برنامه جهانی غذا اعلام کرد که دولت جاپان با اهدای ۳۶۰ هزار دالر، از برنامه کمکرسانی به مهاجران در ایران حمایت کرده است. این کمک مالی برای خرید آرد گندم برای تأمین نیازهای غذایی افغانهای آسیبپذیر در ایران مصرف خواهد شد.
مایسا الغریباوی، نماینده و مدیر کشوری برنامه جهانی غذا در ایران تأکید کرد که این کمک نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی مهاجران خواهد داشت.
او این کمک مالی را نشاندهنده تعهد مستمر جاپان در حمایت از آسیبپذیرترین افراد خواند.
برنامه جهانی غذا در حال حاضر از ۳۳ هزار مهاجر افغان و عراقی در ۲۰ اردوگاه سراسر ایران با ارائه کمکهای غذایی، آموزشی و معیشتی حمایت میکند.
تاماکی تسوکادا، سفیر جاپان در ایران گفت که جاپان بیش از ۴۰ سال است که از مهاجران افغان در ایران حمایت میکند و امیدوار است که این کمک بتواند بخشی از نیازهای تغذیهای آنان را برطرف کند.
ایران یکی از بزرگترین کشورهای میزبان مهاجران در جهان است و طی چهار دهه گذشته از ۳.۸ میلیون مهاجر عمدتا از افغانستان و عراق، حمایت کرده است.
نمایندگی سازمان ملل در گزارش تازه خود درباره وضعیت امنیتی و حقوق بشری در افغانستان نوشت که در این مدت ۸۱ غیرنظامی کشته و دستکم ۱۱۱ نفر زخمی شدهاند. این دفتر گفته کشته شدگان شامل ۳۷ مرد، ۸ زن، ۱۸ دختر و ۱۸ پسر بودند.
یوناما گزارش داد که در سه ماه گذشته به اثر حمله به صوفیها در بغلان ۱۱ نمازگزار به ضرب گلوله جان باختند. ملل متحد تصریح کرده که هرچند مسئولیت این حمله را گروه داعش به عهده گرفت، اما در این مدت شماری از غیرنظامیان به اثر حملات دیگر گروهها نیز کشته شدهاند.
گزارش تازه سازمان ملل میافزاید که در سه ماه گذشته دستکم ۵۷ مرد، ۹ زن، ۱۵ دختر و ۳۰ پسر در رویدادهای امنیتی در افغانستان زخمی شدهاند.
سازمان ملل همچنان در این گزارش تاکید کرده است که مهمات منفجر ناشده در افغانستان نیز در این مدت از شهروندان کشور قربانی گرفته است. در سه ماه گذشته دستکم ۹ غیرنظامی، شامل ۴ مرد، ۲ دختر و ۳ پسر به اثر انفجار مهمات به جا مانده از جنگ جان باختهاند.
گزارش میافزاید که در این مدت ۳۶ غیرنظامی شامل ۱۰ مرد، یک زن، ۸ دختر و ۱۷ پسر افغان به اثر انفجار ماین و مهمات به جا مانده زخمی شدهاند.
جزئیات بیشتر گزارش سازمان ملل درباره افغانستان را در این مطلب بخوانید:
سخنگوی وزارت خارجه پاکستان اظهارات سخنگوی طالبان درباره موجودیت پناهگاههای داعش در خاک پاکستان را قاطعانه رد کرد. شفقت علی خان گفت که وجود پایگاههای آموزشی شاخه خراسان داعش در پاکستان یک تهمت است.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان پیشتر در واکنش به بازداشت عامل حمله به میدان هوایی کابل توسط پاکستان و تحویل وی به امریکا اظهار داشت که این موضوع نشاندهنده وجود پناهگاههای داعش در خاک پاکستان است.
ذبیحالله مجاهد پاکستان را متهم کرد که از داعش بهعنوان یک ابزار استفاده میکند.
شفقت علی خان روز پنجشنبه ۱۶ حوت در یک نشست خبری در اسلامآباد، سخنان ذبیحالله مجاهد را برای انحراف اذهان خواند.
