بررسیهای افغانستان اینترنشنال از اسناد افشاشده اداره طالبان بهدست یک گروه هکری نشان میدهد که تنها در ۱۷ روز آخر ماه اسد، نیروهای پاکستانی ۵۵ بار «تخطیهای هوایی» و به خاک افغانستان در «امتداد دیورند» تیراندازی کردهاند.
وزارت خارجه طالبان در تاریخ ۱۲ سنبله، در چند نامه به سفارت این گروه در اسلامآباد، موراد این «تخطیها» را فهرست و «مراتب اعتراض» خود را به پاکستان ابراز کرده است.
برپایه این اسناد، جتهای نظامی و هواپیماهای بیسرنشین «کشفی» پاکستان، دستکم ۲۲ بار از تاریخ ۱۳ تا ۳۰ ماه اسد، در ولسوالیهای مختلف ولایتهای پکتیکا، هلمند، ننگرهار، خوست، کنر و قندهار گشتوگذار کردهاند.
اسناد اداره طالبان نشان میدهد هواپیماهای نظامی پاکستان، ساعتها بر فراز این ولایتها گشتزنی کردهاند.
در اسناد طالبان، درباره اهداف گشتزنی هواپیماهای پاکستان در آسمان افغانستان چیزی گفته نشده است.
اسناد منتشر شده به دست گروه هکری «طالبلیکس»، همچنین افشا میکند که از ۱۳ تا ۳۰ ماه اسد گذشته، مرزبانان پاکستانی بیش از ۳۰ بار به سوی خاک افغانستان در «امتداد دیورند» تیراندازی کردهاند.
برپایه این اسناد، نیروهای پاکستان در مواردی در یک روز، چندین بار از آن سوی مرز تیراندازی کردهاند.
طالبان در این نامه اظهار داشته که در این حملات، منازل مسکونی، تاسیسات نظامی و نیروهای این گروه هدف قرار گرفتهاند.
برپایه این اسناد، در حملات نیروهای پاکستانی از سلاحهای سبک و سنگین، از جمله هاوان و دهشکه استفاده شده است.
طالبان در مواردی گفته است که در حالی که نیروهای این گروه در حال گزمه بودهاند، نیروهای پاکستانی از آنسوی مرز به آنها تیراندازی کردهاند.
در مواردی هم گفته شده که نیروهای پاکستانی در حال نصب موانع مرزی بدون هماهنگی با مرزبانان طالبان بودهاند و زمانی که این گروه خواستار توقف این اقدامات شده، نیروهای پاکستانی تیراندازی کردهاند.
اعتراض «بینتیجه» طالبان
وزارت خارجه طالبان، در پایین فهرست ارائه شده به سفارت این گروه در اسلامآباد، پاکستان را به «نقض حریم هوایی افغانستان» متهم کرده است.
این وزارت در نامه «مراتب اعتراض و نگرانی» عمیق خود را نسبت به گشتزنی هواپیماهای استخباراتی پاکستان در آسمان افغانستان و تیراندازی در «امتداد دیورند» ابراز کرده است.
با این حال، وزارت خارجه طالبان افزوده که به رغم اینکه «تخطی»های پاکستان رسما با حکومت این کشور شریک شده تا از آن جلوگیری شود، هیچ پیشرفتی در این زمینه دیده نشده است.
طالبان به پاکستان هشدار داده که تدوام اقدامات پاکستان، موجب افزایش تنش در «امتداد خط فرضی دیورند» و مانع گسترش روابط میان این گروه و اسلامآباد میشود.
این مکتوب که در تاریخ ۱۷ حمل سال ۱۴۰۳ به وزارت خارجه طالبان ارسال شده، حاوی گزارشی از چالشها و مشکلات در روابط این گروه با پاکستان است.
سردار احمد شکیب در این مکتوب گفته است که تنشهای دیپلوماتیک ناشی از نقض حریم هوایی افغانستان توسط پاکستان و فراهم کردن فضای لازم برای پروازهای کشفی امریکایی، روابط دو کشور را پیچیده کرده است.
