عباس ستانکزی: به استراحت رفتهام

به دنبال انتشار خبر بیرون شدن عباس ستانکزی از کشور قبل از بازداشت به دستور رهبر طالبان، او میگوید که اختلافی با هبتالله آخندزاده ندارد و برای استراحت رفته است.

به دنبال انتشار خبر بیرون شدن عباس ستانکزی از کشور قبل از بازداشت به دستور رهبر طالبان، او میگوید که اختلافی با هبتالله آخندزاده ندارد و برای استراحت رفته است.
بر بنیاد یک فایل صوتی که روز دوشنبه در اختیار افغانستان اینترنشنال قرار گرفت، معین سیاسی وزارت خارجه طالبان گفته است که «به بیماریای شبیه کرونا» مبتلا شده و به همین دلیل «به استراحت رفته است.»
او به خارج شدنش از افغانستان و رفتن به دبی به علت ترس از بازداشت اشاره نکرده اما رسانهها را به انتشار «تبلیغات نادرست» در این مورد متهم کرده است.
منابع معتبر روز دوشنبه به افغانستان اینترنشنال گفتند که هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، دستور ممنوعالخروجی و بازداشت ستانکزی را صادر کرده، اما او به کمک ملا یعقوب مجاهد، وزیر دفاع طالبان، توانسته کابل را ترک کند. ظاهراً، او به علت انتقادهای تند و بیسابقه از رهبر طالبان، مغضوب هبتالله آخندزاده شده است.
پس از انتشار گزارش افغانستان اینترنشنال، ضیا احمد تکل، یکی از سخنگویان وزارت خارجه طالبان، بدون اشاره به این گزارش به رسانههای داخلی گفت که «در میان مقامهای طالبان اختلافی وجود ندارد و ستانکزی به استراحت رفته است.»
عباس ستانکزی در این فایل صوتی گفته است که به دلیل بیماری شدید، نتوانسته شخصا به گزارشها واکنش نشان دهد. وی همچنین گفته است که از سخنگوی وزارت خارجه طالبان خواسته تا به این گزارشها پاسخ دهد.
وی در این پیام صوتی تصریح کرده است: «هیچ اختلافی میان من و رهبر وجود ندارد. همه چیز آرام است.»
اظهارات تند و بیسابقه عباس ستانکزی علیه شخص هبتالله آخندزاده در مورد «غیراسلامی بودن» سلب حقوق زنان، خشم رهبر طالبان را برانگیخته است. ستانکزی گفته است که بسته شدن مکاتب و دانشگاهها به روی دختران بیعدالتی و غیرشرعی است.
ستانکزی، روز شنبه ۳۰ جدی، در مراسم فراغت طلبههای یک مدرسه دینی در ولایت خوست گفت که طالبان «برخلاف شریعت عمل میکنند» و حقوق ۲۰ میلیون نفر از جمعیت افغانستان (زنان) را نادیده گرفته است.
وی با انتقاد شدید از ممنوعیت تحصیل دختران تاکید کرد که این تصمیم طالبان هیچگونه اساس شرعی ندارد و تنها بازتابدهنده دیدگاه شخصی هبتالله آخندزاده است.
او گفته که این تصمیم سبب شده که دنیا در برابر طالبان قرار گیرد.
با این که گزارشهای متعددی درباره اختلاف مقامهای طالبان با رهبر این گروه در مورد ممنوعیت آموزش زنان منتشر شده است، اما اعضای این گروه تاکید دارد که تمام مقامهای طالبان از دستورات هبتالله آخندزاده اطاعت میکنند. این در حالیست که دستکم دو مقام ارشد طالبان- سراج الدین حقانی و عباس ستانکزی- در مورد پیامدهای سیاستهای رهبر این گروه- بدون نام بردن از او- هشدار داده اند.

مرکز حقوق بشر افغانستان در پژوهش تازهای درباره گسترش مدارس جهادی طالبان هشدار داده و گفته است که این مدارس بر افکار جوانان تاثیرات منفی و خطرناکی بر جای گذاشته است. در این پژوهش که روز دوشنبه نشر شد، آمده است که طالبان نصاب مکاتب را تغییر داده و مضامین کلیدی را حذف کرده است.
