شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان در تماس تلفنی با مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران بر ضرورت حلوفصل مسالمتآمیز تنشهای جاری میان جمهور اسلامی و اسرائیل از طریق گفتوگو و دیپلماسی تاکید کرد. دفتر نخستوزیر پاکستان گفته اسلامآباد در مجامع بینالمللی از ایران قاطعانه حمایت کرده است.
این تماس تلفنی روز سهشنبه، سوم سرطان انجام شد و دو طرف تحولات جاری در خاورمیانه محور را بررسی کردند. دفتر نخستوزیری پاکستان اعلام کرد که شهباز شریف از وضعیت اخیر در منطقه عمیقا ابراز نگرانی کرده است.
در بیانیه آمده است: «رئیسجمهور ایران از تلاشهای سازنده اسلامآباد برای ترویج راهحلهای مسالمتآمیز و جلوگیری از تشدید تنشها استقبال کرد.»
از زمان آغاز درگیری میان ایران و اسرائیل، پاکستان موضعی روشن اتخاذ کرده و حملات اسرائیل را محکوم کرده است.
نماینده پاکستان در نشست اضطراری اخیر شورای امنیت سازمان ملل، حملات اسرائیل و ایالات متحده به تأسیسات هستهای ایران را محکوم و آنها را «غیرقانونی» خواند.
به نقل از نیویارک تایمز، یافتههای این گزارش که از سوی سازمان اطلاعات دفاعی پنتاگون تهیه شده، حاکی از آن است که اظهارات دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریکا در مورد نابودی این تاسیسات اغراق آمیز است و ایران میتواند تخریبات این تاسیسات را در کمتر از شش ماه ترمیم کند.
همچنان، در این حمله به اورانیوم غنی شده ۶۰ درصدی ایران آسیبی نرسیده و این به معنای آن است که جمهوری اسلامی همچنان توان دستیابی به اورانیوم با استفاده نظامی را در اختیار دارد.
در واکنش به این گزارش، کارولین لویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، آن را «کاملاً نادرست» خوانده و رد کرده است. در مقابل، نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، در بیانیهای ویدیویی، عملیات نظامی مشترک با امریکا را یک «پیروزی تاریخی» خواند و مدعی شد تاسیسات فردو بهطور کامل نابود شدهاند و برنامه هستهای حکومت ایران «به فاضلاب ریخته شده است.»
پیت هگست، وزیر دفاع امریکا روز یکشنبه گفت که این حملات «جاهطلبیهای هستهای ایران را محو کرده است.»
یک مقام امریکایی به رویترز گفت که ایالات متحده هنوز از میزان خسارت این تاسیسات اطلاع دقیقی ندارد.
یک منبع دیگر نیز به این خبرگزاری گفت که ذخایر اورانیوم غنیشده ایران از بین نرفته است و در واقع، برنامه هستهای این کشور ممکن است تنها یک یا دو ماه به عقب افتاده باشد.
پنتاگون آسیب دیدن جزئی برنامه هستهای ایران را رد کرد. پیت هگست در بیانیهای به رویترز گفت: «بر اساس هر آنچه دیدهایم، این بمباران توانایی ایران برای ساخت سلاح هستهای را از بین برده است.»
به گفته کاخ سفید، جگنده های ایالات متحده ۱۴ بمب سنگرشکن را بر تاسیسات فردو ریخت.
سخنگوی ترامپ در این مورد گفت: «همه میدانند وقتی چهارده بمب ۳۰ هزار پوندی به طور کامل به اهداف شان اصابت کنند چه اتفاقی میافتد: نابودی کامل.»
رویترز نوشت که ارزیابیهای نظامی اولیه میتوانند با پیدا شدن اطلاعات بیشتر تغییر کنند و تفاوت دیدگاهها در بین سازمانهای اطلاعاتی مختلف ایالات متحده امری غیرعادی نیست.
دو گروه از شهروندان کانادایی و استرالیایی روز سهشنبه، سوم سرطان در چارچوب طرحهای تخلیه که با هماهنگی سفارتخانههای کشورهایشان انجام شد، در هتلی در تلآویو گرد هم آمدند.
تمار بانون، ۳۲ ساله که تابعیت کانادایی و اسرائیلی دارد و هنگام آغاز حملات هوایی برای دیدار با خانوادهاش به اسرائیل سفر کرده بود، به رویترز گفت: «حالا واقعا میدانم ترس واقعی چه حسی دارد. فکر نمیکنم قبلا چنین ترسی را تجربه کرده باشم.»
