سازمان حقوق بشری ههنگاو گزارش داد که جمهوری اسلامی ایران در ماه جنوری ۲۰۲۵ دستکم ۸۷ زندانی، ازجمله هشت شهروند افغانستان، را اعدام کرده است. این سازمان نوشت که شمار اعدامها در جنوری امسال نسبت به همین ماه در سال گذشته ۱۷.۵ درصد افزایش داشته است.
سازمان حقوق بشری ههنگاو، روز شنبه ۱۳ دلو گزارش داد که جمهوری اسلامی ایران در این ماه ۱۷ زندانی کُرد، ۱۰ زندانی لُر و ۴ زندانی بلوچ را اعدام کرده است.
این سازمان اعلام کرد که از میان ۸۷ زندانی اعدامشده در این ماه، تنها سه مورد آن از سوی منابع رسمی جمهوری اسلامی تأیید شده است.
این سازمان حقوق بشری، که در خارج از ایران فعالیت دارد، نوشت حکم اعدام شش زندانی بهصورت مخفیانه و بدون آگاهی خانواده و حق ملاقات آخر اجرا شده است.
ههنگاو همچنین تصریح کرد که جمهوری اسلامی از میان این افراد، ۳۵ نفر را به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر، ۵۰ زندانی را به اتهام «قتل عمد» و دو نفر را به اتهام «تجاوز جنسی» اعدام کرده است.
براساس آمار دفتر حقوق بشر سازمان ملل در سال ۲۰۲۴ دستکم ۹۰۱ نفر در ایران اعدام شدهاند. این سازمان گفت ۳۱ زن نیز در میان اعدامشدگان شامل بودهاند.
خالد پشتون، سخنگوی شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان، خبر دیدار اعضای رهبری این شورا با هیئت بلندپایه استخبارات پاکستان را تکذیب کرد.
بااینحال، آقای پشتون در گفتوگو با افغانستان اینترنشنال گفت که اگر پاکستان هیئتی را با هدف «صلح و بهبود شرایط در افغانستان» بفرستد، شورا با آن گفتوگو خواهد کرد.
پیشتر، منابع آگاه به افغانستان اینترنشنال گفتند که یک هیئت بلندپایه از سازمان اطلاعات و امنیت ملی پاکستان در استانبول با مقامات پیشین افغانستان و چهرههای جهادی دیدار خواهد کرد.
به گفته این منابع، این دیدارها با حضور چهرههایی همچون عبدالرشید دوستم، صلاحالدین ربانی، عبد ربالرسول سیاف، محمد محقق و کریم خلیلی برگزار خواهد شد.
هدف از این دیدار، افزایش تعامل پاکستان با مخالفان سیاسی طالبان و بازگشایی دفتر سیاسی این گروهها در اسلامآباد خوانده شده است.
بااینحال، خالد پشتون این گزارش را رد کرد و گفت: «اگر پاکستان بخواهد با شورای مقاومت دیدار کند، در واقع نوعی تعامل است و چنین دیدارهایی نادرست و گناه محسوب نمیشوند.»
آقای پشتون با اشاره به تفاوت دیدگاه و رویکرد حکومت پاکستان و نظامیان این کشور گفت که حکومت این کشور با طالبان افغان مخالف است، اما «نظامیان پاکستانی در کابل و قندهار حضور دارند و در وزارتهای طالبان مشاوره میدهند.»
به گفته پشتون، این اختلاف دیدگاه در پاکستان موجب شده است که «افغانها ندانند پاکستان دوست است یا دشمن.»
سخنگوی شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان همچنین از دیدار رهبران شورا با هیئتی از پژوهشگران صلح امریکا در آنکارا، پایتخت ترکیه، خبر داد.
او جزئیات بیشتری درباره این دیدار و محتوای آن ارائه نکرده است.
پس از استیلای طالبان بر افغانستان و افزایش ناامنیها در پاکستان، اسلامآباد بارها طالبان افغان را به پناه دادن به تحریک طالبان پاکستانی متهم کرده است. با این حال، طالبان با رد این گزارشها مدعی است که اجازه استفاده از خاک افغانستان علیه هیچ کشوری را نخواهد داد.