در این پژوهش، زیر عنوان «دسترسی زنان به حق آموزش با کیفیت در افغانستان تحت کنترول طالبان»، گفته شده که شمار مدارس جهادی طالبان بیشتر از آن چیزی است که رسما اعلام شده است.
مرکز حقوق بشر افغانستان به تازگی ایجاد شده است. سیما سمر، رئیس پیشین کمیسیون حقوق بشر و فرید حمیدی، لوی سارنوال پیشین افغانستان و کمشنر سابق کمیسیون حقوق بشر و موسی محمودی، عضو سابق این کمیسیون، این مرکز را ایجاد کرده اند.
گسترش مدارس جهادی طالبان
براساس این پژوهش، طالبان از آغاز حاکمیت خود مدارس جهادی زیادی را در سرتاسر افغانستان تاسیس کرده است. وزارت معارف طالبان اعلام کرده که بیش از ۲۱ هزار مدرسه جهادی در کشور فعال است، اما مرکز حقوق بشر افغانستان بر اساس شواهدی که به دست آورده، گفته است که تعداد این مدارس بسیار بیشتر از این است.
پژوهش نشان میدهد که طالبان در هر ولایت یک مدرسه جهادی بزرگ با امکانات گسترده و ظرفیت خوابگاهی برای دو هزار نفر ساختهاند. علاوه بر این، در مراکز ولسوالیها نیز مدارس جهادی تاسیس شده است. به عنوان مثال، در ولایت قندوز چهار مدرسه جهادی بزرگ و در مجموع ۸۰۰ مدرسه دینی در سه سال گذشته تاسیس شده است.
براساس این پژوهش، تنها در ولسوالی خان آباد، ۱۰۰ مدرسه دینی ایجاد شده است. این درحالی است که در دوره جمهوریت، ۳ مدرسه دینی در این ولسوالی فعال بود.
مدارس جهادی با مدارس مذهبی عادی متفاوت اند. در مدارس جهادی، علاوه بر دروس مذهبی، ایدیولوژی طالبان و حمایت از این گروه نیز تدریس میشود.
تاثیرات مدارس جهادی بر افکار جوانان
مرکز حقوق بشر افغانستان به شدت نگران تاثیرات مدارس جهادی بر افکار و دیدگاههای جوانان است. طبق این گزارش، طالبان با افزایش تعداد این مدارس و تغییرات در برنامههای آموزشی، به دنبال تقویت حاکمیت ایدئولوژیک خود است. این گروه با ترویج خشونت و افکار افراطی، سعی دارد جامعه را از دسترسی به علوم روز و مفاهیم مدرن دور نگه دارند.
مرکز حقوق بشر افغانستان هشدار داده که این روند به افراطیسازی جوانان و ترویج ایدیولوژیهای خطرناک در جامعه منجر خواهد شد.
مرکز حقوق بشر افغانستان تاکید کرده است که طالبان در مدت کوتاهی توانسته است بر افکار جوانان تاثیرات منفی و قابلتوجهی بگذارد. این تغییرات در نظام آموزشی و افزایش مدارس جهادی با هدف تحکیم حاکمیت طالبان و ترویج افکار افراطی صورت گرفته است.
تغییرات در نصاب تعلیمی دختران
براساس پژوهش مرکز حقوق بشر افغانستان، یکی از تغییرات عمده طالبان در نصاب تعلیمی مکاتب ابتدایی دختران است. مضمون اساسی مانند «اجتماعیات» که در آن مفاهیمی چون حقوق بشر، حقوق زنان، صلح و دموکراسی آموزش داده میشد، از نصاب درسی حذف شدهاند. برخی از معلمان نیز گزارش دادهاند که مضامین «تعلیمات مدنی»، «مهارتها»، «هنر»، «وطندوستی» و «حرفهآموزی» از دروس حذف شده است.
