طالبان میگوید به مسئله غصب زمینهای هندوها و سیکها رسیدگی میکند
رئیس دفتر ریاستالوزرای طالبان روز یکشنبه در دیدار با اعضای شورای هندوها و سیکهای افغانستان وعده رسیدگی به مطالبات آنان را داده است.
بر بنیاد خبرنامه ارگ، در این جلسه درباره بازگرداندن زمینهای غصبشده هندوها و سیکها نیز بحث شده است.
سمیعالله محرابی، مشاور حقوقی شورای هندوها و سیکها، از اقدامات طالبان برای بازگرداندن زمینهای غصبشده قدردانی کرده است. در این خبرنامه، درباره اقدامات طالبان توضیح بیشتری ارایه نشده است.
زمینهای هندوها و سیکها در چهار دهه گذشته از سوی زورمندان در کابل و دیگر ولایتها غصب شده است. آنان در این مدت با انواع تبعیض و نابرابری روبهرو بوده و اغلب مجبور به خروج از افغانستان و پناهندگی در کشورهای منطقه و غربی شدهاند. در حال حاضر، شمار اندکی از هندوها و سیکها در افغانستان باقی ماندهاند.
آنان پیشنهادات خود را درباره بازگرداندن زمینهای غصبشده، بازسازی اماکن مذهبی، تکمیل کارهای نیمهتمام و حل مشکل برق مطرح کردند و خواستار توجه طالبان در این زمینهها شدند.
منجیت سینگ لامبه، به نمایندگی از هندوها و سیکها، موضوع یک مارکیت تجارتی در ناحیه اول شهر جلالآباد را مطرح کرد و درخواستی را به نمایندگی از شورای خود برای حل این موضوع به مقام طالبان سپرد.
عبدالواسع، رئیس دفتر ریاستالوزرای طالبان، گفت که افغانستان خانه مشترک همه است و این گروه حل مشکلات تمام مردم را مسئولیت خود میداند.
او به اعضای شورای هندوها و سیکها اطمینان داد که پیشنهادات آنان بررسی خواهد شد.
عبادتگاههای هندوها و سیکها همواره مورد حملات مسلحانه قرار گرفته است. در دوره حاکمیت طالبان در ۲۸ جوزا ۱۴۰۱ نیز درمسال این اقلیت مذهبی در کابل آماج حمله قرار گرفت که در نتیجه آن یک شهروند سیک و یک عضو طالبان کشته شدند.
پس از مسدود شدن گذرگاه تورخم، معاون اول اتاق تجارت و سرمایهگذاری طالبان در دیدار با رئیس فدراسیون اتاقهای تجارت پاکستان، مسدود کردن گذرگاهها را «اقدام خلاف قوانین بینالمللی و همسایهداری» خوانده است.
یونس مهمند از جانب پاکستانی خواست تا در بازگشایی مسیرهای تجاری همکاری کند.
اتاق تجارت و سرمایهگذاری طالبان روز یکشنبه اعلام کرد که محمد یونس مهمند در سفرش به پاکستان با مسئولان فدراسیون تجارت این کشور دیدار کرده است تا مشکلات ترانزیتی میان افغانستان و پاکستان را بررسی و حل کند.
مسئولان اتاق تجارت و سرمایهگذاری طالبان در این دیدار بر ایجاد تسهیلات ترانزیتی تأکید کردهاند. طالبان میگوید که طرف پاکستانی نیز در این دیدار از همکاری در زمینه حل مشکلات ترانزیتی اطمینان داده است.
همچنین، معاون اتاق تجارت و سرمایهگذاری طالبان با سردار احمد شکیب، سفیر این گروه در اسلامآباد دیدار کرده و درباره ایجاد تسهیلات ترانزیتی و راهحلهای مناسب گفتوگو کرده است.
این سفر مقامات اتاق تجارت و سرمایهگذاری طالبان به پاکستان در حالی انجام شده که گذرگاه تورخم از ۹ روز بدینسو پس از بروز اختلاف بر سر «ساختوسازهای طالبان در مناطق مرزی» از سوی پاکستان مسدود شده است.