محدودیتهای سختگیرانه وضع شده توسط هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، محمدنبی عمری، معین وزارت داخله این گروه را به گریه انداخت. در ویدئویی که در شبکههای اجتماعی منتشر شده، دیده میشود که آقای عمری در جریان سخنرانی درباره مکاتب بسته دخترانه اشک میریزد.
در این ویدئو دیده میشود که محمدنبی عمری خواهان بازگشایی مکاتب دخترانه میشود. او در جریان سخنرانی خود میگوید: «اینقدر میدانم که اگر [آموزش دختران] فرض و سنت نباشد، مباح است». و بعد از گفتن این جملات به گریه میافتد.
یک منبع محلی از خوست به افغانستان اینترنشنال گفت که این سخنرانی روز دوشنبه، هشتم دلو، در یک نشست در مدرسه دخترانه «عایشه الصدیقه» در این ولایت انجام شد.
معین وزارت داخله در این سخنرانی میگوید: «خداوند ما را هدایت کند. علوم دینی که آزاد است، باید علوم عصری هم آزاد باشد.»
او هشدار میدهد که بهدلیل تصمیمهای سختگیرانه طالبان، نسلهای آینده «فقط در نام» مسلمان خواهند بود.
این ویدئو چند روز پس از آن منتشر میشود که عباس استانکزی، معین وزارت امور خارجه طالبان پس از انتقاد از بسته بودن مکاتب دخترانه، مجبور به فرار از افغانستان شد.
منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند بعد از آنکه آقای استانکزی از پامال کردن حقوق ۲۰ میلیون نفر از جمعیت افغانستان سخنرانی کرد، هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، در قندهار حکم بازداشت او را صادر کرد. با این حال قبل از آنکه او بازداشت شود، به همکاری محمد یعقوب، وزیر دفاع طالبان توانست از افغانستان به امارات متحده عربی برود.
زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین امریکا برای صلح افغانستان در یادداشتی در اکس نوشت کشورها برای بهبود روابط با ایالات متحده، در گام اول باید گروگانهای امریکایی را آزاد کنند.
آقای خلیلزاد روز شنبه ۱۳ دلو، با نام بردن از افغانستان، ونزوئلا، سوریه، جمهوری اسلامی ایران و روسیه نوشت: اگر رهبران کشورها میخواهند صفحه جدیدی با امریکا باز کنند، اولین قدم خوب این است که گروگانهای امریکایی را آزاد کنند و بقایای کشتهشدگان را برگردانند.»
مارکو روبیو، وزیر خارجه امریکا پیشتر تهدید کرد که این کشور ممکن است جایزه بزرگی را برای سر رهبران طالبان تعیین کند، چون این گروه بیشتر از آنچه تصور میشد، امریکاییها را به گروگانگرفتهاند.
وزیر خارجه جدید ایالات متحده روز شنبه ۶ دلو در اکس نوشت مطلع شده که طالبان نسبت به آنچه تاکنون اعلام شده، شمار بیشتری از شهروندان امریکا را به گروگان گرفتهاند.
در آخرین روز ریاستجمهوری جو بایدن، طالبان در بدل آزادی یک عضو خود، دو زندانی امریکایی را آزاد کرد. رایان کوربت و ویلیام مکنتی اوایل ماه دلو از بند طالبان آزاد و به ایالات متحده بازگشتند.
طبق اعلام طالبان، خان محمد، عضو گروه طالبان، به دنبال «مذاکرات طولانی و مفید» با امریکا از زندان آزاد شد.
پیشتر وزارت خارجه امریکا تایید کرده بود که سه شهروند امریکایی به نامهای جورج گلزمن، محمود حبیبی و رایان کوربت در بازداشت طالبان به سر میبرند، اما طالبان همچنان تأکید دارند که دو نفر از این افراد در بازداشت آنها بودهاند. طالبان بازداشت محمودشاه حبیبی، شهروند افغان-امریکایی را انکار کردهاند، اما خانواده وی و مقامات امریکایی تأکید دارند که حبیبی در زندان طالبان به سر میبرد.
