دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، در واکنش به هشدار حماس مبنی بر توقف آزادی گروگانها گفت اگر همه گروگانهای بازداشت شده در غزه تا ظهر شنبه بازگردانده نشوند، پیشنهاد میکند آتشبس اسرائیل و حماس لغو شود و اجازه میدهد «جهنم بهپا شود».
ترامپ در کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «تمامی گروگانها و نه فقط چند نفر از آنها باید تا ساعت ۱۲ روز شنبه ۲۷ دلو آزاد شوند و اگر نشدند، همه چیز عوض میشود و در جهنم بهروی حماس باز خواهد شد.»
او افزود: «این نظر من است و ممکن است اسرائیل نظر خود را داشته باشد که در اینصورت نظر آنها اصل است.»
ترامپ گفت گمان میکند که بسیاری از گروگانها در دوران اسارت جان خود را از دست دادهاند با این حال، همه آنها باید تا ساعت ۱۲ ظهر روز شنبه آزاد شوند.
رئیسجمهور امریکا با اشاره به خنده یکی از نیروهای حماس به شادی یکی از گروگانها در زمان آزادی برای دیدن خانواده خود و بیخبری از مرگ اعضای خانوادهاش در حمله حماس، گفت: «حماسیها مریضاند، و شنبه راس دوازده میفهمند چه بلایی سرشان میآورم.»
او در عین حال هشدار داد که اگر مصر و اردن طرح او برای پذیرش ساکنان غزه را در خاک خود نپذیرند، ممکن است کمکهای امریکا به مصر و اردن را قطع کند.
پس از اعلام حماس مبنی بر توقف آزادی گروگانها، مذاکرات آتشبس با چالش جدیدی روبهرو شده است. در حالی که اسرائیل و حماس یکدیگر را به نقض توافق متهم میکنند، اظهارات ترامپ درباره آینده غزه و حمایت نتانیاهو از این موضع، تنشها را افزایش داده و ادامه مذاکرات را به بنبست کشانده است.
حماس دوشنبه اعلام کرد که آزادی گروگانهای اسرائیلی را تا اطلاع ثانوی متوقف میکند و دلیل این تصمیم را نقض توافق آتشبس از سوی اسرائیل عنوان کرد.
حماس ساعاتی پس از اعلام توقف آزادی گروگانها، با انتشار بیانیه دیگری گفت که این خبر را عمدا پنج روز قبل از آزادی برنامهریزیشده اعلام کرده «تا به میانجیها فرصت کافی بدهد تا اشغالگران را تحت فشار قرار دهند که به تعهدات خود عمل کنند».
حماس در این بیانیه افزود به تعویق انداختن آزادی زندانیان یک پیام هشدار دهنده به اسرائیل و «فشار برای پایبندی دقیق به مفاد توافق است.»
حماس تاکید کرد اگر اسرائیل به نقض مفاد آتشبس پایان دهد، حاضر است گروگانها را روز شنبه و طبق برنامه آزاد کند.
خبر توقف آزادی گروگانها در حالی منتشر شد که تردیدها درباره دوام آتشبسی که از ابتدا شکننده بود، افزایش یافته است.
خانوادههای گروگانهای اسرائیلی از دولت خواستهاند که به توافق پایبند بماند و ساکنان غزه نیز تلاش دارند زندگی خود را در این منطقه ویرانشده بازسازی کنند.
بر اساس توافق، قرار بود حماس، همانند دفعات گذشته، روز شنبه تعدادی از گروگانهای اسرائیلی را در مقابل آزادی زندانیان فلسطینی و دیگر بازداشتشدگان فلسطینی در اسرائیل آزاد کند.
ابو عبیده، سخنگوی شاخه نظامی حماس، گفت که نقض آتشبس از سوی اسرائیل شامل مواردی از جمله جلوگیری از بازگشت فلسطینیان به شمال غزه، هدف قرار دادن فلسطینیان با گلولهباران و تیراندازی، و ممانعت از ورود کمکهای بشردوستانه به نوار غزه بوده است.
جابهجایی ساکنان غزه
دونالد ترامپ دوشنبه ۲۲ دلو همچنین به خبرنگاران در کاخ سفید گفت که کشورهای منطقه پس از گفتوگو با او ساکنان غزه را خواهند پذیرفت.
