دولت پاکستان جنرال عاصم ملک، رئیس آیاسآی را به عنوان مشاور امنیت ملی این کشور منصوب کرد. این اولین بار است که رئیس استخبارات پاکستان به طور همزمان به عنوان مشاور امنیت ملی تعیین میشود.
جنرال عاصم ملک علاوه بر ریاست استخبارات پاکستان، مشاور امنیت ملی این کشور را نیز بر عهده دارد.
او در سپتامبر ۲۰۲۴ به عنوان رئیس آیاسآی تعیین شده بود.
عاصم ملک درحالی به عنوان مشاور امنیت ملی پاکستان تعیین شد که روابط اسلامآباد و دهلینو به دلیل حمله به گردشگران در کشمیر تحت کنترول هند پرتنش است.
طبق قوانین پاکستان، مشاور امنیت ملی این کشور معادل رتبه وزیر فدرال است و بهعنوان مشاور اصلی نخستوزیر در زمینههای امنیت ملی، سیاست خارجی و مسائل استراتژیک فعالیت میکند.
در روزهای اخیر مقامات ارشد پاکستان نسبت به حمله قریب الوقوع هند هشدار داده بودند.
تنشهای سیاسی، اقتصادی و نظامی میان هند و پاکستان پس از کشتهشدن ۲۶ گردشگر در منطقه کشمیر تحت کنترول هند، افزایش یافته است.
پیشینه جنرال ملک با نیروهای مسلح پاکستان پیوند خورده است. پدر او، فرمانده قول اردوی راولپندی بود و در دوران فرماندهی جنرال وحید کاکر، جنرال جهانگیر کرامت و همچنین در دوره رژیم جنرال ضیاءالحق، مناصب مهمی را در ارتش برعهده داشت.
روزنامه واشنگتنپست، همزمان با تلاش ایالات متحده برای میانجیگری در روند صلح میان جمهوری دموکراتیک کنگو و رواندا، این کشور افریقایی به درخواست دولت ترامپ برای پذیرش مهاجران اخراجشده از امریکا واکنشی مثبت نشان داده است.
بر اساس این گزارش که چهارشنبه ۱۰ ثور منتشر شد، دولت ترامپ در تلاش است به شمار کشورهایی که حاضرند مهاجران اخراجشده از ایالات متحده را بپذیرند، بیفزاید.
بر اساس گفته یکی از مقامهای مطلع رواندایی به واشنگتنپست، تماسهای اخیر ایالات متحده با مقامات این کشور که شامل فهرستی از نامهای احتمالی افراد اخراجی به رواندا نیز بوده، با استقبال دولت این کشور مواجه شده است.
بر اساس این پیشنهاد، رواندا به گروهی از کشورها، از جمله السالوادور، مکسیکو، کاستاریکا و پاناما، میپیوندد که با پذیرش مهاجرانی اخراجی از امریکا موافقت کردهاند.
واشنگتنپست نوشته است اگرچه تاکنون تنها یک پناهنده عراقی که متهم به ارتباط با گروههای تروریستی بود، از ایالات متحده به رواندا اخراج شده است، اما یکی از مقامهای روآندایی به این روزنامه گفت: «ما برای پذیرش موارد دیگر نیز آمادگی داریم.»
بر اساس این گزارش، رواندا طی سالهای اخیر خود را بهعنوان مقصدی برای مهاجران اخراجشدهای که شهروند این کشور نیستند معرفی کرده است. موضوعی که بهگفته منتقدان، تلاشی از سوی دولت ، پل کاگامه، رئیسجمهور دیرپای رواندا برای کمرنگ کردن شهرت این کشور در نقض حقوق بشر است.
پیشتر، بریتانیا و دنمارک نیز برنامههایی برای فرستادن گسترده پناهجویان به رواندا مطرح کرده بودند، اما این طرحها بهدلیل اعتراضات عمومی در این کشورها و چالشهای حقوقی متوقف شدند.
