مرکز خبرنگاران افغانستان اعلام کرد که در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵ میلادی دستکم ۱۴۰ مورد نقض آزادی رسانهها و خبرنگاران در افغانستان ثبت شده که نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۵۶ درصد افزایش را نشان میدهد. بیشتر این موارد شامل تهدید مستقیم رسانهها و ارعاب کارمندان رسانهای بوده است.
بر اساس یافتههای این مرکز که روز جمعه ۲۰ سرطان منتشر شد، گروه طالبان با استناد به قانون «امر به معروف و نهی از منکر»، محدودیتهای تازهای را بر رسانههای تصویری بهویژه تلویزیونها اعمال کرده و ممنوعیت نشر تصاویر جانداران را از پنج ولایت به ۱۴ ولایت دیگر گسترش داده است.این سیاست منجر به توقف فعالیت ۲۶ رسانه، عمدتاً تلویزیونهای محلی شده است؛ بسیاری از این رسانهها یا تعطیل شدهاند یا به رادیو تغییر ماهیت دادهاند.بنابر گزارش، در این دوره همچنین دو رادیو و یک تلویزیون خصوصی به اتهام همکاری با رسانههای بیرونی بسته شدند و تنها پس از تعهد به خودسانسوری شدید، دوباره اجازه فعالیت محدود یافتهاند.
بازداشت ۲۰ خبرنگار توسط طالبان
دستکم ۲۰ خبرنگار نیز در این مدت بازداشت شدهاند که بیشتر آنها به اتهام «تبلیغ علیه اداره حاکم» بوده است.
شش نفر از این خبرنگاران به ۶ ماه تا یک سال زندان محکوم شدهاند و هماکنون در زندانهای پلچرخی و بگرام دوران محکومیت خود را سپری میکنند.
در گزارش آمده است که فشارها بر خبرنگاران زن و رسانههای تحت مدیریت زنان نیز به شدت افزایش یافته است.
بر پایه گزارش این نهاد حامی خبرنگاران، در برخی موارد، مقامهای محلی طالبان شرط تمدید جواز رسانهها را داشتن مدیر یا صاحب امتیاز مرد اعلام کردهاند.
در ولایت قندهار، نشر صدای زنان بهطور کامل ممنوع شده و سیاست حذف تدریجی زنان از رسانهها بر مبنای تفسیر افراطی از شریعت دنبال میشود.
علاوه بر محدودیتهای طالبان، کاهش کمکهای نهادهای بینالمللی نیز رسانههای خصوصی را با بحران مالی مواجه کرده و بسیاری ناچار به کاهش تولیدات و اخراج کارمندان خود شدهاند.
منع پخش گفتوگوهای سیاسی
در کابل نیز وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان، پخش گفتوگوهای سیاسی و اقتصادی را در رسانهها ممنوع کرده و دسترسی آزاد به اطلاعات را عملاً مسدود ساخته است.
مرکز خبرنگاران افغانستان با هشدار درباره پیامدهای سرکوب گسترده رسانهها، از طالبان خواسته است که آزادی رسانهها را طبق قانون رعایت کند.
این نهاد همچنین از جامعه جهانی خواسته که برای حفاظت از رسانههای آزاد و تقویت جامعه متکثر در افغانستان، فشار بیشتری بر طالبان وارد کند.
مورات نورتلیو بدون اشاره به قصد کشورش برای به رسمیت شناختن حکومت طالبان گفت که آستانه به دنبال گسترش روابط اقتصادی، تجارتی و ترانزیتی با حکومت طالبان است.
روسیه تنها کشور مهم در سازمان پیمان امنیت جمعی در آسیای میانه است که حکومت طالبان را به رسمیت شناخته است. سایر کشورها، از جمله اوزبیکستان و قزاقستان، به رغم درخواست طالبان از این کار خودداری ورزیده اند.
نورتلیف که معاون نخست وزیر قزاقستان نیز است، با هیئت خود روز پنجشنبه با عبدالغنی برادر و شماری دیگر از وزیران کابینه طالبان دیدار کرد. او در این سفر تفاهمنامه ساخت راه آهن هرات الی تورغندی به ارزش ۵۰۰ میلیون دالر را امضا کرد.
طالبان میگوید که قزاقستان مایل به همکاری با حکومت این گروه در تمام عرصهها است. بر اساس یک خبرنامه، نورتلیف گفته است که «نقشه راه روشن ترسیم گردد تا کشورش بتواند در زمینه های تحصیلات، برق، خط آهن، معادن و سایر بخش ها با افغانستان همکاری دوامدار داشته باشد.»
عبدالغنی برادر نیز خواستار فراهمکردن امکان بازکردن حساب بانکی برای بانکهای افغانستان در قزاقستان، انجام مبادلات مالی با ارزهای ملی، و کاهش هزینههای ترانزیت کالا از مسیر افغانستان شده است.
او گفته است که افغانستان میتواند مسیر مناسبی برای انتقال انرژی قزاقستان به جنوب آسیا باشد.
قزاقستان تاکنون طالبان را بهعنوان حکومت رسمی افغانستان بهرسمیت نشناخته، اما در سالهای اخیر همکاری محدود و مشروط با این گروه داشته است. چنانچه، در جون ۲۰۲۴، قزاقستان طالبان را از فهرست گروههای تروریستی خود خارج کرد.
چند ماه پیش از آن، دیپلومات طالبان را نیز بهعنوان سرقنسول افغانستان در آستانه پذیرفته بود.