با این حال او هشدار داد که اگر اردن و مصر پناهجویان فلسطینی را که از غزه منتقل می شوند نپذیرند، ممکن است کمک به این دو کشور را متوقف کند.
اردن و مصر از دریافتکنندگان بزرگ کمکهای مالی امریکا هستند و قطع این کمکها میتواند بر این کشورها تاثیری چشمگیر داشته باشد.
بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر که به واشنگتن سفر کرده است، دوشنبه ۲۲ دلو در دیدار با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه امریکا، بر مخالفت قاهره با جابهجایی ساکنان غزه تاکید کرد و گفت کشورهای عربی از مخالفت فلسطینیها با طرح دونالد ترامپ حمایت میکنند.
آتشبس و تنشها
آتشبس که از ۳۰ جدی آغاز شده، تاکنون عمدتا برقرار بوده، اما در برخی موارد، نیروهای اسرائیلی فلسطینیان را به قتل رساندهاند. سازمانهای امدادی اعلام کردهاند که از زمان آغاز آتشبس، میزان ورود کمکهای بشردوستانه به غزه افزایش یافته است.
با این حال، ابو عبیده اعلام کرد که آزادی برنامهریزیشده گروگانها در روز شنبه به تعویق خواهد افتاد تا زمانی که اسرائیل به توافق آتشبس پایبند شود و «کمبودهای هفتههای گذشته را جبران کند.»
واکنش اسرائیل
اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، گفت که اعلام حماس نقض توافق آتشبس است و دستور داده است که ارتش در بالاترین سطح آمادهباش در غزه قرار گیرد و از جوامع اسرائیلی دفاع کند.
یک مقام اسرائیلی اعلام کرد که بنیامین نتانیاهو، در حال گرفتن مشورتهای امنیتی است. همچنین، کابینه امنیتی متشکل از وزرای دفاع، امنیت ملی و امور خارجه، روز سهشنبه جلسهای برگزار خواهد کرد.
دو منبع امنیتی مصری به رویترز گفتند که میانجیگران نگران شکست توافق آتشبس هستند، توافقی که با میانجیگری قطر، مصر و ایالات متحده به دست آمده بود.
یک گروه نماینده خانوادههای گروگانها از میانجیگران خواستهاند که از فروپاشی توافق جلوگیری کنند، در حالی که یک گروه دیگر که نماینده کهنهسربازان ارتش اسرائیل است، دولت نتانیاهو را به «خرابکاری عمدی» در اجرای توافق آتشبس متهم کرده است.
آزادی گروگانها
تاکنون، ۱۶ نفر از ۳۳ گروگان برنامهریزیشده برای آزادی در مرحله اول ۴۲ روزه این توافق به خانه بازگشتهاند، به همراه پنج گروگان تایلندی که خارج از برنامه آزاد شدند.
در مقابل، اسرائیل صدها زندانی و بازداشتی فلسطینی را آزاد کرده است، که شامل زندانیانی با احکام حبس ابد به دلیل حملات مرگبار، و همچنین فلسطینیانی میشود که در جریان جنگ بازداشت شده و بدون محاکمه در بازداشت نگه داشته شده بودند.
اتهامات متقابل
حماس اسرائیل را متهم کرده که در اجرای توافق، ورود کمکهای بشردوستانه به غزه را به تاخیر انداخته، و این یکی از شرایط مرحله اول توافق بوده است.
در مقابل، اسرائیل نیز حماس را به عدم رعایت ترتیب تعیینشده برای آزادی گروگانها و اجرای نمایشهای عمومی تحقیرآمیز در هنگام تحویل گروگانها به صلیب سرخ متهم کرده است.
دفتر نخستوزیر اسرائیل پیشتر اعلام کرده بود که هیئت اسرائیلی از مذاکرات آتشبس در قطر بازگشته است، در حالی که تردیدها در مورد روند میانجیگری مصر و قطر برای پایان دادن به جنگ افزایش یافته است.
یک مقام فلسطینی نزدیک به مذاکرات گفت که بیاعتمادی میان دو طرف مانع از پیشرفت مذاکرات شده، زیرا هر یک دیگری را به نقض توافق آتشبس متهم میکنند.