پژوهش نشان میدهد که ساعات درسی در مکاتب بیشتر به مضامین مذهبی اختصاص یافته است. مضامینی مانند «امارتشناسی»، «توصیههای رهبر امارت»، «اصول فقه»، «صرف و نحو» به برنامه درسی اضافه شدهاند.
جذب دختران به مدارس دینی طالبان
منع آموزش دختران در مکاتب دولتی و خصوصی باعث شده است که تعداد زیادی از دختران به مدارس دینی جذب شوند. براساس گزارش وزارت معارف طالبان، در سال ۱۴۰۲ بیش از ۲۴ هزار دختر در مدارس دینی این گروه ثبتنام کردهاند.
همچنین، در سال گذشته بیش از ۳۰۰ هزار طلبه دینی در مدارس طالبان تحصیل میکردند که از این تعداد بیش از ۹۵ هزار نفر دختران بودند. مرکز حقوق بشر افغانستان نوشت که برخلاف مکاتب، در مدارس دینی هیچ شرط سنی برای پذیرش دختران وجود ندارد. با این حال، بحث رعایت حجاب کامل، از شروط اساسی در مدارس جهادی این گروه است.
طالبان از سه سال و اندی بدینسو مکاتب بالاتر از صنف ششم و دانشگاهها را به روی دختران بسته است. جامعه جهانی هرگونه گفتوگو درباره به رسمیت شناسی طالبان را مشروط به رعایت حقوق زنان، رعایت حقوق بشر و بازگشایی مکاتب و دانشگاهها ساخته است. اما رهبر طالبان در تازهترین سخنانش گفت که جهان هیچ حرف آنان را قبول ندارد. او همچنان بر «جهاد» و مقابله با غرب تاکید کرد.
با این حال، «بیعدالتی به نصف جمعیت افغانستان(زنان)»، به تعبیر معین سیاسی وزارت خارجه طالبان، موجب اختلاف درونی میان طالبان نیز شده است. برخی مقامات طالبان به تندی از رهبر این گروه به خاطر بستن مکاتب و دانشگاهها به روی دختران انتقاد کردهاند. اما انتقادهای داخلی و جهانی هیچ تاثیری بر مواضع ملاهبتالله رهبر طالبان نداشته است.

سفیر جمهوری اسلامی در کابل میگوید سفر عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران به افغانستان به معنای به رسمیتشناسی حکومت طالبان نیست. علیرضا بیکدلی گفت که به رسمیتشناسی یک روند حقوقی مبتنی بر حقوق بینالملل است و ویژگیهای خاص خود را دارد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز یکشنبه در سفر یکروزه خود به کابل با رئیسالوزرا، وزرای امور خارجه و دفاع طالبان، و همچنین شماری از بازرگانان افغان دیدار کرد. عراقچی نخستین وزیر خارجه ایران است که در سهونیم سال گذشته به افغانستان تحت حاکمیت طالبان سفر کرده است.
او در این دیدارها تاکید کرد که فصل جدیدی از روابط میان ایران و افغانستان آغاز خواهد شد. اما این سفر با انتقادهایی نیز در داخل ایران روبهرو شد.
روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: «حامیان و مشوقان این سفر یا شناخت کاملی از منطقه ندارند و با عواقب و عوارض حاکمیت طالبان آگاه نیستند یا اینکه لابی و جادهصافکن طالبان هستند یا منافعی شخصی یا گروهی را دنبال میکنند و در مجموع دل در گرو ایران و منافع ملی ایران ندارند.»
این روزنامه به شدت از طالبان انتقاد کرد و نوشت که «گروهی شورشی و خشن و عقبافتاده که مشروعیت و مقبولیت داخلی ندارد و همه گروهها و اقلیتهای قومی و مذهبی را تار و مار کرده و ابتداییترین حقوق زنان را نیز رعایت نمیکند و مذاکره را بر نمیتابد، آیا لیاقت سفر در سطح وزیر خارجه دارد؟»
سفیر ایران در کابل در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا به این انتقادها پاسخ داد و گفت که تعامل با همسایگان، بخشی از اصول انسانی است.
