خبرگزاری رویترز در گزارشی تازه نوشته است که خلبانان نیروی هوایی ایالات متحده پیش از انجام مأموریت با بمبافکن پنهانکار بی-۲، تحت آموزشهای ویژهای قرار میگیرند که تنها بر نقشه پرواز متمرکز نیست، بلکه حتی شامل رژیم غذایی نیز میشود.
بهنوشتهی رویترز، بی-۲ که هواپیمایی به ارزش دو میلیارد دالر و ساخت شرکت نورثروپ گرومن است، نقش مهمی در حملات روز شنبه امریکا به تأسیسات هستهای ایران ایفا کرده است. این بمبافکن تنها دو خدمه دارد و قابلیت پروازی بیش از چهل ساعت را داراست.
جنرال بازنشسته استیو بشم، که تا سال ۲۰۲۴ بهعنوان معاون فرماندهی نیروهای امریکایی در اروپا فعالیت میکرد و نه سال با این هواپیما پرواز کرده، به رویترز گفته است خلبانان پیش از پرواز تحت آزمایش خواب و آموزش تغذیه قرار میگیرند تا بدانند چه غذاهایی باعث بیداری یا خوابآلودگی میشود.
بشم افزوده است که در پروازی با تنها یک توالت شیمیایی، انتخاب غذا اهمیت زیادی دارد. بهگفته او، وعده غذایی ترجیحیاش در چنین مأموریتهایی «ساندویچ فیلمرغ با نان گندم، بدون پنیر» است؛ غذایی بهگفته او «تا حد ممکن بیمزه».
رویترز مینویسد با وجود توانایی بی-۲ در پرواز ۶ هزار مایل دریایی بدون سوختگیری، اکثر مأموریتها نیازمند چندین بار سوختگیری هواییاند؛ عملیاتی که در شرایط خستگی شدید خلبانان، میتواند خطرناک باشد.
خلبانان بی-۲ در زمان سوختگیری، قادر به دیدن لوله اتصال نیستند و تنها با نشانههای نوری تانکر و نقاط مرجع حفظشده در ذهن کار میکنند. بشم این فرایند را در شبهای تاریک «ذاتاً خطرناک» توصیف کرده و گفته است: «پیش از ورود به منطقه عملیات، آدرنالین شما را سر پا نگه میدارد، اما وقتی میخواهد از بین برود، شما همچنان یک سوختگیری دیگر در پیش دارید.»
بهنوشته رویترز، کابین بی-۲ فضایی کوچک برای استراحت خلبانان دارد. استفاده از تخم آفتابگردان برای بیدار ماندن میان وعدههای غذایی نیز در میان برخی خلبانان رایج است.
اگرچه این هواپیما به دلیل طراحی پنهانکارانهاش، امضای راداری، حرارتی و صوتی کمی دارد، اما عملکرد آن تا حد زیادی به انسان وابسته است. برخلاف بمبافکنهایی مانند بی-۱بی یا بی-۵۲ که به چندین خدمه نیاز دارند، بی-۲ تنها با دو نفر اداره میشود.
سیستم کنترل پرواز این هواپیما کاملاً رایانهای است. رویترز به نقل از بشم گزارش داده که در سالهای نخست، واکنش نرمافزار از فرامین خلبان عقبتر بود، اما با بهروزرسانیهای اخیر، وضعیت بهبود یافته است. با این حال، پرواز در ارتفاع بالا و حفظ شکل در کنار تانکر همچنان چالشبرانگیز توصیف شده است.
در نخستین ساعات روز شنبه، ۲۱ جون ۲۰۲۵، ایالات متحده عملیاتی با نام «چکش نیمهشب» را علیه تأسیسات هستهای ایران اجرا کرد. در این عملیات، هفت فروند بمبافکن پنهانکار بی-۲ از پایگاه وایتمن در ایالت میزوری به پرواز درآمدند و پس از طی مسافتی حدود ۱۰٬۸۰۰ کیلومتر، تأسیسات فردو، نطنز و اصفهان را هدف قرار دادند.
بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، شرکت مکسار تصاویری را منتشر کرده که حاکی از ایجاد دستکم شش حفره در سطح کوه مشرف به مجتمع فردو است. منابع امنیتی گفتهاند که این حفرهها ناشی از اصابت بمبهای سنگرشکن امریکاییست؛ بمبهایی که قادر به نفوذ تا دهها متر در عمق زمین هستند.
