امیرالله شمقدری، معاون امنیتی انتظامی استاندار خراسان رضوی در ایران خبر داد که طرح بایومتریک افغانها در گذرگاه دوغارون راهاندازی شده است.
او گفت هدف از این طرح ساماندهی ورود و خروج مسافران افغان به ایران است.
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، بایومتریک مسافران افغان به زودی در مرزهای هوایی ایران نیز راهاندازی خواهد شد.
امیرالله شمقدری گفته است که بایومتریک شامل ثبت اثر انگشت، عنبیه و چهره میشود و سوابق فرد را ثبت میکند.
این مقام جمهوری اسلامی در عین حال خبر داد که اخراج مهاجران افغان فاقد مدرک از دو غارون همچنان ادامه دارد.
سفارت جمهوری اسلامی افغانستان در جاپان اعلام کرد که فعالیت خود را در توکیو پس از پایان ماه جنوری آینده، تعلیق میکند.
این سفارتخانه روز جمعه در بیانیهای گفت که این تصمیم پس از مشورت با وزارت خارجه جاپان گرفته شده است.
سفارت افغانستان در توکیو افزود که پس از تاریخ ۳۱ جنوری، تمام فعالیتهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و قنسولیاش تا اطلاع بعدی متوقف خواهد شد.
با وجود اینکه طالبان کنترول بسیاری از سفارتخانههای افغانستان در منطقه را بهدست دارد، سفارت جاپان تاکنون به دست سفیر و دیپلوماتهای گماشته حکومت پیشین اداره میشود.
در حال حاضر شیدا ابدالی به عنوان سفیر در افغانستان در جاپان کار میکند.
جاپان با اداره طالبان روابط نزدیکی و سفارت این کشور در کابل فعال است.
سیما سمر، رئیس پیشین کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، نسبت به فراموششدن افغانستان و عادیسازی حاکمیت طالبان ابراز نگرانی کرد و گفت که در این کشور «امنیت قبرستانی» حاکم است.
خانم سمر در گفتوگو با روزنامه بریتانیایی گاردین که روز پنجشنبه نشر شد، ابراز داشت: «افغانستان شاید حالا امن به نظر برسد؛ انفجارهای زیادی وجود ندارد، اما این یک نوع امنیت قبرستانی است. آرامترین جا قبر است؛ آنجا کسی اعتراض نمیکند.»
او با زیر سوال بردن تعریف امنیت در افغانستان افزود: «امنیت یعنی چه وقتی یک زن نمیتواند با خیال راحت در جاده راه برود؟ امنیت چیست وقتی یک دختر اجازه رفتن به مکتب ندارد؟ امنیت چیست وقتی خانوادهها برای نان چاشت چیزی دارند، اما برای شام نه؟ این امنیت انسانی نیست.»
رئیس پیشین کمیسیون حقوق بشر افغانستان تاکید کرد که زنان و دختران بیشترین آسیب را از وضعیت کنونی متحمل میشوند. به گفته او، امروز دختران از رفتن به متوسطه و لیسه محروماند، دانشگاهها به روی زنان بسته است و زنان اجازه کار در نهادهای غیردولتی، رفتن به پارکها یا سفر بدون محرم را ندارند.
خانم سمر گفت: «حتی صدای زنان در فضای عمومی شنیده نمیشود. واژه آپارتاید جنسیتی اغراق نیست؛ این واقعیت زندگی زنان و دختران افغانستان است.»
او با انتقاد از بیتوجهی جامعه جهانی به وضعیت افغانستان اظهار ناامیدی کرده و گفت: «جامعه جهانی علاقهاش را از دست داده و دیگر توجهی نمیکند.»
خانم سمر با اشاره به رویدادهای یازدهم سپتمبر هشدار داد که پیامدهای فراموشی و منزویکردن افغانستان پیشتر نیز تجربه شده است. او افزود: «میدانیم چه اتفاقی میافتد؛ نه فقط برای افغانستان، بلکه برای جهان.»
وی همچنین گفت که تراژدی اصلی در سکوت و تسلیم جامعه جهانی نهفته است.
سیما سمر که اخیراً به استرالیا سفر کرده بود، از حکومت این کشور خواسته است بهجای سپردن نهادهای دیپلوماتیک افغانستان به نمایندگان طالبان، اعتبار دیپلوماتیک نمایندگان حکومت پیشین در سفارت افغانستان در کانبرا را تمدید کند. پیش از این پنی وانگ، وزیر خارجه استرالیا، گفته بود که اعتبار سفیر کنونی افغانستان، در ماه فبروری تمدید نخواهد شد.