در دوره دولت بایدن، وزارت امور خارجه امریکا گزارشهایی درباره «نقض جدی حقوق بشر، از جمله قتلهای فراقانونی و بازداشتهای خودسرانه » در رواندا منتشر کرد. با این حال، دولت ترامپ پیشتر نیز افرادی را به کشورهایی با سابقه حقوق بشری ضعیف، از جمله السالوادور که پناهجویان را در زندانهای بدنام اسکان داده، اخراج کرده است.
یک مقام دولت بایدن که در حوزه سیاستهای مربوط به رواندا کار میکرد، به واشنگتنپست گفت بهنظر میرسد مقامهای رواندایی در تلاشاند روابط خود با امریکا را پس از وضع تحریم علیه یکی از وزیران این کشور، به اتهام حمایت از یک گروه مسلح در شرق کنگو، بازسازی کنند.
او افزود: «هرچه رواندا به دولت ترامپ نزدیکتر شود، احتمال فشار آوردن امریکا برای گرفتن امتیاز در مذاکرات صلح کمتر میشود.»
به گفته مقام رواندایی، گفتوگوها میان دو کشور مدت کوتاهی پس از آغاز ریاستجمهوری ترامپ آغاز شد.
او گفت: «آنها پرسیدند آیا حاضر به مذاکره هستید و ما پاسخ مثبت دادیم. دولت و نهادهای ما در این زمینه تجربه فراوانی دارند.»
وزارت خارجه ایالات متحده در پاسخ به سوالات درباره آینده این روند اخراجها، اظهار نظر مستقیمی نکرد اما در بیانیهای به واشنگتنپست، بهصورت تلویحی این گفتوگوها را تایید کرد: «در برخی موارد، ممکن است با کشورهایی همکاری کنیم تا روند اخراج افرادی که هیچ مبنای قانونی برای ماندن در ایالات متحده ندارند، تسهیل شود.»
این وزارتخانه همچنین افزود در صورت رسیدن رواندا و کنگو به توافق صلح، میتوان انتظار داشت همکاریهای دوجانبه گسترش یابد.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز چهارشنبه ۱۰ ثور در نشست کابینه گفت که دولت ترامپ «فعالانه در حال جستوجو» برای کشورهایی است که حاضر باشند شهروندان کشور ثالث را بپذیرند.
او گفت: «ما به کشورها میگوییم میخواهیم برخی از نفرتانگیزترین انسانها را برایتان بفرستیم. این لطفی در حق ماست، هرچه دورتر از امریکا، بهتر.»
در اوایل ماه جاری میلادی، یک شهروند عراقی به نام «عمر عبدالستار امین» به رواندا فرستاده شد. امین در سال ۲۰۱۴ وضعیت پناهندگی در ایالات متحده را دریافت کرده بود، اما بعدتر دولت امریکا او را به داشتن ارتباط با داعش متهم کرده بود.
دولت ترامپ، با توجه به دستور قاضی، از اخراج امین به عراق خودداری کرد، زیرا احتمال شکنجه در آن کشور وجود داشت. به گفته مقام رواندایی در گفتگو با واشنگتنپست، این تبعه عراق، اگر بخواهد اجازه دارد خاک روآندا را ترک کند.
اخراج امین ظاهرا پایاندهنده روند قضایی طولانی اوست.
او در سال ۲۰۱۸ بازداشت شد و متهم بود که در نقشهای برای قتل بهدست داعش در عراق نقش داشته است. اما منتقدان گفتند که مدارک علیه او ضعیف است. در سال ۲۰۲۱، یک قاضی فدرال نتیجه گرفت که اتهامات «کاملا غیرقابل باور» است و حکم آزادیاش را صادر کرد.
با این حال، ماموران اداره مهاجرت امریکا، پرونده اخراج تازهای علیه او گشودند و قاضی دیگری حکم داد که بهدلیل دروغگویی در فرمهای مهاجرتی، امین واجد شرایط اخراج است، ولی امریکا نمیتواند او را به عراق بفرستد.