او درباره اظهارات سخنگوی طالبان گفت: «اینها چیزی نیستند جز تلاشهای مذبوحانه برای منحرف کردن اذهان از واقعیتِ فراهم کردن پناهگاه برای عناصر تروریستی در افغانستان که علیه پاکستان فعالیت میکنند.»
همکاری استخباراتی پاکستان و امریکا
شفقت علی خان درباره بازداشت عامل حمله به میدان هوایی کابل توسط پاکستان و تحویل وی به امریکا گفت که همکاریهای استخباراتی پاکستان و امریکا دیرینه است.
او از ارائه جزئیات همکاری استخباراتی خودداری کرد، اما گفت این کشور از دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا برای تایید نقش پاکستان در تلاش برای مبارزه با تروریسم تشکر میکند.
دونالد ترامپ روز چهارشنبه، ۱۵ حوت در اولین سخنرانیاش در نشست مشترک کانگرس امریکا اعلام کرد که طراح اصلی حمله مرگبار میدان هوایی کابل در ماه اسد ۱۴۰۰ با همکاری پاکستان بازداشت شده است. در این حمله ۱۳ سرباز امریکایی و بیش از ۱۷۰ شهروند افغانستان جان باختند.
کش پتل، رئیس اداره تحقیقات فدرال امریکا، افبیآی، پیشتر تصویری از بازداشت و انتقال محمد شریفالله، یکی از طراحان حمله انتحاری مرگبار به سربازان امریکایی در آگست ۲۰۲۱ در میدان هوایی کابل به امریکا را منتشر کرد. پتل گفت او به امریکا منتقل شد و به پنجه «عدالت امریکا» سپرده میشود. محمد شریفالله، تبعه افغان معروف به جعفر است.
بازداشت طراح اصلی حمله مرگبار در میدان هوایی کابل از دید مقامهای پاکستانی اهمیت پاکستان در مبارزه با تروریسم را برجسته میکند. اما از دید طالبان بازداشت او به معنی وجود پناهگاههای داعش در پاکستان است.
شفقت علی خان در نشست خبری خود گفت: «پاکستان همیشه یک نقش مهم را در مبارزه با تروریسم بازی کرده است.»
سخنگوی وزارت خارجه پاکستان افزود که این کشور خواهان روابط خوب با طالبان است، اما مساله تروریسم هنوز مانعی برای تعامل است.
او تاکید کرد که ثابت شده محیط مساعد برای تروریستها در افغانستان به ویژه تحریک طالبان پاکستان فراهم است که به آنها کمک میکند تا فعالیتهای تروریستی را در پاکستان انجام دهند.
سخنگوی وزارت خارجه پاکستان در عین حال گفت که بارها مقامهای این کشور از طالبان خواستهاند که به این مساله رسیدگی شود.
بیشتر بخوانید: واکنش طالبان به همکاری اسلامآباد و واشنگتن: پاکستان از داعش بهعنوان ابزار استفاده میکند | افغانستان اینترنشنال
باشندگان ولایت پروان در روزهای گذشته با فرستادن ویدئوهایی از پرواز پیهم پهپادهایی در آسمان پایگاه هوایی بگرام خبر دادند. مردم محل میگویند بعد از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در ایالات متحده امریکا، پرواز پهپادها در آسمان بگرام افزایش یافته است.
باشندگان پروان در پیامهای جداگانه به افغانستان اینترنشنال گفتند در یک هفته گذشته، هر روز شاهد پرواز پهپادهایی در آسمان این ولایت بودهاند.
دونالد ترامپ، رئيسجمهور ایالات متحده امریکا، در سخنرانیهای خود بارها با حسرت از پایگاه بگرام یاد کرده است.
ترامپ آخرین بار در نشست کابینه گفت که امریکا باید پایگاه بگرام را در افغانستان حفظ میکرد. او گفت که این پایگاه به «منطقه تولید موشکهای هستهای چین» نزدیک است.