اظهارات ترامپ و تاثیر آن بر آینده غزه
اظهارات دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، مبنی بر این که فلسطینیان باید از غزه خارج شوند و این منطقه ساحلی تحت کنترول امریکا به عنوان یک پروژه املاک و مستغلات توسعه یابد، انتظارات درباره آینده پس از جنگ را دگرگون کرده است.
شبکه فاکسنیوز روز دوشنبه بخشی از مصاحبهای با ترامپ را منتشر کرد. از او درباره این طرح و اینکه آیا فلسطینیان حق بازگشت خواهند داشت، پرسیده شد که او پاسخ داد: «نه، نخواهند داشت.»
ترامپ گفت: «من درباره ساخت یک مکان دائمی برای آنها صحبت میکنم، زیرا اگر آنها اکنون بازگردند، سالها طول خواهد کشید تا اصلا امکان زندگی در آنجا وجود داشته باشد.»
او افزود که میتواند با مصر و اردن برای اسکان فلسطینیان به توافق برسد.
واکنش اسرائیل و مصر
نتانیاهو پس از بازگشت از سفر خود به واشنگتن از اظهارات ترامپ حمایت کرد، که این امر باعث نارضایتی در مصر شد.
منابع امنیتی مصری اعلام کردند که اسرائیل با تاخیر در خروج نیروهای خود و ادامه نظارت هوایی، در مسیر پیشرفت توافق آتشبس مانع ایجاد میکند.
مذاکرات درباره مرحله دوم توافق آتشبس، که شامل آزادی باقیمانده گروگانها و خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه است، هفته گذشته آغاز شد اما نشانهای از پیشرفت جدی در آن دیده نمیشود.
یک مقام فلسطینی در مذاکرات گفت: «احساس بیاعتمادی وجود دارد، بهویژه اینکه حماس شاهد عدم اجرای مرحله اول توافق در مورد ورود کمکهای بشردوستانه و ارسال مواد مورد توافق به غزه است.»
این کشورها اصلیترین صادرکنندگان فولاد و آلومینیوم به امریکا اند و چنین اقدامی میتواند خطر یک جنگ تجاری چندجبههای را بیش از پیش افزایش دهد.
ترامپ دوشنبه اعلامیههایی را امضا کرد که نرخ تعرفه واردات آلومینیوم را از ۱۰ درصد قبلی که در سال ۲۰۱۸ وضع کرده بود، به ۲۵ درصد افزایش داد و با این اقدام تعرفه ۲۵ درصدی را بر میلیون ها تن واردات فولاد و آلومینیوم که تحت معاملات سهمیهای، معافیتها و هزاران استثنای دیگر به امریکا صادر میشد، بازگرداند.
مقامات دولت ترامپ میگویند که این معافیتها، اثربخشی تعرفههایی را که در دولت اول ترامپ وضع شده بود، از بینبردهاند و برای محافظت از صنعت فولاد و آلومینیوم ایالات متحده اعمال این تعرفهها ضروری است.
پیتر ناوارو، مشاور تجاری ترامپ، گفت که این اقدامات به تولیدکنندگان فولاد و آلومینیوم ایالات متحده کمک و امنیت اقتصادی و ملی امریکا را تقویت میکند.
او به خبرنگاران گفت: «تعرفههای جدید فولاد و آلومینیوم به دامپینگ خارجی پایان می دهد، تولید داخلی را تقویت میکند و حیات صنایع فولاد و آلومینیوم ما را بهعنوان ستون فقرات اقتصادی و امنیت ملی امریکا تضمین میکند.»
ترامپ پیشتر در روز یکشنبه، ۲۱ دلو، در مسیر رفتن به مسابقه سوپر بول در نیواورلئان، در گفتوگو با خبرنگاران از تصمیم خود در این زمینه خبر داده و گفته بود که دوشنبه بهطور رسمی تعرفههای جدید را اعلام خواهد کرد.
تعرفههای جدید، مازاد بر تعرفههای فعلی در زمینه واردات فلزات خواهد بود.
رئیسجمهور امریکا همچنین گفت که در روزهای آینده از «تعرفههای متقابل» بر همه کشورها رونمایی خواهد کرد. قرار است نرخ این تعرفهها با میزان اعمالشده از سوی هر کشور مطابقت داشته باشد.