دهها کشور، از جمله آلمان و ناروی، نمایندگان طالبان را بدون بهرسمیتشناختن رسمی اداره این گروه پذیرفتهاند، اما به باور سیما سمر، حفظ سفیران دولت پیشین میتواند پیامی نیرومند نهتنها برای طالبان، بلکه برای جامعه جهانی باشد.
او در پایان گفتوگو ابراز امیدواری کرد که روزی بتواند به افغانستان بازگردد.
خانم سمر افزود: «من هنوز کاملاً یک افغان هستم. دوست دارم روزی برگردم. همیشه میگویم که دوست دارم در کشورم بمیرم.»
اداره مهاجرت امریکا برخی از پناهجویان افغان را در روزهای تعطیلات کریسمس و سال نو میلادی برای ارائه مدارک احضار کرده است.
این اقدام در ادامه برخورد سختگیرانه حکومت ترامپ و افزایش فشارها بر مهاجران افغان در ایالات متحده است.
بر اساس نامههایی که خبرگزاری بلومبرگ مشاهده کرده، این احضارها به هدف بررسی اسناد و مدارک پناهجویان انجام شده است.
برخی از این جلسات در روز کریسمس و روز سال نو میلادی تعیین شدهاند. همچنان مهاجرین در روزهای جمعه و شنبه نیز فراخوانده شدهاند.
روزهای کریسمس و سال نو در امریکا تعطیلات رسمی هستند و بیشتر ادارات دولتی مرخص اند.
پیش از این، اداره مهاجرت امریکا در مواردی افرادی را که برای چنین جلساتی مانند مصاحبه گرین کارت مراجعه میکنند، بازداشت کرده است.
بر بنیاد قوانین داخلی امریکا و پیمانهای بینالمللی مهاجرت، این افغانها به عنوان پناهجوی در معرض خطر به رسمیت شناخته شدهاند و آنها تا زمان رسیدگی کامل به پروندههای مهاجرتی شان در محاکم امریکا، از اخراج مصئون بودند. اما، ترامپ به وضعیت حفاظت موقت آنها خاتمه داده است و پناهجویان افغان بدون حمایت قانونی در معرض دستگیری و اخراج از امریکا قرار دارند.
شان وندایور، رئیس سازمان افغانایواک به بلومبرگ گفت: «استفاده از تعطیلات رسمی و مذهبی برای بازداشت افغانها، زمانی که دسترسی به وکیل، دادگاه و پشتیبانی حقوقی محدود است، کار درستی نیست. این یک اقدام عادی اداری به نظر نمیرسد.»
با این حال، سخنگوی وزارت امنیت داخلی امریکا این جلسات را «روال معمول و قدیمی» توصیف کرد و گفت مدارک پناهجویان حتی در تعطیلات نیز بررسی میشود.
این احضارها پس از تغییرات گسترده در سیاستهای مهاجرتی سختگیرانه حکومت ترامپ علیه افغانها صادر شدهاند.
این تغییرات به ویژه پس از تیراندازی ماه گذشته رخ داد که در آن رحمانالله لکنوال، شهروند افغان و همکار سابق نیروهای امریکایی و سیا، به دو عضو گارد ملی شلیک کرد.
پس از آن حادثه، دولت ترامپ اعلام کرد پرونده همه پناهجویانی که در دوره بایدن اسکان یافتهاند، دوباره بررسی میشود.
درخواستهای گرین کارت پناهجویان متوقف شده و شهروندان افغانستان به طور مطلق از دریافت ویزا منع شدهاند. حتی، افغانهای دارای ویزای ویژه نیز از فرمان منع کامل سفر به امریکا مستثنا نیستند.
از جانب دیگر، وزارت امور خارجه امریکا اوایل امسال، دفتر ویژه حمایت از افغانهایی را که با امریکا در افغانستان همکاری کرده بودند، تعطیل کرد.
پس از تیراندازی یک افغان به اعضای گارد ملی امریکا، شماری از نمایندگان جمهوریخواه از طرح دونالد ترامپ برای بازبینی پرونده پناهجویان افغان و تعلیق صدور ویزا حمایت کردهاند.
این موضع تازه نشاندهنده تغییر رویکرد جمهوریخواهان در قبال همکاران پیشین حکومت امریکا در افغانستان است.
جمهوریخواهان در کانگرس امریکا پیش از این از حامیان اصلی افغانهایی بودند که در نزدیک به دو دهه جنگ با نیروهای امریکایی همکاری کرده بودند. پس از سقوط کابل به دست طالبان، بسیاری از نمایندگان این حزب از حکومت بایدن خواستند به این افراد پناه بدهد.