در دوره نخست ریاستجمهوری ترامپ نیز یک مورد دیگر از اخراج به رواندا رخ داده بود: «ادهم امین حسون»، مردی بدون تابعیت که در لبنان از پناهجویان فلسطینی زاده شده بود. امریکا پس از آنکه او دوره محکومیتش را در پروندهای مرتبط با تروریسم گذراند، تلاش کرد او را اخراج کند و در نهایت به رواندا فرستاد.
گفتوگوهای صلح میان روآندا و کنگو را نماینده ویژه جدید امریکا در امور افریقا، «مسعد بولُس»، پدرشوهر تیفانی ترامپ، دختر رئیسجمهوری امریکا، هدایت میکند.
یک مستند جدید به کارگردانی مارتین اسکورسیزی، کارگردان امریکایی برنده جایزه اسکار، پخش خواهد شد که در بخشی از آن، گفتوگوی این کارگردان با رهبر فقید کاتولیکهای جهان گنجانیده شده است.
این مستند که تحت عنوان «دهکدهها - داستانی نو» ساخته شده، تلاشهای پاپ فرانسیس در زمینه ترویج آموزش از طریق سازمان اسکولاس اکوورنتس را به تصویر میکشد.
سازمان اسکولاس اکوورنتس که فعالیتهای مرتبط با آموزش در سطح بینالمللی دارد، به ابتکار پاپ فرانسیس ایجاد شده بود.
تهیهکنندگان این فیلم روز چهارشنبه گفتند که این مستند آخرین گفتوگوی مفصل پاپ فرانسیس جلوی دوربین سینما را در برمیگیرد.
تاکنون تاریخ پخش این مستند اعلام نشده است.
اوکراین و ایالات متحده روز چهارشنبه اعلام کردند که توافقنامه ایجاد یک صندوق مشترک برای سرمایهگذاری در بازسازی اوکراین امضا کردهاند. بر بنیاد پیشنویس این توافق، امریکا امتیاز ویژه و ترجیحی در قراردادهای جدید استخراج منابع طبیعی اوکراین خواهد داشت.
دو کشور این توافق را پس از ماهها مذاکره پرتنش امضا کردند، توافقی که میتواند رضایت حکومت ترامپ جهت ادامه کمکهای نظامی و فنی به اوکراین را جلب کند.
وزارت خزانهداری امریکا در بیانیهای گفت: «این همکاری اقتصادی دو کشور که برای قدردانی از حمایت مالی و مادی قابل توجه مردم ایالات متحده از اوکراین از زمان تهاجم تمامعیار روسیه هست، روند بهبود اقتصادی اوکراین را شتاب دهد.»
رویترز که این پیشنویس را دیده است، نوشت که در توافق مربوط به مواد معدنی، ایالات متحده از دسترسی ویژه به قراردادهای جدید استخراج منابع طبیعی اوکراین برخوردار میشود، اما سهمی از ثروت معدنی اوکراین یا تاسیسات گاز این کشور به امریکا واگذار نخواهد شد.
این پیشنویس ایجاد یک «صندوق مشترک بازسازی امریکا–اوکراین» را پیشبینی میکند که ۵۰ درصد سود و حق امتیازهایی را که از مجوزهای جدید بهرهبرداری از منابع طبیعی در اوکراین نصیب دولت این کشور میشود، به این صندوق واریز خواهد شد.
وزارت امنیت داخلی امریکا روز چهارشنبه اعلام کرد که ۱۳۱ پناهجوی اهل آسیای مرکزی که بهطور غیرقانونی در ایالات متحده زندگی میکردند، به اوزبیکستان اخراج شدند. این وزارت گفت که افراد اخراج شده شهروندان اوزبیکستان، قرغیزستان و قزاقستان هستند.
کریستی نوم، وزیر امنیت داخلی امریکا در بیانیهای گفت: «ما مشتاقانه منتظر ادامه همکاری با اوزبیکستان در تلاش برای تقویت امنیت متقابل و حمایت از حاکمیت قانون هستیم."
دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا متعهد شده است که میلیونها مهاجری را که بهطور غیرقانونی در ایالات متحده به سر میبرند، اخراج کند. حکومت ترامپ برای بازگرداندن مهاجران غیرقانونی مسیرهای جدیدی را به کشورهای ثالث در امریکای لاتین ایجاد کرده و اخیراً یک مرد عراقی را به رواندا منتقل کرد.
دموکراتها و گروههای حامی مهاجران گفتهاند که سیاست تهاجمی ترامپ برای اخراج مهاجران، روند قانونی اخراج را دور زده و خانوادهها را از هم جدا کرده است. در یک مورد به یک مادر کوبایی اخراج شده اشاره شده که به او گفته شده که نمیتواند دختر یک ساله شیرده خود را با خود بیاورد.
به رغم سر و صدهای زیاد، روند اخراجهای اولیه در حکومت ترامب نسبت به زمان جو بایدن، هنوز کمتر است. سال گذشته در دوره بایدن سطح بالای مهاجرت غیرقانونی منجر به اخراج سریعتر شده بود.
حمله مرگبار هفته گذشته به گردشگران در کشمیر، تنش بین هند و پاکستان را تا سطح درگیری افزایش داده است. هند پاکستان را متهم کرده است که در این کشتار دست دارد، اتهامی که پاکستان آن را رد میکند.
در پی این حمله دو همسایه دارای سلاح هستهای سطح روابط دیپلوماتیک خود را کاهش دادهاند، معاهدات کلیدی بین دو کشور از جمله معاهده آب رودخانه سند را تعلیق و اتباع یکدیگر را اخراج کردهاند. تشدید تنش تا این سطح بزرگترین عقبگرد در روابط دو کشور از سال ۲۰۱۹ است، زمانی که یک موتر بمب گذاری شده جان ۴۰ سرباز هندی را در کشمیر گرفت. هند پاکستان را مقصر دانست اما اسلامآباد این اتهام را رد کرد.
پاکستان میگوید اطلاعات موثقی از حمله قریبالوقوع نظامی هند دارد و دهلی هم به احتمال حمله نظامی اما محدود اشاره کرده است. پاکستان میگوید که به هر حملهای پاسخ متناسب خواهد داد.
در مطلب زیر نگاهی به ظرفیتهای هستهای دو کشور و آنچه ممکن است رخ دهد انداخته شده است.
عامل بازدارنده هستهای
هند و پاکستان تنها چند دهه بعد از استقلال از بریتانیا شروع به ساخت زرادخانههای هستهای خود کردند. اما هدف از مسلح شدن به سلاح هستهای عمدتا جلوگیری از جنگ بوده تا شروع آن.
در دکترین نظامی هند سیاست پیشقدم نشدن در استفاده از سلاح هستهای مشخص است. این بدان معناست که تنها در صورت حمله هستهای به نیروهای هندی یا قلمرو این کشور، با سلاح هستهای تلافی خواهد کرد.
اما پاکستان سیاست متفاوتی دارد و آستانه توسل آن به سلاح اتمی مبهم است. پاکستان مشخص نکرده است که در چه شرایطی دقیقا از سلاح هستهای استفاده خواهد کرد. یک دلیل آن است این است که میزان تهدید هند را کاهش دهد.
نداشتن جزییات از زرادخانههای یکدیگر
هیچ یک از هند و پاکستان درباره نوع سلاحهای هستهای یکدیگر یا تعداد آنها اطلاع ندارند. هند اولین آزمایش هستهای خود را در سال ۱۹۷۴ انجام داد. پاکستان متعاقب آن اولین آزمایش هستهای خود را در سال ۱۹۸۸ انجام داد.
اطلاعات مراکز تحقیقاتی نشان میدهد که پاکستان دارای ۱۷۰ کلاهک است در حالی که هند ۱۷۲ کلاهک دارد. برخی اطلاعات هم نشان میدهند که ممکن است پاکستان بیش از ۲۰۰ کلاهک داشته باشد.