وی اظهار داشت: «اگر برای ارتباط دو همسایه در یک اپارتمان نیاز به دلیل وجود دارد، کشورهای همسایه نیز باید برای ارتباط خودشان با یکدیگر دنبال دلیل باشند.»
وی افزود که تعامل ایران با افغانستان بر مبنای تامین منافع متقابل مردم دو کشور است. او گفت: «موضوع به رسمیتشناسی رژیم طالبان یک بحث متفاوت است که باید در جای خود به آن پرداخته شود.»
وضعیت زنان ایرانی در افغانستان
عباس عراقچی در سفر خود به کابل با برخی از شهروندان ایرانی نیز دیدار کرده است. به گفته سفیر ایران، بیشتر ایرانیان مقیم افغانستان زنانیاند که با مردان افغان ازدواج کرده و بهدلیل پیوندهای خانوادگی در این کشور سکونت دارند.
بیکدلی با اشاره به شرایط نابسامان افغانستان گفت: مشکلات اقتصادی ناشی از سالها جنگ و درگیری بر زندگی شهروندان ایرانی نیز تاثیر گذاشته است. ما تلاش میکنیم که مشکلات معیشتی و اقتصادی این افراد را کاهش دهیم.
ایران روابط نزدیکی با طالبان دارد و علاوه بر گسترش همکاریهای اقتصادی، تلاشهایی برای ایجاد «کانالهای اطلاعاتی» میان دو طرف صورت گرفته است. جمهوری اسلامی از فعالیت داعش و سایر گروههای مخالف خود در افغانستان نگران است و طالبان نیز از تحرکات جبهات مخالف خود در ایران دغدغه دارد.
با وجود این، جمهوری اسلامی نفوذ گستردهای در حکومت طالبان به ویژه در حلقه رهبری این گروه در قندهار دارد.
گسترش روابط اقتصادی، مدیریت مسایل امنیتی مرزها، رسیدگی به وضعیت مهاجرین افغان در ایران، مبارزه با تروریسم و مواد مخدر، و مدیریت منابع آبی، از مهمترین موضوعات مورد توجه ایران در رابطه با افغانستان است.

وزارت خارجه طالبان از برگزاری نشست ابتدایی سهجانبه برای آغاز پروژه انتقال برق ترکمنستان به افغانستان و پاکستان خبر داد. این نشست با حضور نمایندگان وزارت انرژی و آب طالبان، شرکت برشنا، وزارت انرژی ترکمنستان و نمایندگان شرکت «چالیک هولدینگ» ترکیه برگزار شد.
بنا بر اعلام وزارت خارجه طالبان، در این نشست، نمایندگان سه طرف در مورد آغاز عملیات پروژه «تاپ-۵۰۰» که برق ترکمنستان را با ولتاژ بالا به ولایتهای هرات، فراه، هلمند و قندهار و سپس به پاکستان منتقل میکند، گفتوگو کردند.
در خبرنامه وزارت خارجه طالبان همچنین آمده است که این پروژه علاوه بر تامین نیازهای داخلی افغانستان، از طریق ترانزیت برق به پاکستان، برای افغانستان سود قابل توجهی بهصورت سالانه خواهد داشت.
به نقل از طالبان، مسئولان وزارت انرژی ترکمنستان و گروه چالیک هولدینگ ترکیه در این نشست اعلام کردند که مایلند علاوه بر توسعه پروژه برق در داخل افغانستان، این پروژه را تا مقصد نهایی خود، یعنی پاکستان، گسترش دهند.
در ادامه این مذاکرات، سه طرف توافق کردند که برای تحقق پروژه «تاپ-۵۰۰»، مذاکرات و برنامههای اجرایی را در قالب کمیتههای فنی و دبیرخانه ادامه دهند تا توافقات نهایی و نقشههای عملی تکمیل شوند.
در این حال، عبدالباری عمر، رئیس شرکت برشنا، در نشستی با مراد آرتیکوف، مسئول پروژههای خارجی ترکمنستان، و کریم اورَس، نماینده شرکت چالیک ترکیه، در مورد گسترش روابط و همکاریهای دوجانبه میان افغانستان و کشورهای منطقه بحث و تبادلنظر کرد. او ضمن تاکید بر تکمیل بخشهای ابتدایی این پروژه، از ادامه تقویت روابط با ترکمنستان ابراز اطمینان کرد.
