین برده و افغانستان را با چالشهای عمیقتری مواجه خواهد کرد.
در بخش از این تحقیق آمده است که سرمایهگذاری در آموزش زنان نه تنها بر خود آنها تأثیر میگذارد، بلکه مزایای اقتصادی و اجتماعیای به همراه دارد که میتواند نسلها ادامه یابد.
این مزایا شامل نرخهای بالاتر حضور در مدرسه و بهبود سلامت فرزندان است.
تحقیق درباره تاثیر آموزش و کار زنان در اقتصاد کشور دوره پس از سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱ را با سال ۲۰۲۰ مقایسه کرده است.
نتایج نشان میدهد که با فراهم شدن فرصتهای آموزشی برای زنان و دختران، نرخ مرگ و میر کودکان به نیم کاهش یافت و درآمد ملی ناخالص رسانه تقریبا به سه برابر افزایش یافت.
پژوهش با بررسی نقش آموزش در رشد اقتصادی کشورها نوشته میانگین بازده سرمایهگذاری در آموزش در سطح جهانی برای هر سال تحصیل اضافی حدود ۹ درصد است.
بررسی نشان میدهد که بازدهی سرمایهگذاری در آموزش در افغانستان پایین است اما وقتی به آموزش زنان پرداخته میشود، این رقم بهطور قابلتوجهی بالا میرود.
طبق نتایج این تحقیق به ازای هر سال تحصیل اضافی برای یک زن، درآمد او بهطور متوسط ۱۳ درصد افزایش مییابد.
رضا فلاح، مدیرعامل جمعیت هلال احمر کرمان ایران میگوید که روز پنجشنبه شش تن از «اتباع خارجی» براثر تصادف رانندگی در این استان جان باختند و سه نفر دیگر زخمی شدند. مقامات ایران به مهاجران افغان «اتباع بیگانه» یا خارجی میگویند.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه روز پنجشنبه ۱۳ جدی گزارش داد که موتر حامل «اتباع بیگانه» از نوع پژو ۴۰۵ بود که در جاده قدیم ماهان با موتری از نوع امدابلیوام تصادف کرده است.
طبق این گزارش، افراد زخمی به شفاخانههای باهنر و افضلیپور شهر کرمان منتقل شدهاند.
درباره علت این حادثه هنوز گزارشی منتشر نشده است.
وزارت خارجه ایران از طالبان خواست تا در استمرار جریان آب از افغانستان به ایران همکاری کرده و موانع ایجادشده را رفع کند. سخنگوی این وزارت گفته مقامات این کشور در تماس با مقامهای طالبان اعتراض و نگرانی شدید خود را نسبت به محدودیت آبهای ورودی یا منحرف کردن مسیر آن ابلاغ کردهاند.
اسماعیل بقایی در نشست خبری گفت ایران انتظار دارد کشور همسایه با در نظرداشتن منافع و مصالح دو ملت و با توجه به قواعد و موازین حقوقی بینالمللی و معاهدات و تفاهمات دوجانبه و اصل حسن همجواری، تصمیمهای مناسب را اتخاذ نمایند.
او گفت که جمهوری اسلامی ایران بارها بهویژه از مجاری دیپلوماتیک رسمی و سازوکارهای کارکردی (فنی)، به طرفهای افغان تاکید کرده است که بهرهبرداری از منابع و حوضههای آبی نمیتواند بدون رعایت حقوق ایران وفق معاهدههای دوجانبه یا اصول و قواعد عرفی و نیز اصل مهم حسن همجواری و همچنین ملاحظات زیستمحیطی صورت گیرد.
بقایی روز جمعه همچنین نگرانی خود را در مورد تأثیر سدهای در حال ساخت در افغانستان بر میزان آب ورودی به ایران ابراز کرد.
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران با اشاره به پیوندهای فرهنگی، مذهبی، قومی و تمدنی میان ایران و افغانستان و میزبانی ایران از حدود پنج میلیون مهاجر افغان، تأکید کرد که احترام به منافع متقابل و پرهیز از اقدامات یکجانبه ضروری است.
پس از تسلط طالبان در افغانستان، تهران بارها از این گروه خواسته است تا جریان آب رودخانه هلمند را به ایران بازگرداند، اما طالبان با اشاره به خشکسالی مدعی شده که آب بهطور طبیعی کاهش یافته و مسدود نشده است.
ایران اخیراً انتقادهایی را نیز نسبت به ساخت بند پاشدان در هرات مطرح کرده است.
سخنگوی صنعت آب ایران چندی پیش اعلام کرد که بهرهبرداری یکجانبه افغانستان از رودخانه هریرود نقض حقوق عرفی است و میتواند به نیازهای اساسی میلیونها نفر از جمله تأمین آب مشهد آسیب برساند.
مهاجران افغان در پاکستان به خبرگزاری فرانسه گفتند که با افزایش ناامنی در این کشور و تشدید تنشهای سیاسی میان اسلامآباد و طالبان افغان، فشارها بر مهاجران شدت گرفته است. مهاجران میگویند که به دلیل محدودیتهای شدید، بازداشت، اخاذی و فشارهای اجتماعی در خانه زندانی شدهاند.