طبق دادههای دولتی و آمارهای موسسه آهن و فولاد امریکا؛ کانادا، برازیل و مکسیکو، بزرگترین صادرکنندگان فولاد به ایالات متحده هستند.
کانادا با اختلاف زیاد، بزرگترین تامینکننده فلز آلومینیوم اولیه برای امریکا محسوب میشود و در ۱۱ ماه نخست سال ۲۰۲۴ میلادی ۷۹ درصد از کل واردات این محصول را تامین کرده است.
پس از انتشار این خبر، سهام شرکتهای تولیدکننده فولاد و آلومینیوم امریکا در معاملات پیش از بازگشایی بازار افزایش یافت و سهام برخی از شرکتهای بزرگ فولادسازی اروپا با افت مواجه شد.
تصمیم اروپا برای اتخاذ واکنش متقابل در برابر ترامپ
کمیسیون اروپا دوشنبه در بیانیهای اعلام کرد که هیچ توجیهی برای اعمال تعرفههای جدید بر صادرات فلزات خود نمیبیند و در صورت چنین «اقدام غیر موجهی» از سوی ترامپ، برای حفاظت از منافع کسبوکارها، کارگران و مصرفکنندگان اروپایی، واکنش نشان خواهد داد.
این کمیسیون همچنین تاکید کرد تاکنون اطلاعرسانی رسمی درباره اعمال تعرفههای بیشتر بر کالاهای اروپایی دریافت نکرده و تا زمانی که جزییات این اقدامات مشخص نشود، واکنشی نشان نخواهد داد.
ترامپ در دور نخست ریاستجمهوری خود بر فولاد وارداتی از بسیاری از کشورها تعرفه ۲۵ درصدی و بر آلومینیوم تعرفه ۱۰ درصدی اعمال کرد. این تعرفهها برای اتحادیه اروپا، ۶.۴ میلیارد یورو از صادرات آنها را شامل میشد.
اتحادیه اروپا سال ۲۰۱۸ در پاسخ، مجموعهای از تعرفههای متقابل را بر کالاهای امریکایی به ارزش ۲.۸ میلیارد یورو اعمال کرد که بوربون و موتورسایکلهای هارلی دیویدسون را شامل میشد.
دیپلوماتهای اروپایی میگویند در صورت اجرای تعرفههای وارداتی جدید از سوی ترامپ، منطقیترین اقدام، اعمال دوباره این تدابیر متقابل خواهد بود.
علاوه بر اتحادیه اروپا، مقامات کشورها نیز بهطور مستقل نسبت به تصمیم جدید ترامپ واکنش نشان دادند.
سخنگوی کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، درباره تعرفهگذاری احتمالی دولت امریکا برای کشورش گفت: «بدون دیدن جزییات، نمیتوانیم در مورد تاثیرات آن اظهارنظر کنیم، دولت همیشه برای تمام تحولات آماده است.»
او افزود که بریتانیا هیچ پیشنهاد دقیقی از سوی امریکا در مورد تعرفههای فولاد و آلومینیوم دریافت نکرده است اما «بهطور مناسب در این زمینه تصمیم خواهد گرفت.»
رابرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان، دوشنبه اعلام کرد که اروپا باید متحد و قاطعانه به محدودیتهای تجاری یکجانبه واکنش نشان دهد و برای این اقدام آماده است.
پیش از آن نیز سخنگوی وزارت اقتصاد آلمان در واکنشی گفت برلین تهدید تعرفهای ترامپ را جدی میگیرد و همه تلاشها را برای جلوگیری از افزایش تعرفهها انجام میدهد.
ترامپ تاکنون مشخص نکرده که کدام کشورها تحت تاثیر اعمال تعرفههای جدید او قرار خواهند گرفت، اما اشاره کرد که این رویکردی گسترده است که میتواند به حل مشکلات بودجهای امریکا نیز کمک کند.
ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، دوشنبه گفت پاریس و شرکای اروپایی آن نباید در دفاع از منافع خود در برابر تهدیدهای تعرفهای امریکا تردید کنند.
او تاکید کرد که اتحادیه اروپا باید آماده پاسخگویی و واکنش به این اقدامات ترامپ باشد.