دکر اولت، تحلیلگر ارشد تصاویر ماهوارهای، در گفتوگو با رویترز تأکید کرده است: «هیچیک از این تصاویر قادر به نشاندادن وضعیت داخلی تأسیسات نیستند. عمق محل استقرار سانتریفیوژها بهگونهایست که ارزیابی دقیق خسارت بدون دسترسی میدانی ممکن نیست.»
در همین زمینه، جفری لوئیس، کارشناس مؤسسه مطالعات بینالمللی میدلبری در مونتری، به رویترز گفته است: «فکر نمیکنم کسی بتواند با اطمینان بگوید که این حمله چیزی بیش از چند سال تأخیر در برنامه هستهای ایران ایجاد کرده باشد. قطعاً تأسیسات دیگری هم وجود دارند که ما نمیدانیم.»
جنرال دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش ایالات متحده، ضمن تأیید اجرای این عملیات توسط بمبافکنهای دوربرد و تسلیحات هدایتشونده، از اظهارنظر درباره میزان موفقیت آن خودداری کرده است. دیوید آلبرایت، مفتش پیشین آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نیز در واکنش به این حمله گفته است: «احتمال از کار افتادن کامل تأسیسات وجود دارد، اما برای اطمینان نیاز به بررسی میدانی داریم.»
برخی تحلیلگران نظامی نیز با استناد به تصاویر ماهوارهای و گزارشهای اطلاعاتی، احتمال دادهاند که جمهوری اسلامی ایران پیش از حمله بخشی از مواد غنیشده یا تجهیزات حساس را از فردو منتقل کرده باشد. رویترز به نقل از این منابع نوشته است که در روزهای پنجشنبه و جمعه، تحرکات غیرعادی و صف طولانی وسایل نقلیه در اطراف این مجتمع مشاهده شده است.
در داخل ایالات متحده نیز، نگرانیهایی در مورد پیامدهای این حمله شکل گرفته است. یک عضو کمیته اطلاعاتی سنای امریکا در این زمینه هشدار داده است: «بزرگترین خطر این است که ایران پس از این، برنامه هستهای خود را نهتنها به زیرزمین، بلکه از دید نهادهای بینالمللی نیز پنهان کند.»
در واکنش به این حملات، مجلس شورای اسلامی ایران تهدید کرده است که عضویت جمهوری اسلامی در پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) را به حال تعلیق درآورده و همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را متوقف خواهد کرد؛ اقدامی که در صورت اجرا، نظارت جهانی بر فعالیتهای هستهای ایران را بهطور کامل از میان خواهد برد.
پس از حمله اسراییل به ایران، ایالات متحده امریکا نیز روز یکشنبه به سه مرکز هستهای در این کشور حمله کرد.
خبرگزاری رویترز روز یکشنبه اول سرطان گزارش داد که دستکم ۳۴ پایگاه نظامی امریکا به شمول پایگاههای هوایی، دریایی، زمینی و تاسیسات راداری در ۱۲ کشور خاورمیانه و شمال افریقا موقعیت دارند.
عربستان سعودی
پادشاهی عربستان سعودی که یکی از رقیبهای اصلی ایران در منطقه به شمار میرود، میزبان دو هزار و ۳۲۱ نیروی امریکایی در دستکم شش پایگاه نظامی خود است. نیروهای امریکایی در سه پایگاه هوایی، دو پایگاه دریایی و یک پایگاه زمینی در شهرهای ریاض، مدینه، جده و تبوک عربستان حضور دارند.
رویترز به نقل از اسناد کاخ سفید نوشته است که این نیروها در هماهنگی با حکومت عربستان سعودی در زمینههای تأمین توانمندیهای پدافند هوایی و موشکی و پشتیبانی از عملیات هواپیماهای نظامی امریکا فعالیت میکنند.
در این میان، شماری از نیروها در پایگاه هوایی شهزاده سلطان در جنوب شهر ریاض مستقر هستند که در زمینه سامانههای پدافند هوایی ارتش امریکا از جمله موشکهای پاتریوت و سامانه دفاع هوایی تاد پشتبانی میکند.
عراق
با وجود خروج شمار زیادی از نیروهای امریکایی از عراق، هنوز هم شمار زیادی از نیروهای امریکایی در این کشور حضور دارند. در حال حاضر، سه پایگاه هوایی و یک پایگاه زمینی امریکا در عراق فعال هستند.