پیشتر روزنامه دیلی پاکستان گزارش داد که برای دومین بار مذاکرات تازه مقامهای مرزی پاکستان و طالبان مبنی بر بازگشایی گذرگاه تورخم بینتیجه مانده است.
هرچند طالبان تاکنون درباره نتایج این مذاکرات اظهار نظری نکرده است، اما عبدالجبار افغان، کمیشنر طالبان در تورخم گفت که معاون والی طالبان در ننگرهار با طرف پاکستانی درباره بازگشایی گذرگاه تورخم گفتوگو کردهاند.
پیشتر مسئولین اتاق تجارت طالبان در ننگرهار اعلام کردند که بسته شدن گذرگاه مرزی تورخم باعث وارد شدن روزانه ۵۰۰ هزار دالر خسارت به بخش خصوصی افغانستان میشود. گزارشها حاکی از آنست که با مسدود شدن این گذرگاه و توقف صدها لاری در دو طرف مرز، خسارت مالی بیش از ۱۲ میلیون دالر به بازرگانان افغان وارد شده است.
مرضیه حمیدی، تکواندوکار افغان با اشاره به آموزش تیم کریکت افغانستان از سوی هند در گذشته، گفت که هند مسئولیت ویژه در قبال ورزش زنان افغانستان دارد.
او به روزنامه «هندو» گفت که تیم کریکت در حال «عادیسازی» طالبان است و هند نباید از آن حمایت کند.
مرضیه حمیدی قبلا به دلیل درخواست برای تحریم تیم افغانستان مشروط به اجازه بازی برای تیم کریکت زنان، «تهدید به مرگ» شده است. حمیدی که در سال ۲۰۲۱ پس از به قدرت رسیدن طالبان از افغانستان فرار کرد، میگوید شورای بینالمللی کریکت باید قانون خود را محض به کشورهای که دارای تیمهای کریکت مردان و زنان هستند، اجرا کند. او همچنین میگوید که تیمهایی که توسط طالبان حمایت میشود باید تحریم شوند، همانطور که زمانی تیمهای آفریقای جنوبی تحریم شدند، زیرا به گفته او، رژیم طالبان آپارتاید جنسیتی را اعمال میکند و زنان و دختران را از تحصیل، ورزش و تمامی فعالیتهای خارج از خانه منع کرده است. این تکواندوکار افغان گفت: «وقتی علیه تیم کریکت افغانستان صحبت کردم، ابتدا طرفداران آن در رسانههای اجتماعی به من حمله کردند.» او توضیح داد که ظرف چند روز، بیش از ۵۰۰۰ تماس تلفنی و پیامهای تهدید به مرگ و تجاوز دریافت کرد. حمیدی گفت: «تمام چیزی که گفتم این بود که طالبان به رسمیت شناخته نشدهاست و تیم نباید با شرکت در ورزشهای بینالمللی آنها را عادیسازی کند.» با اینحال حشمتالله شهیدی، کاپیتان تیم کریکت افغانستان گفت که از حق تیم زنان برای بازی حمایت میکند، اما این موضوع خارج از کنترول آنها است. او به روزنامه هندو گفت: «ما ورزشکار هستیم. ما فقط آنچه را که در زمین میتوانیم انجام دهیم، کنترول میکنیم و نمیتوانیم نگران آنچه بیرون از زمین اتفاق میافتد، باشیم.» چندین هیئت کریکت پیشنهاد دادهاند که شورای ملی کریکت، تیم ملی زنان افغانستان را به رسمیت بشناسد. با این حال، جی شاه، رئیس شورای بینالمللی کریکت این درخواستها را رد کرد. او در بیانیههایی به رویترز و بیبیسی گفت که شورا در حال بررسی راههایی برای حمایت از آنها در چارچوب حقوقی و قانونی شورا بوده و به تعامل با هیئت کریکت افغانستان در این زمینه ادامه خواهد داد. این تصمیم برای مرضیه حمیدی که اکنون برای المپیک لسآنجلس ۲۰۲۸ تمرین میکند اما به دلیل تهدیدهای ناشی از درخواست تحریمش نگران آینده است، ناامیدکننده بود. او گفت که هند مسئولیت ویژهای در قبال عدالت برای زنان در ورزش افغانستان دارد، زیرا از سال ۲۰۰۱ در آموزش تیم افغانستان نقش داشته، هیئت کریکت افغانستان را برای کسب به رسمیت شناختن حمایت کرده است. او به روزنامه هندو گفت: «این فوقالعاده بود که هند به ساخت تیم افغانستان، کمک کرد. اما حمایت از آن امروز بهایی دارد، آنها [کریکتبازان افغان] در حال عادیسازی یک گروه تروریستی هستند.» او تصریح کرد که «مشکل افغانستان فقط آپارتاید جنسیتی نیست؛ بلکه رفتار طالبان با تمام مردم افغانستان یک مشکل است.»