بنا بر خبرنامه شرکت برشنا، مراد آرتیکوف در خصوص پروژه انتقال برق ترکمنستان به افغانستان و پاکستان صحبت کرده و بر توسعه همکاریها و روابط میان دو کشور تاکید کرد.

وزارت معادن و پترولیم طالبان از امضای قرارداد استخراج پنج بلاک معدن سرب و جست در ولایت بامیان خبر داد. بر اساس این قرارداد، شرکتهای قراردادی ملزم به ساخت جاده و احداث بخشی از خط آهن خواف-هرات در ولایتهای قندهار، ارزگان، وردک و هرات شده اند.
این قراردادها به ارزش بیش از یک میلیارد و هفتصد میلیون افغانی با پنج شرکت خصوصی به امضا رسیده است.
وزارت معادن و پترولیم طالبان روز دوشنبه در خبرنامهای اعلام کرد که قرارداد پنج بلاک معدن سرب و جست در ساحات یکاولنگ ولایت بامیان با شرکتهای افغان جرمن، الحرمین، گاما ایگل، قندهار خوگیانی و موسی سلطان به امضا رسیده است.
به گفته این وزارت، این شرکتها در ازای استخراج پنج معدن سرب و جست بامیان، در ولایتهای قندهار، ارزگان، هرات جاده میسازند و در میدان وردک، ساختمان دانشگاه این ولایت را احداث خواهند کرد.
در مراسم امضای قرارداد این معادن، هدایتالله بدری، وزیر معادن و پترولیم طالبان گفت: «قراردادهای پنج معدن به صورت مشروط برای پنج سال به امضا میرسند. اگر شرکتها طبق اصول، طرزالعمل معادن و تعهداتشان فعالیت کنند، پس از تکمیل مدت معین، قراردادها برای بار دوم تمدید خواهد شد.»
او افزود که بر اساس توافق با شرکتهای قراردادی، پروسس صد درصد در داخل کشور انجام خواهد شد و در صورت تخلف، قرارداد با شرکتهای متذکره فسخ خواهد گردید.
هدایتالله بدری همچنین گفت که با تطبیق این پروژهها، فرصتهای مستقیم و غیرمستقیم برای صدها نفر فراهم خواهد شد و سهم طالبان از عواید معادن مذکور ۵۱ درصد خواهد بود.
وزارت معادن و پترولیم طالبان اعلام کرد که بلاک سرب و جست منطقه سر درگشتک با شرکت معادن و پروسس موسی سلطان در ازای ساخت ۵۰ کیلومتر جاده در ولایت ارزگان به امضا رسیده است.
بر اساس خبرنامه این وزارت، بلاک معدنی پامی ککرک با شرکت افغان جرمن باختر در ازای ساخت ۶۰ کیلومتر بزرگراه بایپس در ارغستان ولایت قندهار و ساخت بند برقآبی امضا شده است.
این وزارت همچنین افزود که بلاک معدنی سرسرخک با شرکت معادن گاما ایگل در ازای ساخت بخش دوم و چهارم خط آهن خواف-هرات به طول ۴۷.۳ کیلومتر و ساخت یک شفاخانه تدریسی معیاری در دانشگاه ولایت میدان وردک امضا شده است.

هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، در واکنشی به فشارهای جهانی، از جمله درخواست حکم بازداشت او توسط دادستان دادگاه بینالمللی کیفری، به اعضای طالبان گفت که از تهدیدهای کشورهای غربی هراسی نداشته باشند، جهاد را رها نکنند و برای قربانی شدن و رفتن به زندان آماده باشند.
او در مراسم فراغت طلاب مدرسه جهادیه قندهار خطاب به اعضای طالبان گفت: «اگر اراده دارید که به خاطر اسلام تا پای مرگ ایستادگی کنید، باید خود را برای این تهدیدها، زندان و حتی شهادت آماده کنید.»