محمود حبیبی، که پیشتر رئیس اداره هوانوردی ملکی افغانستان بود، در ۱۰ اگست ۲۰۲۲ همراه با ۲۹ کارمند دیگر از شرکت «ایآراکس کمیونیکیشن» توسط طالبان بازداشت شد. خانواده حبیبی اعلام کردند که وی یک روز پس از کشته شدن ایمنالظواهری، رهبر سابق القاعده، در شیرپور کابل بازداشت شد.
رند پال، سناتور جمهوریخواه میگوید امریکا پس از بازگشت طالبان به قدرت ۳.۳ میلیارد دالر به افغانستان کمک کرده که بخشی از آن به طالبان رسیده است. او افزود تلاش کرده مانع ارسال این کمکها به طالبان شود، اما با مخالفت دموکراتها روبهرو شده است.
رند پال روز جمعه، دوازدهم دلو با نشر یادداشتی در شبکه اجتماعی اکس، از دموکراتها به دلیل مخالفت با توقف کمکها به افغانستان تحت کنترول طالبان انتقاد کرد.
او پارسال اعلام کرد که لایحهای پیشنهاد کرده که تمام کمکهای مالی به افغانستان را متوقف میکند.
این سناتور ایالت کنتاکی مقاله تحلیلی جان ساپکو، بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان را منتشر کرده است.
ساپکو در مقالهای تحت عنوان «امریکا، افغانستان و بهای خودفریبی» نوشته است که سقوط حکومت پیشین افغانستان نتیجه خودفریبی سیستماتیک در سیاستگذاریها و گزارشدهی مقامات ارشد ایالات متحده امریکا است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، پس از ورود به کاخ سفید، تمامی کمکهای خارجی، از جمله ارسال پول به افغانستان را برای سه ماه تعلیق کرد.
پس از این تصمیم، وزارت خارجه امریکا اعلام کرد که بیشتر پروژههای کمک خارجی، بهجز برنامههای اضطراری غذایی و کمکهای نظامی به اسرائیل و مصر، متوقف خواهد شد.
این تصمیم که با هدف بررسی سازگاری این برنامهها با سیاستهای دولت ترامپ اتخاذ شده همچنان تأثیرات قابلتوجهی بر وضعیت اقتصادی افغانستان گذاشته است.
در پی تعلیق کمکها، ارزش افغانی در برابر دالر افت کرد و قیمتها افزایش یافت. طالبان همچنین اعلام کرد که فعالیت پنجاه نهاد امدادی به دلیل تعلیق کمکها متوقف شده است.
به دلیل تعلیق کمکها طالبان معاش کارمندان دولتی را نیز برای دستکم سه ماه متوقف کرده است.
انوارالحق احدی، عضو هیئت مدیره صندوق امانی افغانستان در سوئیس در گفتوگوی اسپیس اکس افغانستان اینترنشنال، گفت که افغانستان در مسیر درستی قرار ندارد و به سمت انزوا پیش میرود.
او افزود اگر کمکهای امریکا به افغانستان متوقف شود، بحران شدیدتر و فقر و بیکاری افزایش مییابد.
انوارالحق احدی روز جمعه دوازدهم دلو در برنامه اسپیس اکس افغانستان اینترنشنال تاکید کرد که بحران اقتصادی کنونی در افغانستان ارتباط مستقیمی با حاکمیت طالبان دارد و به گفته او این وضعیت به ضرر منافع ملی است.
آقای احدی افزود که در حال حاضر، برای حفظ ارزش افغانی هیچ پشتوانهای در ارگ تحت کنترول طالبان بهجز خشتهای طلا وجود ندارد.
او میگوید که خشتهای طلای موجود در ارگ قیمت مشخص و باثبات ندارند اما به صورت تخمینی میشود ارزش آنها را حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دالر برآورد کرد.