در آنچه که بهنظر میرسد اختلافات داخلی سران طالبان باشد، مولوی عبدالکبیر، وزیر مهاجرین این گروه، نماز عید را بهطور جداگانه در قصر سپیدار، در نزدیکی ارگ، ادا کرد. پیشتر، شمار دیگر از سران طالبان نماز عید را در ارگ ریاست جمهوری برپا کردند.
صفحه ارگ تحت کنترول طالبان روز یکشنبه از برگزاری نماز عید در مقر ارگ با حضور معاون اقتصادی، اداری و رئیس عمومی دفتر ریاستالوزرای این گروه خبر داد.
همزمان، در مراسم نماز عید فطر در قصر سپیدار، شماری از اعضای کابینه طالبان، از جمله امیرخان متقی، وزیر خارجه، و دیپلوماتهای کشورهای همسایه مقیم کابل حضور داشتند.
مولوی عبدالکبیر، معاون سیاسی سابق رئیسالوزرای طالبان، که در بیستم جدی به عنوان وزیر مهاجرین این گروه تعیین شد، هنوز قصر سپیدار را ترک نکرده و از آنجا کار میکند. برگزاری جداگانه نماز عید توسط او در این قصر میتواند نشانهای از شکاف میان سران طالبان باشد و گمانهزنیها درباره اختلافات داخلی این گروه را تقویت کند. مولوی عبدالکبیر که به نظر میرسد از تقرریاش به عنوان وزیر مهاجرین از تنزیل جایگاهش ناراضی است، ۹ روز پس از صدور فرمان هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان کار خود را در این سمت آغاز کرد. با گذشت بیشتر از دوماه با وجود انتصاب عبدالکبیر به عنوان وزیر مهاجرین، هنوز علت اینکه چرا او قصر سپیدار و محل کار سابقش را ترک نکرده، مشخص نیست. در حکومت پیشین، قصر سپیدار نماد شراکت قدرت بر اساس توافقنامه حکومت وحدت ملی بود و نیمی از قدرت اجرایی را به داکتر عبدالله واگذار میکرد.
پس از تسلط طالبان، مولوی عبدالکبیر که همسو با سراجالدین حقانی خوانده میشود با در اختیار گرفتن این قصر، آن را به ابزاری برای تثبیت موقعیت خود بهعنوان بخشی از ساختار قدرت طالبان تبدیل کرده است.
برگزاری همزمان دو نماز در ارگ و سپیدار یادآور دو مراسم تحلیف همزمان در همین مکانها در حکومت پیشین است. در آن زمان، به دلیل اختلافات عمیق میان سران حکومت، عبدالله عبدالله و اشرف غنی، هر دو خود را پیروز انتخابات اعلام کرده و بهصورت همزمان مراسم تحلیف برگزار کردند.
روزنامه آسترالیایی اینترپریتر در مطلبی گفته که مشاجره تند دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی در دفتر بیضی شکل کاخ سفید یادآور رویکرد ترامپ در دور اول حکومتش با اشرف غنی است که سبب شد دموکراسی افغانستان در کام طالبان سقوط کند.