امریکا حضور نظامی خود را در پایگاه هوایی عینالاسد در استان الانبار در غرب عراق حفظ کرده است. رویترز به نقل از کاخ سفید نوشته است که این پایگاه از نیروهای امنیتی عراق پشتیبانی میکند و در ماموریت ناتو نیز مشارکت دارد.
این پایگاه در سال ۲۰۲۰ هم پس از کشتهشدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسداران در حمله هوایی امریکا، مورد حملات موشکی ایران قرار گرفته بود.
علاوه بر عینالاسد، پایگاه هوایی اربیل در منطقه نیمهخودمختار کردستان عراق در شمال این کشور، بهعنوان مرکز عملیاتی نیروهای امریکایی و ائتلاف عمل میکند. این پایگاه برای تمرینات نظامی و مانورهای رزمی مورد استفاده قرار میگیرد.
کویت
در کویت هم دو پایگاه هوایی و یک پایگاه نیروهای زمینی امریکا موقعیت دارند؛ کمپ عریفجان (Camp Arifjan) که ستاد فرماندهی پیشروی ارتش مرکزی امریکا در آن مستقر است، و پایگاه هوایی علی السالم (Ali Al Salem Air Base) مشهور به صخره (The Rock) در نزدیکی مرز عراق موقعیت دارند.
علاوه براین، کمپ بیورینگ (Camp Buehring) در جریان جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ تأسیس شد. ویبسایت ارتش امریکا نوشته است که از این پایگاه بهعنوان پایگاه مقدماتی برای اعزام واحدهای ارتش امریکا به عراق و سوریه شناخته میشود.
بحرین
بحرین هم میزبان دو پایگاه هوایی و یک پایگاه دریایی امریکا است. مقر اصلی و مرکزی ناوگان پنجم نیروی دریایی امریکا که مسئولیت خلیج فارس، دریای سرخ، دریای عرب و بخشهایی از اقیانوس هند را به عهده دارد، نیز در بحرین موقعیت دارد.
قطر
یک پایگاه هوایی و یک پایگاه زمینی ارتش امریکا در قطر موقعیت دارد. پایگاه هوایی العدید، با مساحتی حدود ۲۴ هکتار، در بیابانهای اطراف پایتخت قطر، دوحه قرار دارد.
این پایگاه، ستاد فرماندهی اصلی فرماندهی مرکزی ایالات متحده (CENTCOM) است. این پایگاه عملیاتهای نظامی امریکا را در گسترهای وسیع از مصر در غرب تا قزاقستان در شرق هدایت میکند.
این پایگاه که بزرگترین پایگاه نظامی امریکا در خاورمیانه بهشمار میرود، حدود ۱۰٬۰۰۰ نیروی نظامی را در خود جای داده است.
امارات متحده عربی
پایگاه هوایی الظفره (Al Dhafra Air Base) که در جنوب ابوظبی واقع شده و با نیروی هوایی امارات بهصورت مشترک استفاده میشود، بهعنوان یک مرکز کلیدی نیروی هوایی امریکا شناخته میشود.
بهگزارش فرماندهی مرکزی نیروی هوایی امریکا (AFCENT)، این پایگاه از ماموریتهای مهم علیه داعش و همچنین از عملیاتهای شناسایی در سراسر منطقه پشتیبانی کرده است.
بندر جبلعلی دبی، هرچند یک پایگاه نظامی رسمی نیست، اما بزرگترین بندر مورد استفاده نیروی دریایی امریکا در خاورمیانه محسوب میشود و بهطور منظم ناوهای هواپیمابر و سایر شناورهای نیروی دریایی ایالات متحده را میزبانی میکند.
عمان
در حاشیه خلیج فارس، پنج پایگاه نظامی امریکا به شمول چهار پایگاه هوایی و یک پایگاه دریایی در عمان موقعیت دارند.
اردن
دو پایگاه ارتش امریکا به شمول یک پایگاه هوایی و یک پایگاه زمینی در اردن هم وجود دارند.
اسرائيل
یک پایگاه نیروی زمینی ارتش امریکا و یک پایگاه راداری امریکا در اسرائيل موقعیت دارند.
مصر و جیبوتی
کشورهای مصر و جیبوتی در شمال افریقا هم میزبان دو پایگاه نیروی دریایی امریکا اند.
ترکیه
در حال حاضر ترکیه هم میزبان دو پایگاه نیروهای هوایی امریکا در منطقه است.
