یک زن افغان در لسآنجلس از چند شرکت سازنده فیلممستند نشنال جیوگرافیک به نام «عقبگرد» شکایت کرده است. او گفت که پنهان نکردن چهره همسرش در این فیلممستند، باعث شکنجه و قتل او در بازداشت طالبان شده است.
عمرخان، پیمانکار افغان که به دلیل شباهت ظاهریاش به جستین بیبر، آوازخوان معروف امریکایی مشهور بود، در این فیلممستند نقشآفرینی کرده بود.
فیلم مستند «رتروگرد»، که در سال ۲۰۲۲ ساخته شده، جنگ نیروهای دولت پیشین افغانستان با طالبان را در ۹ ماه اخیر قبل از سقوط و تجربیات نیروهای ویژه امریکا قبل از خروج از افغانستان را روایت میکند.
جان اوستال، وکیل همسر عمرخان، و دو عضو سابق نیروهای ویژه ارتش امریکا، گفتهاند که پس از نشر برشهای از این فیلممستند در تیک تاک، طالبان عمرخان را بازداشت و بیش از دو هفته شکنجه کردند.
واشنگتنپست در آن زمان گزارش داد که عمرخان پس از رهایی از بازداشت طالبان گفته بود که در بازداشت طالبان در معرض شکنجههای فراوان از جمله «ضربوشتم شدید با مشت و لگد، چوب و خفگی با آب» قرار داشت.
عمرخان ۲۵ ساله در پی جراحات شدید ناشی از شکنجه، در اپریل ۲۰۲۳ جان باخت.
پیش از این واشنگتنپست در ماه می ۲۰۲۴ با نشر گزارشی درباره عمرخان گفت که او پس از حضور در این فیلممستند، از سوی طالبان بازداشت و در اثر شکنجه و شدت جراحات جان باخته است.
واشنگتنپست بهنقل از عمرخان نوشت که او هشدار داده بود که حضورش در این فیلممستند، جانش را به خطر میاندازد.
اکنون همسر عمرخان دادخواستی را در دادگاهی در لسآنجلس علیه سازندگان این فیلممستند- شرکتهای دیزنی، نشنال جئوگرافیک و هولو- ثبت کرده است.
در دادخواست آمده است: «نیروهای نظامی به متهمان [سازندگان فیلممستند] هشدار داده بودند که نمایش چهره افرادی که در عملیاتهای امریکا همکاری کردهاند ممکن است امنیت آنها را به خطر اندازد.»
انبیسی نیوز گزارش داد که بهرغم این هشدارها، سازندگان مستند «اقدام لازم را برای محافظت از هویت افراد حاضر در فیلم» انجام ندادند. بعدها نشنال جیوگرافیک به روزنامه واشنگتنپست گفته بود که این فیلم را از پلتفرمهایش حذف کرده است.
جان اوستال درباره عمرخان گفت: «این مرد یک قهرمان بود. او به کسانی که شجاعتش را مستند میکردند اعتماد کرد که حداقل اقدامات لازم برای محافظت از امنیتش را انجام دهند. اما حتی صورتش را هم محو نکردند.»
در همینحال توماس کازا، مدیر اجرایی بنیاد غیرانتفاعی «۱۲۰۸» که به همکاران افغان نیروهای امریکایی کمک میکند، هشدار داده است که هنوز چندین افغان دیگر که چهرههای شان در این فیلممستند نشان داده شده است، بهدلیل تاخیر اداری در روند دریافت ویزای ویژه امریکا، در افغانستان در معرض خطر اند.
کازا در جنوری ۲۰۲۴ درباره خطر انتقامجویی طالبان در کانگرس شهادت داد و از قانونگذاران خواست تا افغانهایی را که برای امریکا جان خود را به خطر انداختهاند، فراموش نکنند.
او گفت: «هرچند فیلم عقبگرد در هالیوود موفق شد، اما در افغانستان به فهرستی برای قتل تبدیل شد. فهرستی که طالبان برای شناسایی، بازداشت و شکنجه و کشتن استفاده کرد.»