اینترپریتر در این مطلب نوشته که در روزهای پایانی جمهوری افغانستان، مذاکره کنندگان ارشد ترامپ با یک پیام صریح برای رئیس جمهور اشرف غنی وارد کابل شدند: کناره گیری کنید و با طالبان کنار بیایید، زیرا امریکا میخواهد به سرعت منطقه را ترک کند. شادیخان، نویسنده این مقاله میگوید که این فشار بخشی از یک تلاش گستردهتر بود که منجر به توافق بدنام دوحه در سال ۲۰۲۰ شد؛ توافقی که یک سال بعد زمینه را برای ورود طالبان به کابل فراهم کرد.
نویسنده این مطلب میافزاید که فروپاشی افغانستان و برخورد ترامپ با جنگ اوکراین شباهتهای زیادی دارند. شادی خان به مذاکرات امریکا با طالبان در قطر و کنار گذاشته شدن دولت افغانستان اشاره میکند که که اکنون «این الگو» در عربستان سعودی تکرار میشود؛ جایی که امریکا و روسیه بدون اوکراین بر سر میز مذاکره نشستهاند.
نویسنده مقاله اینترپریتر میگوید به رغم هشدارهای جدی در مورد بازگشت افغانستان به زیر سیطره طالبان که در ماههای اول حکومت بایدن مطرح شد و ادعای ترامپ مبنی بر اینکه اگر او در قدرت باقی میماند، چنان عقبنشینی آشفته اتفاق نمیافتاد، رویکرد سیاست خارجی او هنوز هم ثابت مانده است. به گفته نویسنده، ویژگیهای رفتار ترامپ که شامل غیرقابل پیشبینی بودن، تعامل مستقیم با دشمنان، و نادیده گرفتن متحدان است، تغییر نکرده است.
این خبرنگار سابق رویترز و دویچه وله در ادامه مینویسد که در قضیه افغانستان تیم ترامپ غنی را تحت فشار قرار داد تا صدها جنگجوی خطرناک طالبان را آزاد کند و خواستهای دیگر را نیز بپذیرد. به گفته شادی خان، همین رویکرد باعث شد طالبان از تعامل با حکومت افغانستان در مذاکرات دوحه خودداری کند.
مقاله میافزید در حالی که زمینههای افغانستان و اوکراین بسیار متفاوت است، روشهای ترامپ در مدیریت دو جنگ شباهتهای قابلتوجهی را نشان میدهد. به گفته نویسنده مطلب، هر دو معامله ترامپ با طالبان و روسیه یک اصل اساسی دارد: تعامل مستقیم با دشمنان، صرف نظر از سوابق مستبدانه آنها یا نقض حقوق بشر.
اینترپریتر در این مطلب میافزاید که ترامپ در سال ۲۰۱۸ مذاکرات صلح با طالبان را با هدف پایان دادن به نزدیک به دو دهه حضور نظامی امریکا در افغانستان آغاز کرد. به گفته نویسنده مطلب، این مذاکرات بحث برانگیز بود، زیرا منتقدان استدلال میکردند که تعامل مستقیم و سطح بالا با گروهی که مسئول نقض فاحش حقوق بشر، به ویژه علیه زنان و اقلیتها است، یک گروه تروریستی را مشروعیت میبخشد. با این حال، ترامپ به طالبان به عنوان یک شریک عملگرا مینگریست که میتوانست به تسهیل یک توافق کمک کند، زیرا معتقد بود رویکرد "اول امریکا"ی او مستلزم خروج از جنگ پرهزینه و غیر محبوب است. برای او، کنار گذاشتن نگرانیهای ایدئولوژیک به نفع راهحلهای عملگرایانه، کلید دستیابی به توافق بود.
نویسنده این مطلب میگوید که نیروهای افغان در سال ۲۰۱۴، سالها قبل از روی کار آمدن ترامپ، مسئولیت امنیت داخلی را بر عهده گرفته بودند و این نیروها تحت رهبری افغانستان، تا زمان مداخله ترامپ که به مشروعیت بخشیدن به شورشیان کمک کرد، از افغانستان در برابر طالبان دفاع می کردند.