در مکتوب آمده است: «ادعای حضور تحریک طالبان پاکستان در قلمرو افغانستان، تنشها میان دو کشور را تشدید کرده و پاکستان طالبان را به حمایت معنوی از این گروه متهم میکند. مقامهای دیپلوماتیک پاکستانی باور دارند که سران تحریک طالبان در افغانستان پناهگاه امن دارند.»
سفیر طالبان در این گزارش به روابط این گروه با هند و نارضایتی پاکستان از بهبود این روابط اشاره کرده است. در این مکتوب آمده که تعامل مستقیم طالبان با هند ممکن است به تضعیف تاثیر و نقش پاکستان در افغانستان منجر شود.
همچنین در مکتوب به سیاسی شدن تجارت میان پاکستان و افغانستان اشاره شده و آمده است که روابط تجاری و اقتصادی طالبان با پاکستان به دلیل نبود مکانیسم حقوقی مدرن با چالشهایی مواجه شده است.
طبق این مکتوب: «سیاسی کردن تجارت تا حدی منجر به افزایش هزینهها برای بازرگانان افغان شده است که شامل افزایش مالیات، محدودیتهای وارداتی و افزایش هزینههای حمل و نقل میشود.»
در مکتوب همچنین تاکید شده است: «رسیدگی به تخطیهای سرحدی نیازمند تلاشهای دیپلوماتیک و تعهد مستمر از سوی هر دو طرف است.»
سردار احمد شکیب در این مکتوب به وزارت خارجه طالبان نوشته است که برای حل مشکلات با پاکستان، تعامل سازنده با این کشور ضروری است.
در یک مکتوب افشاشده توسط گروه هکری «طالب لیکس»، وزارت داخلهٔ طالبان ابراز نگرانی کرده که نمایندگیهای دیپلوماتیک این گروه در پاکستان قوانین صدور ویزا را نقض کردهاند و به شهروندان پاکستانی بهطور غیرقانونی ویزا دادهاند.
در این مکتوب آمده است که قنسولگری طالبان در شهر کویته، مرکز ایالت بلوچستان، برخلاف قوانین و اصول، برای پاکستانیها ویزاهای طولانیمدت صادر کرده است.
در مکتوب تذکر داده شده که بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ شهروند پاکستانی به گونهای غیرقانونی ویزای افغانستان را دریافت کردهاند و سپس برای تمدید آن به قندهار درخواست دادهاند.
وزارت خارجهٔ طالبان در این مکتوب از تمام نمایندگیهای دیپلوماتیک خود در پاکستان خواسته است که به جای صدور ویزای تجارتی، تنها ویزاهای «یکبار ورود» برای پاکستانیها صادر کنند.
در مکتوب همچنین تأکید شده است که صدور ویزاهای بلندمدت برای شهروندان پاکستانی میتواند جایگاه دیپلوماتیک طالبان را در سطح بینالمللی تضعیف کند و باعث بیارزش شدن ویزای افغانستان شود.
بر اساس اطلاعات موجود، شهروندان پاکستانی میتوانند بهسادگی از سفارت طالبان در اسلامآباد و قنسولگریهایهای این گروه در شهرهای مختلف پاکستان ویزای افغانستان را دریافت کنند.
این در حالی است که گفته میشود پاکستان روند صدور ویزا برای افغانها را بهشدت محدود کرده، اما طالبان بهسادگی به پاکستانیها ویزا میدهند.
برای ثبت درخواست ویزای پاکستان بهصورت آنلاین، ۲۰ دالر هزینه دریافت میشود، اما تضمینی برای صدور آن وجود ندارد.
مسئولین شرکتهای سیاحتی در کابل به افغانستان اینترنشنال گفتهاند که بسیاری از درخواستها، باوجود پرداخت هزینه، رد میشوند و دولت پاکستان هزینههای ویزاهای ردشده را به متقاضیان باز نمیگرداند.