رئيسجمهور ایالات متحده امریکا بار دیگر مدعی شد که چین کنترول پایگاه بگرام را در دست دارد.
به گفته ترامپ، «ما قصد داشتیم بگرام را نه بهخاطر افغانستان، بلکه بهخاطر چین حفظ کنیم. زیرا، این پایگاه تنها یک ساعت با منطقه تولید موشکهای هستهای چین فاصله دارد. اما آن را از دست دادیم، و حالا چین آن را در اختیار دارد.»
طالبان پیش از این اظهارات ترامپ درباره این پایگاه را رد کرده بود. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان در دلو گفته بود: «افغانستان مستقل است و خاک خود را در اختیار هیچ کشوری قرار نمیدهیم. بگرام در اختیار نیروهای خود ما (طالبان) است، نه چین.»
بیشتر بخوانید: دونالد ترامپ: بگرام را به علت نزدیکی به راکتهای اتمی چین، نباید از دست میدادیم
آیا ترامپ به بگرام بازمیگردد؟
دونالد ترامپ در جریان کارزارهای انتخاباتی خود باری گفته بود در صورت پیروزی در انتخابات ۲۰۲۴، در تعامل با طالبان کنترول پایگاه هوایی بگرام را دوباره به دست خواهد گرفت.
آقای ترامپ در همایشی در ایالت آیوا، هدف از بازگشت به این پایگاه استراتژیک در شمال کابل را زیر نظر گرفتن چین عنوان کرد.
با این حال او از زمانی که مراسم سوگند را سپری کرد و وارد کاخ سفید شد تاکنون رسما درباره بازگشت به بگرام چیزی نگفته است.
آقای ترامپ در دوره نخست ریاست جمهوری خود در نوامبر ۲۰۱۹ در یک سفر از پیش اعلامنشده وارد پایگاه بگرام در شمال کابل شد.
ترامپ در این سفر به همراه همسرش، ملانیا ترامپ، به پایگاه بگرام رفت تا از نیروهای امریکایی مستقر در آنجا دیدار کند. این سفر یک حرکت نمادین برای نشان دادن تعهد امریکا به حمایت از نیروهای خود و نیز تقویت روحیه آنها بود.
پایگاه بگرام یکی از مهمترین و استراتژیکترین پایگاههای نظامی در افغانستان است که در حدود ۱۶ کیلومتری شمال کابل، در ولایت پروان قرار دارد. این پایگاه زمانی تحت کنترول نیروهای امریکایی و ناتو قرار داشت و بهعنوان مرکز عملیات نظامی و لجستیکی برای نیروهای ائتلاف در افغانستان عمل میکرد. با این حال، بگرام در جریان تخلیه پر شتاب نیروهای بینالمللی به رهبری امریکا، به دست طالبان افتاد.
بیشتر بخوانید: ترامپ: اگر در انتخابات ۲۰۲۴ پیروز شوم با طالبان معامله میکنم و بگرام را میگیرم
طبق دادههای فلایت رادار ۲۴، طالبان در سه ماه پایانی سال ۲۰۲۴ هر ماه از محل هزینههای عبور شرکتهای هوایی از حریم هوایی افغانستان، حدود شش میلیون دالر درآمد کسب کرده است. مجموع درآمد حاصل شده از سه ماه پایانی ۲۰۲۴ به حدود ۱۸ میلیون دالر میرسد.
رویترز گزارش داد که با این حال روند پرداخت هزینههای عبور از آسمان افغانستان به دلیل تحریمها پیچیده شده است.
بر اساس گزارش اختصاصی رویترز، شرکتهای هوایی برای پرداخت هزینههای عبور از آسمان افغانستان به واسطههای شخص ثالث متکی شدهاند، زیرا با افزایش تعداد پروازهایی که از حریم هوایی این کشور استفاده میکنند، خطرات قانونی و مالی نیز افزایش یافته است.