پیشتر دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا اعلام کرد که آتشبس برقرار شده اما گزارشها از وضعیت متشنج همچنان پابرجاست. اسرائیل، ایران را به نقض آتشبس متهم و تهدید به واکنش کرده، در حالی که ایران این اتهام را رد کرده است.
تمار بانون همچنین ابراز نگرانی درباره خانوادهاش و آینده اسرائیل کرد و گفت: «میخواهم آنها زندگی خوبی داشته باشند، بدون اینکه هر روز مجبور باشند به جنگ، موشک و حمله فکر کنند.»
مارک آورهام، شهروند ۴۰ ساله استرالیایی که از سیدنی برای دیدار با خانوادهاش به اسرائیل آمده بود، گفت که همچنان قصد دارد بهزودی به اسرائیل مهاجرت کند.
تایبا اش، ۳۵ ساله از ملبورن که همراه خانوادهاش برای تعطیلات به اسرائیل سفر کرده بود گفت که شب اول در بیرون بود که نخستین آژیر حمله هوایی به صدا درآمد. او گفت: «ما اصلا نمیدانستیم باید چه کار کنیم.»
بهنوشتهی رویترز، بی-۲ که هواپیمایی به ارزش دو میلیارد دالر و ساخت شرکت نورثروپ گرومن است، نقش مهمی در حملات روز شنبه امریکا به تأسیسات هستهای ایران ایفا کرده است. این بمبافکن تنها دو خدمه دارد و قابلیت پروازی بیش از چهل ساعت را داراست.
جنرال بازنشسته استیو بشم، که تا سال ۲۰۲۴ بهعنوان معاون فرماندهی نیروهای امریکایی در اروپا فعالیت میکرد و نه سال با این هواپیما پرواز کرده، به رویترز گفته است خلبانان پیش از پرواز تحت آزمایش خواب و آموزش تغذیه قرار میگیرند تا بدانند چه غذاهایی باعث بیداری یا خوابآلودگی میشود.
بشم افزوده است که در پروازی با تنها یک توالت شیمیایی، انتخاب غذا اهمیت زیادی دارد. بهگفته او، وعده غذایی ترجیحیاش در چنین مأموریتهایی «ساندویچ فیلمرغ با نان گندم، بدون پنیر» است؛ غذایی بهگفته او «تا حد ممکن بیمزه».
رویترز مینویسد با وجود توانایی بی-۲ در پرواز ۶ هزار مایل دریایی بدون سوختگیری، اکثر مأموریتها نیازمند چندین بار سوختگیری هواییاند؛ عملیاتی که در شرایط خستگی شدید خلبانان، میتواند خطرناک باشد.
خلبانان بی-۲ در زمان سوختگیری، قادر به دیدن لوله اتصال نیستند و تنها با نشانههای نوری تانکر و نقاط مرجع حفظشده در ذهن کار میکنند. بشم این فرایند را در شبهای تاریک «ذاتاً خطرناک» توصیف کرده و گفته است: «پیش از ورود به منطقه عملیات، آدرنالین شما را سر پا نگه میدارد، اما وقتی میخواهد از بین برود، شما همچنان یک سوختگیری دیگر در پیش دارید.»
بهنوشته رویترز، کابین بی-۲ فضایی کوچک برای استراحت خلبانان دارد. استفاده از تخم آفتابگردان برای بیدار ماندن میان وعدههای غذایی نیز در میان برخی خلبانان رایج است.
اگرچه این هواپیما به دلیل طراحی پنهانکارانهاش، امضای راداری، حرارتی و صوتی کمی دارد، اما عملکرد آن تا حد زیادی به انسان وابسته است. برخلاف بمبافکنهایی مانند بی-۱بی یا بی-۵۲ که به چندین خدمه نیاز دارند، بی-۲ تنها با دو نفر اداره میشود.
سیستم کنترل پرواز این هواپیما کاملاً رایانهای است. رویترز به نقل از بشم گزارش داده که در سالهای نخست، واکنش نرمافزار از فرامین خلبان عقبتر بود، اما با بهروزرسانیهای اخیر، وضعیت بهبود یافته است. با این حال، پرواز در ارتفاع بالا و حفظ شکل در کنار تانکر همچنان چالشبرانگیز توصیف شده است.
در نخستین ساعات روز شنبه، ۲۱ جون ۲۰۲۵، ایالات متحده عملیاتی با نام «چکش نیمهشب» را علیه تأسیسات هستهای ایران اجرا کرد. در این عملیات، هفت فروند بمبافکن پنهانکار بی-۲ از پایگاه وایتمن در ایالت میزوری به پرواز درآمدند و پس از طی مسافتی حدود ۱۰٬۸۰۰ کیلومتر، تأسیسات فردو، نطنز و اصفهان را هدف قرار دادند.