از سوی دیگر، روند صدور ویزای پاکستان در افغانستان، تحت کنترول طالبان، با مشکلات جدی روبهرو شده و این کشور بهراحتی به افغانها ویزه نمیدهد.
گزارشها نشان میدهد که ویزای پاکستان بهسادگی در بازار سیاه خریدوفروش میشود و قیمت آن حتی به ۱۵۰۰ دالر امریکایی نیز میرسد.
روند صدور ویزای پاکستان در افغانستان به یکی از منابع اصلی فساد برای سفارت پاکستان و دولت این کشور تبدیل شده است. گزارشهایی وجود دارد که برخی از اعضای طالبان نیز در این فساد دست دارند.
بااینحال، طالبان هیچگاه مسئلهٔ فساد مالی در روند صدور ویزای پاکستان را با این کشور در میان نگذاشتهاند.
از سوی دیگر، پناهجویان افغان در پاکستان از افزایش محدودیتهای دولت این کشور در تمدید ویزایشان شکایت دارند. پیشتر ویزاهای آنان برای شش ماه تمدید میشد، اما اکنون این مدت به یک ماه کاهش یافته است.
بر اساس سیاست جدید دولت پاکستان، افغانهای مقیم این کشور نمیتوانند ویزاهایشان را برای بیش از یک ماه تمدید کنند.
بر اساس مدارک افشا شده از اداره طالبان، وزارت خارجه این گروه در سوم ماه قوس ۱۴۰۳ طی نامهای از سفارت خود در اسلامآباد خواسته است تا درباره پرداخت حقالعبور پروازهای نیروهای هوایی پاکستان با نهادهای مسئول این کشور گفتوگو کند. این وزارت اطلاعات پروازهای نیروهای هوایی پاکستان در حریم هوایی افغانستان را از اسد سال ۱۴۰۰ تا ۶ میزان ۱۴۰۳ را فهرست کرده است.
وزارت خارجه طالبان بر اساس معلومات وزارت ترانسپورت و هوانوردی خود در ازای هر پرواز نیروهای هوایی پاکستان در حریم هوایی افغانستان ۷۰۰ دالر حقالعبور تقاضا کرده است.
بر اساس این مدارک سفارت طالبان در اسلامآباد طی مکتوبی از نیروی هوایی پاکستان خواسته است تا حقالعبور سه ساله بابت پروازهایش در حریم هوایی افغانستان را بپردازد. پاسخ پاکستان به این نامه سفارت طالبان، اما روشن نیست.
بربنیاد گزارشها، طالبان تاکنون بر حریم هوایی افغانستان کنترول کامل ندارند. سیستم کنترول حریم هوایی با سقوط دولت قبلی غیرفعال مانده است.
وزارت خارجه طالبان پرداخت تعرفه پروازهای سه ساله نیروهای هوایی پاکستان را در حالی تقاضا کرده است که اصولا باید این تسویه حساب سالانه بین کشورها انجام شود. وزارت خارجه طالبان دلیل تاخیر سه ساله در این تصویه حساب را در نامههای رسمی خود توضیح نداده است.
پیش از این افغانستان اینترنشنال بر اساس مدارک رسمی افشا شده طالبان گزارش داد که وزارت خارجه این گروه در نامهای گفته است که هواپیماهای بیسرنشین پاکستان در طول یک هفته، از ۱۴ الی ۲۱ جدی ۱۴۰۳، دستکم ۱۱ بار حریم هوایی افغانستان را نقض کردند.این وزارت گفته پهپادهای تجسسی پاکستان در آسمان هلمند، قندهار، ننگرهار و پکتیکا گشت زدند.
با این حال، مشخص نیست که طالبان در چه حدی بر حریم هوایی افغانستان کنترول دارد. یک مقام وزارت دفاع طالبان قبلا گفته بود تلاش دارند به کمک روسیه به حریم هوایی افغانستان کنترول حاصل کنند. این مقام طالبان پس از این اظهارات از وزارت دفاع طالبان برکنار شد.