واکنش دیگر کشورها
تصمیم ترامپ برای اعمال تعرفههای جدید، در خارج از اروپا نیز واکنشهایی به دنبال داشت.
دان فارل، وزیر تجارت استرالیا، اعلام کرد که صادرات فولاد و آلومینیوم این کشور به امریکا «هزاران شغل با حقوق مناسب» در ایالات متحده ایجاد کرده و برای منافع دفاعی مشترک حیاتی است.
بر اساس دادههای پایگاه تجارت سازمان ملل، استرالیا در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۳۷ میلیون دلار فولاد و محصولات آهنی و در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۷۵ میلیون دلار آلومینیوم به امریکا صادر کرده است.
آنتونی آلبانیزی، نخستوزیر استرالیا، بر تلاش برای دریافت معافیت از تعرفههای فولاد و آلومینیوم از امریکا تاکید کرد.
مقامات صنعتی و یک منبع دولتی هند به خبرگزاری رویترز گفتند تعرفههای مدنظر ترامپ احتمالا تولیدکنندگان هندی را به سمت بازارهای جایگزین مانند اروپا و آسیای جنوب شرقی سوق خواهد داد.
هند دومین تولیدکننده بزرگ آلومینیوم اولیه در جهان است و امریکا بزرگترین بازار صادراتی این کشور برای آلومینیوم محسوب میشود.
بر اساس دادههای دولتی، هند در سال منتهی به مارچ ۲۰۲۴، حدود ۲۰۰ هزار تن آلومینیوم به ۸۹۴.۴ میلیون دالر به امریکا صادر کرد.
نرندرا مودی، نخستوزیر هند، این هفته با ترامپ دیدار خواهد کرد و انتظار میرود که پیشنهاد کاهش بیشتر تعرفهها را مطرح کند؛ اقدامی که میتواند صادرات امریکا به هند را افزایش دهد و از بروز یک جنگ تجاری بین دو کشور جلوگیری کند.
وزارت صنعت کوریای جنوبی دوشنبه اعلام کرد که برای بررسی راهکارهای کاهش تاثیر احتمالی تعرفههای جدید، با تولیدکنندگان فولاد نشست اضطراری در سئول برگزار کرده است.
یکی از مقامهای شرکت هیوندای استیل درباره افزایش قیمت صادرات در پی این تغییر اظهار نگرانی کرد.
او به سهمیه سالانه فولاد بدون تعرفه کوریای جنوبی اشاره کرد که معادل ۷۰ درصد میانگین صادرات این کشور به امریکا در سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ است و در دوران نخست ریاستجمهوری ترامپ مورد توافق قرار گرفت.
امریکا چقدر به واردات آلومینیوم و فولاد وابسته است؟
حدود یکچهارم از کل فولاد مورد استفاده در امریکا وارداتی است که بخش عمده آن از مکسیکو و کانادا یا از متحدان نزدیک در آسیا و اروپا مانند جاپان، کوریای جنوبی و آلمان تامین میشود.
هرچند چین بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده فولاد در جهان است، اما حجم بسیار کمی از فولاد آن به امریکا صادر میشود.
تعرفه ۲۵ درصدی که در سال ۲۰۱۸ اعمال شد، باعث شد بیشتر فولاد چین از بازار امریکا حذف شود.
در سال گذشته میلادی، چین تنها ۵۰۸ هزار تن فولاد به امریکا صادر کرد که معادل ۱.۸ درصد از کل واردات فولاد امریکا بود.
در مورد آلومینیوم، امریکا وابستگی بیشتری به واردات دارد، چراکه صنعت ذوب آلومینیوم امریکا در مقایسه با استانداردهای جهانی کوچک محسوب میشود.
بر اساس دادههای سازمان زمینشناسی امریکا، ظرفیت کل واحدهای ذوب آلومینیوم این کشور تنها ۱.۷۳ درصد از ظرفیت جهانی را تشکیل میدهد.
حدود نیمی از آلومینیوم مصرفی در امریکا وارداتی است و بیشتر آن از کانادا تامین میشود. سال گذشته میلادی، امریکا ۳.۲ میلیون تن آلومینیوم از کانادا وارد کرد.
پس از کانادا، امارات متحده عربی و چین، بزرگترین تامینکنندگان آلومینیوم امریکا هستند.