هبتالله گفت اگر طالبان در برابر کشورهای جهان مقاومت کنند، هیچ آسیبی به آنان نخواهد رسید. او گفت: «این باور و ایمان ماست و در این راه ثابتقدم هستیم.»
وی با اشاره به «تهدیدهای غربیها و شرقیها» افزود: «اینها چه هستند؟ آیا باید به تهدیدهای آنان باور کنیم یا به وعدههای خداوند ایمان داشته باشیم؟ آیا ما زیر تاثیر آنها قرار میگیریم؟ هرگز! خداوند ما را حفظ کند.»
رهبر طالبان در این سخنرانی که امروز منتشر شده است، اشارهای به درخواست دادستان دادگاه بینالمللی کیفری نکرده است که خواستار بازداشت او و رئیس محکمه عالی طالبان به دلیل اعمال تبعیض سیستماتیک علیه زنان و اپارتاید جنسیتی حاکم در افغانستان است.
طالبان در واکنش رسمی گفت که درخواست کریم خان، دادستان دادگاه لاهه، جانبدارانه است و او بر اساس «تفسیر ویژه از حقوق بشر» خواستار دستگیری رهبران طالبان است.
شکست غرب
هبتالله آخندزاده که کمتر در انظار عمومی ظاهر میشود و اجازه انتشار ویدیو از خود را نمیدهد، در این سخنرانی بار دیگر روایت پیروزی طالبان را تکرار کرد و اظهار داشت که نظام فعلی، حاصل فداکاری طالبان است.
او گفت که کشورهای غربی به خواست و میل خود افغانستان را ترک نکردند، بلکه به دلیل «شمشیر جهاد» مجبور به خروج شدند. وی تاکید کرد که این نظام نه به ارث رسیده و نه از طریق «اندیوالی» به دست آمده، بلکه نتیجه قربانی دادن گروه طالبان است.
طالبان بارها درخواست کشورهای جهان برای تشکیل حکومت با گروههای سیاسی و نمایندگان اقوام دیگر را رد کرده است. اکنون، مقامهای خارجی کمتر بر حکومت فراگیر و بیشتر بر رعایت حقوق زنان در افغانستان تاکید دارند.
هبتالله به اعضای طالبان اطمینان داد که سیاستها و دستورات او بر حق است و کشورهای غربی به آنان آسیبی زده نمیتوانند. او گفت: «خداوند جماعتی را حفظ میکند که بر حق استوارند. هیچکس، نه شرق و نه غرب، نمیتواند بر آنان غلبه کند یا به آنان آسیب برساند. این باور ماست؛ علما و مجاهدینی که در راه خدا جهاد میکنند، این جماعت هستند.»
او بر ضرورت حفظ نظام طالبان تاکید کرد و افزود: «هر پیروزی جهادی به سربلندی اسلام منجر میشود. اکنون که خداوند ما را پیروز کرده است، باید کلمه الله را اعتلا بخشیم.»
سخنرانی جدید رهبر طالبان پیامی ناامیدکننده به حکومت جدید امریکا میدهد و بر سازش ناپذیری طالبان تاکید دارد.
امریکا خواستار تغییر سیاستهای طالبان در رابطه به زنان است و از این گروه خواسته که روابط خود را با گروههای تروریستی قطع کند. دونالد ترامپ و وزیر خارجهاش رویکرد تهاجمی را در برابر کشورهای دیگر در پیش گرفته اند و از فشارهای اقتصادی بر کشورها برای تغییر رفتار شان استفاده میکنند.
مارکو روبیو، وزیر خارجه امریکا، این هفته با لحن هشدارآمیزی به طالبان گفت که اگر شهروندان زندانی امریکایی را رها نکند، «فورا یک جایزه بسیار بزرگ بر سر رهبران ارشد طالبان اختصاص میدهیم، شاید حتی بیشتر از آنچه برای اسامه بن لادن تعیین کرده بودیم.»
بنا به گفته حکومت امریکا، دستکم دو شهروند این کشور در بازداشت طالبان است.