ترامپ و اهمیت دیپلوماسی شخصی
اینترپریتر میگوید که رفتار ترامپ با پوتین در بحران اوکراین از الگوی مشابهی از دیپلوماسی محتاطانه پیروی میکند که بر تعامل و کاهش تنش متمرکز است. از دید نویسنده مطلب، تحسین ترامپ از پوتین و تمایل او برای بهبود روابط امریکا و روسیه اغلب در لفاظیهای او آشکار است که اقدامات تهاجمی روسیه در اوکراین را کم اهمیت جلوه میدهد. همچنین به گفته نویسنده، عدم تمایل ترامپ به اعمال تحریمهای شدید علیه روسیه و تمجید مکرر او از رهبری پوتین این نگرانی را ایجاد میکند که ترامپ رابطه شخصی را بر پاسخگویی روسیه به خاطر اقداماتش در اولویت قرار میدهد.
اینترپریتر در ادامه به یکی دیگر از موارد مشابه تعاملات ترامپ با طالبان و روسیه اشاره میکند: اتکای ترامپ به دیپلوماسی شخصی. شادی خان در این مطلب میگوید در حالی حکومت افغانستان برای بقای خود میجنگید، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه وقت امریکا با رهبران طالبان در دوحه دیدار میکرد. او میگوید پمپئو در فبروری ۲۰۲۰ مدعی شد: «برای اولینبار [طالبان] اعلام کردند که آماده بریدن از متحد تاریخی خود، القاعده هستند.» این بیانیه ماهیت شخصی رویکرد دیپلوماتیک ترامپ را برجسته میکند.
خبرنگار سابق رویترز در این مطلب میگوید که دیدارهای تیم ترامپ با طالبان در دوحه نمادی از این سبک بود، زیرا به گفته او، آنها در مورد شرایط خروج نیروهای امریکایی بدون دولت افغانستان یا مشارکت متحدان بینالمللی مذاکره کردند. اینترپریتر در این مطلب افزود که توافق برای تعامل با طالبان نشان دهنده ترجیح ترامپ برای مذاکرات مستقیم، حتی به قیمت از دست دادن چارچوبهای دیپلوماتیک گستردهتر بود.
اینترپریتر در ادامه این مطلب مینویسد که تمرکز ترامپ در افغانستان بر خروج نیروها بود، بدون توجه به عواقب آن برای جهان دموکراتیک و میلیونها افغان، بهویژه زنان که تحت حکومت «وحشیانه» طالبان قرار میگیرند.
از دیده نویسنده این مطلب، رویکرد ترامپ در قبال اوکراین شبیه وضعیت افغانستان، عملگرایانه به نظر میرسد، هرچند مبهم تر. به گفته نویسنده، در حالی که ترامپ علنا به ناتو متعهد است، اقدامات اخیر او نشان میهد در صورتی که منافع اقتصادی امریکا اقتضا کند، او آماده است با ولادیمیر پوتین تعامل و تحریمهای وضع شده علیه روسیه را نیز لغو کند.
شادیخان در پایان مینویسد: دیدگاه متفاوت او نسبت به سیاست خارجی امریکا به انتقاداتی منجر شده است مبنی بر این که او روابط جهانی را به جای ثبات بلندمدت و دفاع از حقوق بشر، در راستای منافع شخصیاش میبیند. افغانها این را خوب میدانند.
روزنامه دیلی پاکستان گزارش داد که مذاکرات مقامهای مرزی پاکستان و طالبان برای بازگشایی گذرگاه تورخم بار دیگر بدون نتیجه پایان یافت. گذرگاه تورخم از ۹ روز پیش، پس از بروز اختلاف بر سر «ساختوسازهای طالبان در مناطق مرزی»، از سوی پاکستان مسدود شد.
این دومین دور مذاکرات برای بازگشایی گذرگاه تورخم است که به ناکامی میانجامد. پیش از این، در ۲۴ فبروری نیز مذاکرات دو طرف بدون نتیجه پایان یافته بود.
مسئولان طالبان در تورخم درباره ناکامی این مذاکرات چیزی نگفتهاند.