علیرغم دههها خصومت و سوء ظن، هند و پاکستان پیمانی را امضا کردهاند که آنها را از حمله به تأسیسات هستهای یکدیگر منع میکند.
به عنوان بخشی از ممنوعیت حمله به تاسیسات و زرادخانه هستهای، دو طرف هر ماه جنوری سال لیست تاسیسات و زرادخانه هستهای خود را مبادله میکنند. آنها برای ۳۴ سال متوالی این کار را انجام دادهاند.
با این حال، هیچ یک از دو کشور پیمان جهانی منع گسترش سلاحهای هستهای با هدف جلوگیری از گسترش سلاحهای هستهای و فناوری تسلیحات هستهای را امضا نکردهاند.
حملات محدود به اهداف خاص
تنش بین هند و پاکستان هر از گاهی به حملات و اقدامات تلافی جویانه هدفمند انجامیده است که به آرامی تشدید شده و در عین حال به هر طرف این امکان را میدهد که عقبنشینی کرده و مانع درگیری تمام عیار شود. درگیریهای مرزی میان دو کشور رایج است.
اما وضعیت اینبار در هند متفاوت است، فشار داخلی زیادی بر حکومت این کشور وجود دارد که به حمله کشمیر واکنش نشان دهد زیرا بیشتر قربانیان حمله به گردشگران در کشمیر هندی بودند.
نمونهای از تشدید تنش که به حمله انجامید بمبگذاری سال ۲۰۱۹ است که در آن بمبگذار انتحاری با موتر بمبگذاری شده دستکم ۴۰ سرباز هندی را کشت. هند در اقدام تلافیجویانه قبل از سپیده دم متوسل به حمله هوایی شد که گفته شد یک کمپ آموزشی تروریستها در پاکستان را هدف قرار داده است.
پاکستان بعداً اعلام کرد که دو هواپیمای جنگی هند را در کشمیر سرنگون و یک پیلوت را دستگیر کرده است. پیلوت در نهایت آزاد شد و وضعیت روابط دو کشور به عادی شدن گرایید. اما این رویداد نشان داد که هند مایل است وارد حریم هوایی پاکستان شود و حملاتی را انجام دهد.
در بحران کنونی، دو طرف هنوز حرکت چشمگیری انجام ندادهاند. پاکستان اعلام کرده است که جنگندههای هندی را بر فراز حریم هوایی خود دیده است و یک پهپاد جاسوسی «متعلق به هند» را سرنگون کرده است.
با این حال،حملات تلافیجویانه هند یا پاکستان احتمالاً در امتداد خط کنترول، مرز جداکننده کشمیر انجام خواهد شد. در این حمله زیرساختهای ارتش یا تاسیسات شبهنظامیان هدف خواهند بود. اما این تاکتیک خطر اشتباه محاسباتی را به همراه دارد زیرا در صورت بروز تلفات انسانی احساسات داخلی را تشدید میکند.
واکنش جامعه بینالمللی به رویداد کشمیر
با جنگ در خاورمیانه و اوکراین، و جهانی درگیر هرج و مرج اقتصادی، جامعه بینالمللی اشتهای کمی برای آغاز یک جنگ در جنوب آسیا دارد.
مارکو روبیو، وزیر خارجه امریکا گفته است که با هند و پاکستان تماس خواهد گرفت و از دیگر دولتهای خارجی خواسته است که وارد عمل شده و اوضاع را آرام کنند.
متحدان ثروتمند پاکستان در خلیج فارس تمایل خود را برای ثبات و امنیت ابراز کردهاند و همزمان، هند درباره این بحران با اعضای گروه ۷ در تماس است.
چین، مهمترین بازیگر منطقه، از هر دو طرف خواسته است تا خویشتنداری نشان دهند. سازمان ملل همچنین از پاکستان و هند خواسته است تا تنشزدایی کنند. خلاصه هیچ کشوری جنگ دیگری را در جهان نمیخواهد.