احدی میگوید که بهترین پشتوانه برای حفظ ارزش افغانی در برابر دالر میتواند سرمایه صندوق امانی باشد، اما طالبان تاکنون از این صندوق هیچگونه درخواستی نکردهاند.
احدی گفت: «جلوگیری از این وضعیت بسیار دشوار است، اما در کوتاهمدت بانک مرکزی افغانستان میتواند بهطور مستمر در بازار مداخله کرده و دالر لیلام کند. اما نمیدانم طالبان تا چه اندازه توانایی انجام این کار را دارند.»
او میگوید که برای بهبود اقتصاد افغانستان و حفظ ارزش افغانی، بهترین راه این است که طالبان روابط خوبی با جهان برقرار کنند، اختلافات سیاسی را پایان دهند و حکومتی مطابق با خواست مردم تشکیل دهند.
احدی در پاسخ به این پرسش که آیا بانک مرکزی افغانستان اکنون مستقل است، گفت در گذشته، بانک مرکزی مستقل بود و رئیسجمهور حق نداشت به آن دستور بدهد اما اکنون آن سیستم وجود ندارد و همهچیز متمرکز شده است. آقای احدی افزود: «من مطمئن نیستم که وزارت مالیه و بانک مرکزی تا چه حد در کار خود مستقل هستند. طالبان اکنون در امور مالی و پولی مداخله میکنند و گاهی این مداخله بهجای نتیجه مثبت، تأثیر منفی میگذارد.»
آقای احدی میگوید که فعالیت وزارتهای معارف و صحت و برخی دیگر از نهادها، به کمکهای جامعه جهانی، بهویژه ایالات متحده، وابسته است که با قطع کمکها، این وزارتخانهها و نهادها با خطر فلج شدن روبهرو هستند.
او افزود برخی از این مسئولیتها بر عهده جامعه جهانی بود، اما اکنون افغانستان تحت کنترول طالبان توان مالی لازم را ندارد. به باور آقای احدی، اگر این کمکها که ۸۰ درصد آنها از سوی امریکا تأمین میشد متوقف شوند بودجه وزارتهای معارف و صحت طالبان نیز قطع خواهد شد.
این عضو هیئتمدیره صندوق امانی، تأکید کرد که باوجود کمکهای چین، جاپان و برخی کشورهای اروپایی، قطع کمکهای امریکا میتواند پیامدهای بسیار ناگواری برای افغانستان داشته باشد.
انوارالحق احدی در پاسخ به این پرسش که آیا برخی کشورها در حفظ ارزش افغانی در برابر دالر با طالبان همکاری میکنند، گفت: «در گذشته، ایالات متحده و جامعه جهانی بهصورت بلاعوض به ما کمک میکردند و بخش بزرگی از این کمکها در بخش نظامی به مصرف میرسید. اما روسیه در این حد نیست و چین نیز توانایی ارائه چنین کمکهایی را ندارد. چین، روسیه و ایران این ظرفیت را ندارند که مانند امریکا به افغانستان کمک کنند و این کشور را از وضعیت کنونی خارج سازند.»
آقای احدی در مورد مداخلات دولت ترامپ در صندوق امانی در سوئیس تأکید کرد که این صندوق مستقل است و تحت نفوذ هیچکس قرار ندارد.
او افزود که هر تصمیم درباره صندوق توسط چهار عضو هیئت مدیره آن اتخاذ میشود و تاکنون ایالات متحده هیچگونه مداخلهای در امور صندوق امانی نکرده است.
او در این مورد افزود: «بر اساس قانون، ایالات متحده حق مداخله را ندارد اما نماینده این کشور در کنار ما حضور دارد. نماینده آنها حق وتو دارد، اما این مسائل برایشان اینقدر اهمیت ندارد که مداخله کنند.»
انوارالحق احدی میگوید که در حال حاضر در این صندوق ۳.۹ میلیارد دالر موجود است، اما امیدوار است که به زودی به ۴ میلیارد دالر برسد.