در یک سال گذشته، با گسترش درگیریها در خاورمیانه و نرمتر شدن موضع نهادهای نظارتی هوانوردی درباره استفاده از آسمان افغانستان، شرکتهای بیشتری از این مسیر برای پروازهای خود استفاده کردهاند. طالبان اعلام کرده است که این روند منجر به افزایش چشمگیر درآمدهای ناشی از پرداختهای عبور از آسمان شده است.
با این حال، روند پرداخت این هزینهها به مقامات هوانوردی تحت کنترول طالبان، به دلیل بسته شدن حسابهای بانکی دولت افغانستان در خارج از کشور و تحریمهای غرب علیه رهبران طالبان، پیچیده شده است.
نقش واسطهها در پرداخت هزینههای عبور
پیش از روی کار آمدن طالبان در سال ۲۰۲۱، انجمن بینالمللی حملونقل هوایی (IATA) این هزینهها را از طرف سازمان هوانوردی افغانستان جمعآوری میکرد، اما این خدمات در سپتامبر همان سال متوقف شد. اکنون میلیونها دالر از این مبالغ در حسابهای این نهاد مسدود شده است.
در نتیجه، شرکتهای هوایی و اپراتورهای جتهای خصوصی به واسطههایی موسوم به «شرکتهای پشتیبانی سفر» روی آوردهاند تا پرداختهای خود را به اداره هوانوردی افغانستان انجام دهند. برخی از این واسطهها نیز از شرکتهای دیگر، عمدتاً مستقر در امارات متحده عربی، برای تسهیل این پرداختها استفاده میکنند.
این مسئله، روند پرداختها را پیچیدهتر کرده و به گفته وکلا و کارشناسان تحریمها، میتواند خطرات قانونی و مالی برای شرکتهای هوایی به همراه داشته باشد. برای مثال، چندین شرکت خدمات پشتیبانی سفر در غرب اعلام کردهاند که تاکنون هیچ فاکتور رسمی برای پرداخت این هزینهها از سوی مقامات طالبان دریافت نکردهاند.
جان برید، مدیر شرکت بریتانیایی جت تیم، گفت: «بزرگترین چالش، پیدا کردن راهی برای پرداخت هزینههاست. تاکنون هیچکس برای ما فاکتور ارسال نکرده است.»
خطرات مالی و حقوقی
افغانستان برای عبور از حریم هوایی خود مبلغ ثابت ۷۰۰ دالر دریافت میکند. دادههای فلایت رادار ۲۴ نشان میدهد که این کشور در ماههای اکتبر، نوامبر و دسامبر ۲۰۲۴، ماهانه حدود شش میلیون دالر از محل هزینههای عبور از آسمان خود درآمد داشته است.
به گفته سه وکیل و کارشناس تحریمها، عدم شفافیت در روند پرداخت این هزینهها، خطر جریانهای مالی غیرقانونی را افزایش داده و میتواند زمینه را برای اختلافات حقوقی فراهم کند، بهویژه اگر پرداختها تکمیل نشوند یا به مقصد مورد نظر نرسند.
برخی از واسطههای مالی مستقر در امارات متحده عربی اعلام کردهاند که به شرکتهای هوایی برای دریافت مجوزهای عبور از آسمان افغانستان کمک میکنند. یک شرکت بزرگ در این حوزه به رویترز گفت که ممکن است شش ماه تا یک سال طول بکشد تا مقامات هوانوردی افغانستان فاکتورهای لازم را برای شرکتهای هوایی ارسال کنند، که این امر باعث انباشت بدهیهای سنگین میشود.
برخی دیگر نیز اعلام کردند که به دلیل مشکلات بانکی و حقوقی، تصمیم گرفتهاند مجوز پرواز بر فراز افغانستان را صادر نکنند.
شرکتهای هوایی درگیر در این روند
بر اساس دادههای رهگیری پرواز، شرکتهای بزرگی که در سال گذشته پرواز بر فراز افغانستان را آغاز کردهاند، شامل لوفتهانزا، ایر بالتیک، TUI، کیالام، بریتیش ایرویز، سنگاپور ایرلاینز، چاینا ایرلاینز، EVA ایر، ایر ایندیا و ویتنام ایرلاینز هستند.
