دو منبع نزدیک به تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی، چهارشنبه هفتم جوزا به خبرگزاری رویترز گفتند اگر واشنگتن شرایط تهران را بپذیرد، «تفاهم سیاسی با ایالات متحده میتواند بهزودی حاصل شود».
یکی از این منابع گفت چنین موضوعی «هنوز در گفتوگوها با امریکا مطرح نشده است».
پس از انتشار این گزارش اختصاصی از سوی رویترز، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، ضمن تکذیب این خبر گفت: «ادامه غنیسازی در ایران یک اصل غیرقابل مصالحه است.»
بقایی افزود: «ادعای جدید خبرگزاری رویترز از جنس همان خبرسازیهایی است که قبلا بارها مردود اعلام شده و نادرستیشان نیز به اثبات رسیده است.»
توقف موقت غنیسازی میتواند راهی برای عبور از بنبست موجود میان خطوط قرمز متضاد تهران و واشنگتن باشد؛ بنبستی که پس از پنج دور گفتوگو میان عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیسجمهور امریکا در امور خاورمیانه برای حل اختلافات دیرینه بر سر برنامه هستهای ایران، همچنان باقیست.
جمهوری اسلامی بارها تلاش برای ساخت سلاح هستهای را رد کرده و گفته است که صرفا بهدنبال انرژی هستهای برای اهداف غیرنظامی است.
تهران همچنین بهطور علنی «درخواست کنار گذاشتن غنیسازی» را «حمله به حاکمیت ملی» خود دانسته است.
منابع ایرانی به رویترز گفتهاند حکومت ایران حاضر است غنیسازی اورانیوم را به مدت یک سال متوقف کرده و بخشی از ذخایر اورانیوم با غنای بالا را به خارج از کشور منتقل یا آن را به صفحات سوخت برای اهداف صلحآمیز تبدیل کند.
به گفته این منابع، تهران با توقف برنامه هستهای، برچیدن زیرساختهای آن یا پلمب تاسیسات اتمی خود، آن گونه که دولت دونالد ترامپ خواسته، موافقت نخواهد کرد.
ترامپ از نزدیکی به توافق گفت
رئیسجمهور امریکا چهارشنبه اعلام کرد مذاکرات ایالات متحده با جمهوری اسلامی «واقعا خوب» پیش میرود و ممکن است به «نتیجهای معقول» منتهی شود.
ترامپ همچنین گفت که ایران هنوز باید با مراحل نهایی یک سند موافقت کند.
در واشنگتن، یکی از مقامهای امریکایی به رویترز گفت پیشنهاد مطرحشده از سوی منابع ایرانی تاکنون به میز مذاکرات ارائه نشده است.
این منابع گفتند ترامپ باید بهطور علنی حق حاکمیتی ایران برای غنیسازی را بهرسمیت بشناسد و اجازه آزادسازی درآمدهای نفتی را صادر کند که بر اثر تحریمها مسدود شدهاند؛ از جمله شش میلیارد دالر در قطر را.
جمهوری اسلامی هنوز نتوانسته به شش میلیارد دالر سپردهشده در یک بانک قطری دسترسی پیدا کند. مبلغی که در سال ۲۰۲۳ و همزمان با تبادل زندانیان میان امریکا و ایران در دولت جو بایدن، از حالت مسدود خارج شد.
منبع دوم گزارش جدید رویترز گفته است: «تهران میخواهد این پولها بدون هیچ شرط و محدودیتی به ایران منتقل شوند و اگر لازم است برخی تحریمها برای این منظور برداشته شوند، باید این کار انجام شود.»
به گفته این منابع، یک توافق سیاسی میتواند به دیپلماسی کنونی در زمینه هستهای فرصت بیشتری برای دستیابی به نتایج دهد زیرا زمان بیشتری برای رسیدن به اجماع بر سر مسائل پیچیده مورد نیاز برای یک معاهده دائمی فراهم خواهد کرد.
منبع دوم افزود: «هدف دستیابی به یک توافق موقت نیست، بلکه توافق سیاسی برای نشان دادن این است که دو طرف در تلاش برای کاهش تنش هستند.»
دیپلماتهای غربی نسبت به احتمال مصالحه امریکا و ایران درباره موضوع غنیسازی بدبین هستند.
آنان هشدار دادهاند که هرگونه توافق سیاسی موقت با مقاومت قدرتهای اروپایی روبهرو خواهد شد؛ مگر آن که جمهوری اسلامی تعهد جدی خود را برای کاهش فعالیتهای هستهای همراه با نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان دهد.
رویترز نوشت که وقتی از منبع نخست درباره امکان لغو تحریمهای کلیدی امریکا در دوران توقف غنیسازی سوال شد، او گفت: «در طول پنج دور گفتوگو، بحثهایی درباره نحوه لغو تحریمها صورت گرفته است.»
مقامهای ایرانی هفته گذشته به رویترز گفتند «رهبری در تهران گزینه بهتری ندارد» جز رسیدن به توافقی جدید برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی داخلی که میتواند پایههای حاکمیت مذهبی را تهدید کند.