این پناهجویان میگویند که با شرایط سختی مواجه شدهاند که بسیاری از آنان را به یاد زندگی تحت حاکمیت طالبان در افغانستان میاندازد.
در روزهای اخیر مهاجران افغان به افغانستان اینترنشنال گفتند پولیس اسلامآباد دهها افغان را بازداشت کردند. آنها زمانی بازداشت شدند که برای اخذ کارت اقامت اسلامآباد به اداره پولیس مراجعه کردند.
اعتراضات و افزایش بازداشتها
دولت پاکستان در یک سال گذشته حدود ۷۵۰ هزار افغان، عمدتا بدون مدرک را اخراج کرده است.
در پی اعتراضات اخیر حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان، مقامهای پاکستانی گفتند که افغانهای در این اعتراضات شرکت کردهاند و پولیس شماری از آنها را بازداشت کرده است. هرچند طالبان افغان این اتهام را تکذیب کرد.
محمد خان، یکی از رهبران جامعه افغان در اسلامآباد، میگوید که در این مدت نزدیک به ۲۰۰ افغان بازداشت شدند، درحالیکه مقامات رسمی این تعداد را حدود ۳۰ نفر اعلام کردهاند.
او میگوید که افغانها به «قربانیان مشکلات داخلی پاکستان» تبدیل شدهاند و دولت پاکستان از آنها بهعنوان سپر بلای مسائل سیاسی و اقتصادی خود استفاده میکند.
افغانها بهعنوان قربانی تنشهای سیاسی
پناهجویانی که منتظر انتقال به کشورهای غربی هستند، میگویند که درگیر تنشهای سیاسی شدهاند. مصطفی، پناهجوی ۳۱ ساله افغان که با خانوادهاش در انتظار ویزا به امریکا است، گفت: «پس از آمدن به اینجا، احساس میکنیم از چاله به چاه افتادهایم».
او افزود: «اگر بفهمند شما افغان هستید، چه ویزا داشته باشید یا نه، شما را دستگیر میکنند یا از شما اخاذی میکنند».
از زمان بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در اسد ۱۴۰۰، بسیاری از افغانها برای دریافت ویزا و انتقال به کشورهای غربی به پاکستان آمدهاند. پناهجویان افغان میگویند که این روند بسیار کند پیش میرود.
انتظار طولانی برای انتقال به کشورهای امن
شهرزاد که به توصیه یک کشور اروپایی به پاکستان سفر کرده است میگوید زندگی در پاکستان شباهت زیادی به شرایط سخت افغانستان دارد و او و خانوادهاش عملا زندانی شدهاند.
ایمان مزاری، یک وکیل حقوق بشر که از افغانهای دستگیر شده در دادگاههای اسلامآباد دفاع میکند، گفت که اعتراضات منجر به افزایش دستگیری مهاجران پشتون در اسلامآباد و راولپندی شده است.
او میگوید که پولیس این مجوز را یافته تا هر کسی را که میخواهد، دستگیر و از آنها اخاذی کند.
کمیسیون حقوق بشر پاکستان نیز از «پروفایلسازی قومی» افغانها عمیقا ابراز نگرانی کرده و از پولیس خواسته است تا از اقدامات «ايجاد اختلاف ميان جوامع مختلف در كشور» خودداری كند.
عبدالکبیر، معاون سیاسی رئیسالوزرای طالبان میگوید که روابط سیاسی این گروه با تاجیکستان نسبت به گذشته در حال پیشرفت است. عبدالکبیر گفت که با آنکه تاجیکستان هنوز سفارت افغانستان را به طالبان واگذار نکرده، اما روابط تجاری گستردهای میان دو کشور جریان دارد.
معاون سیاسی رئیسالوزرای طالبان جمعه، ۱۴ جدی گفت که سفارت افغانستان در دوشنبه تاکنون تحت مدیریت این گروه نیست، اما گذرگاه شیرخان بندر به روی تاجران دو کشور باز است.
عبدالکبیر میگوید که تاجران افغان و تاجیکستان در حال حاضر میان دو کشور رفت و آمد میکنند. او در سخنرانی خود در کابل مدعی شد که روابط سیاسی و اقتصادی طالبان با کشورهای منطقه در حال گسترش و پیشرفت بوده است.
این مقام طالبان همچنان از کشورهای میزبان مهاجران افغان خواست که از اخراج اجباری افغانها دست بکشند و اجازه دهند افغانها داوطلبانه به کشور شان برگردند.
در بیش از سه سال گذشته، تاجیکستان نسبت به دیگر کشورهای آسیای میانه کمترین روابط را با طالبان داشته است.
تاجیکستان تاکنون حاضر نشده است نماینده دیپلوماتیک طالبان را در سفارت افغانستان بپذیرد. از سویی هم برخی از جریانهای مخالف طالبان در این مدت در تاجیکستان فعالیت داشتهاند.