سخنگوی لوفتهانزا در پاسخ به رویترز گفت که این شرکت کاملاً مطابق با قوانین و تحریمهای مربوطه فعالیت میکند، اما از ارائه جزئیات درباره نحوه پرداخت هزینههای عبور از آسمان افغانستان خودداری کرد. سایر شرکتهای هوایی نیز یا از اظهار نظر خودداری کردهاند یا به پرسشهای رویترز پاسخ ندادهاند.
عدم پاسخگویی طالبان
رویترز گزارش داد که از طالبان درباره میزان درآمد از هزینههای عبور از آسمان افغانستان سؤال کرده، اما پاسخی دریافت نکرده است.
در سال ۲۰۲۲، وزارت خزانهداری ایالات متحده مجوزی گسترده صادر کرد که شامل امکان انجام تراکنشهای مالی برای خدمات ناوبری هوایی با نهادهای افغان، از جمله نهادهای تحت کنترول طالبان میشود.
با این حال، همچنان نگرانیهایی درباره ریسکهای مالی و حقوقی در پرداخت این هزینهها و عدم شفافیت در فرآیندهای مالی مرتبط با آن وجود دارد.
مدیرکل گمرک مرزی دوغارون تایباد خراسان رضوی در ایران اعلام کرد که از ابتدای سال جاری تاکنون، ۲۹۰ کیلوگرم مواد مخدر صنعتی و سنتی در مرز با افغانستان کشف و ضبط شده است. به گفته حسن رحیمیزاده، ۹۰ درصد از ۲۹۰ کیلوگرم مواد مخدر کشف شده در گمرک دوغارون، از نوع صنعتی است.
خبرگزاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی روز چهارشنبه ۱۵ حوت به نقل از حسین رحیمیزاده گزارش داد که این میزان مواد مخدر کشف شده نسبت به مدت زمان مشابه در سال قبل کاهش را نشان میدهد.
طبق اظهارات این مقام مسئول، برای جلوگیری از ورود هرگونه قاچاق از افغانستان به ایران «مبارزه قاطع» میشود.
او همچنین اضافه کرد که «به کارگیری نیروهای متخصص در حوزه مبارزه با مواد مخدر و استفاده از دستگاههای الکترونیکی حین ورود مسافر و کامیونهای ایرانی و افغانستانی به مرز دوغارون، از مهمترین علل کاهش ورود مواد مخدر» است.
مدیرکل گمرک مرزی دوغارون تایباد خراسان رضوی همچنین خبر داد که از ابتدای امسال تاکنون ۶۰ پرونده در راستای مبارزه و کشف مواد مخدر در گمرک دوغارون تشکیل شده است که نسبت به مدت زمان مشابه پارسال افزایش ۵۰ درصدی را نشان می دهد.
حسن رحیمیزاده مدعی شد ۹۰ درصد حمل کنندگان مواد مخدر به سمت ایران از طریق مرز دوغارون، شهروندان افغانستاناند.
این مقام جمهوری اسلامی اعلام کرد که بزرگترین محموله کشف شده مواد مخدر امسال از نوع صنعتی بوده است. او توضیح داد: طی ۷۲ ساعت گذشته ۱۵۷ کیلوگرم مواد مخدر از نوع شیشه در گمرک مرزی دوغارون تایباد کشف شد که بزرگترین محموله در سال جاری است.
خراسان رضوی از شرق حدود ۳۰۲ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد.
محمد زارعی، معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران پیشتر اعلام کرد که قاچاق گسترده مواد مخدر از افغانستان ادعای طالبان مبنی بر ممنوعیت کشت مواد مخدر را با تردید مواجه کرده است. محمد زارعی گفت که افغانستان به سرعت در حال تبدیل شدن به کانون تولید مواد مخدر صنعتی است.
طالبان در ماه حمل سال ۱۴۰۱ کشت خشخاش و همچنین تولید، مصرف و خرید و فروش آن را ممنوع اعلام کرد.