عبدالجبار افغان، کمیشنر طالبان در تورخم، گفته است که امروز در ولایت ننگرهار به رهبری عزیزالله مصطفی، معاون والی طالبان، با طرف پاکستانی درباره بازگشایی گذرگاه تورخم گفتوگو کردهاند. عبدالجبار افغان گفت که هر دو طرف این موضوع را با مقامهای عالیرتبه خود در میان خواهند گذاشت و پس از آن درباره بازگشایی گذرگاه تورخم تصمیمگیری خواهد شد.
کمیسار طالبان در تورخم افزود: در مذاکرات خود پیشنهاد کردیم که تورخم بهصورت ۲۴ ساعته باز بماند و در آینده هیچیک از طرفین آن را مسدود نکند. همچنین بر تسهیل رفتوآمد بیماران و مسافران بدون موانع تأکید شد. او هشدار داد که بسته شدن گذرگاه هم به تجارت و هم به مردم آسیب میزند و افزود که سیاست نباید بر تجارت تأثیر بگذارد.
ضیاءالحق سرحدی، از مسئولان اتاق مشترک تجارت و صنعت پاکستان، پیشتر گفته بود که بسته ماندن گذرگاه باعث توقف حدود پنج هزار موتر باربری در دو سوی مرز شده است.
او افزود که این موترها حاوی مواد غذایی نیز هستند و بسته بودن گذرگاه میلیونها دالر به تاجران هر دو کشور زیان رسانده است.
خانشاه مومند، که در بخش تجارت میوه و سبزیجات فعالیت دارد، به افغانستان اینترنشنال گفت: «بسته شدن گذرگاه تورخم صدها هزار افغانی به من ضرر زده است.» یک منبع محلی دیگر نیز گفت که از صبح تاکنون هزاران مسافر، از جمله بیماران، زنان و کودکان، در انتظار باز شدن گذرگاه تورخم نشستهاند، اما طالبان به آنها اجازه عبور از ایست بازرسی ۴ را نمیدهند.
چرا مرزهای پاکستان و افغانستان بارها بسته میشود؟
بسته شدن مکرر گذرگاهها میان پاکستان و افغانستان به یک روند عادی تبدیل شده که تأثیرات منفی بر تجارت دوجانبه و ترانزیتی میان دو کشور گذاشته است.
تاکنون پاکستان موضع رسمی خود را درباره بسته ماندن گذرگاه تورخم اعلام نکرده، اما مقامهای این کشور گفتهاند که دلیل این مسئله، ساخت یک پوسته امنیتی جدید در منطقه مورد مناقشه در جانب افغانستان بوده که پاکستان به آن اعتراض کرده، اما طالبان این اعتراض را نادیده گرفتهاند.
در مقابل، مقامهای طالبان نیز به ساختوسازهای پاکستان در نزدیکی مرز اعتراض کردهاند. در مذاکراتی که در ۲۴ فبروری برگزار شد، طرف پاکستانی تأکید داشت که ساختوسازهای انجامشده در بخش پاکستانی مربوط به توسعه امکانات برای تاجران و مسافران در ترمینال مرزی بوده است. در این نشست، مقامهای افغان از این ساختوسازها بازدید کردند، اما مذاکرات بدون هیچ نتیجهای پایان یافت. اهمیت گذرگاه تورخم چقدر است؟
پاکستان برای دسترسی به آسیای مرکزی به مسیرهای زمینی افغانستان نیاز دارد و افغانستان نیز برای ارتباط با جنوب آسیا به پاکستان وابسته است، اما اختلافات سیاسی و امنیتی تأثیرات منفی بر تجارت دو کشور گذاشته است.
تورخم پرترددترین گذرگاه مرزی میان افغانستان و پاکستان است که روزانه صدها موتر باربری و هزاران مسافر از آن عبور میکنند. درحالیکه مشکلات در مرز چمن، بسته بودن پنجماهه گذرگاه خرلاچی در کرم، و محدودیتها در غلامخانِ وزیرستان شمالی و جنوبی باعث شده تورخم مهمترین مسیر تجاری میان دو کشور باشد، اما این مسیر بارها به دلیل اختلافات بر سر ساختوسازهای جدید مسدود شده است.