روزنامه نیویارک تایمز گزارش داد که در ماهها و سالهای پس از آن، قانونگذاران جمهوریخواه و دموکرات بهطور مشترک برای گسترش برنامه «ویزای ویژه مهاجرت» برای همکاران پیشین حکومت امریکا فشار آوردند.
آنها استدلال میکردند که محافظت از متحدان افغان که به دلیل همکاری با نیروهای امریکایی، دیپلوماتها و پیمانکاران در معرض انتقامگیری قرار دارند، یک مسئولیت اخلاقی است.
این تلاش دوحزبی پس از بازداشت رحمانالله لکنوال، یک افغان متهم به تیراندازی به دو عضو گارد ملی امریکا در واشنگتن، متوقف شد. در این حمله دستکم یک عضو گارد ملی کشته و یک نفر دیگر بهشدت زخمی شد.
پس از این رویداد، دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، اعلام کرد که ایالات متحده باید پرونده تمامی افغانهایی را که در دوران دولت جو بایدن وارد این کشور شدهاند، دوباره بررسی کند و صدور ویزا برای اتباع افغانستان و برنامههای مهاجرتی مرتبط را به حالت تعلیق درآورد.
بسیاری از جمهوریخواهانی که پیشتر از افزایش پذیرش افغانها حمایت میکردند، اکنون با استناد به نگرانیهای امنیتی و ضرورت بررسیهای سختگیرانهتر، از موضع حکومت ترامپ پشتیبانی کردهاند.
مایکل مکال، رئیس پیشین کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان و نماینده ایالت تگزاس، گفت تلاشها برای پذیرش بیشتر همکاران سابق حکومت امریکا به شدت تحت تاثیر فضای پس از حمله لکنوال به اعضای گارد ملی قرار گرفته و آن را تاسف آور توصیف کرد.
از سال ۲۰۲۱ تاکنون، بیش از ۱۹۰ هزار افغان وارد ایالات متحده شدهاند. دستکم ۷۰ هزار تن در جریان سقوط تخلیه شدند.
اوایل سال جاری، گروهی از نمایندگان دو حزب در کانگرس خواستار اختصاص ۲۰ هزار ویزای اضافی برای همکاران سابق افغان شدند و تاکید داشتند که این برنامه شامل بررسیهای گسترده پیشینه و بازرسیهای بایومتریک است. با این حال، شماری از جمهوریخواهان گفتهاند که تیراندازی اخیر فضای سیاسی و تصمیمگیری درباره پذیرش افغانها را تحت الشعاع قرار داده است.
لوید اسمکر، نماینده جمهوریخواه ایالت پنسیلوانیا، گفت تصمیمگیری درباره ادامه پذیرش همکاران سابق افغان را به تصمیم رئیسجمهور واگذار میکند. لیندزی گراهام سناتور پرنفوذ کارولینای جنوبی نیز گفت که با توجه به رویداد تیراندازی، روند پذیرش پناهجویان افغان نیازمند بازنگری است.
سناتور سوزان کالینز از ایالت مین از نقش همکاران محلی افغان ارتش و حکومت امریکا قدردانی کرد، با این حال گفت که حمله به گارد ملی، ضرورت بررسیهای دقیقتر سوابق امنیتی پناهجویان افغان را برجسته میکند.
جمهوریخواهان همچنین از برنامه اضطراری اعطای ویزای بشردوستانه به افغانهای تخلیهشده پس از سقوط کابل، انتقاد کرده و گفتند که لکنوال ابتدا از طریق همین برنامه وارد ایالات متحده شد و بعدها پناهندگی دریافت کرد.
مارکوِین مالین، سناتور جمهوریخواه از ایالت اوکلاهما، گفت حکومت باید پذیرش پناهجویان افغان را متوقف کند تا زمانی که بتواند وضعیت و سوابق افرادی را که پیشتر پذیرفته شدهاند، بهطور کامل بررسی کند.
به دنبال متهم شدن گسترده اداره طالبان به ترور اکرامالدین سریع، فرمانده پیشین پولیس افغانستان در شهر تهران، حسابهای وابسته به این گروه تلاش کردهاند بار این اتهام را از دوش طالبان بردارند.
بررسی افغانستان اینترنشنال نشان میدهد که این کاربران اغلب با نامهای مستعار، به طور یکدست کشته شدن جنرال سریع را به اختلافات داخلی جبهات مقاومت و همچنین به انتقامگیری افراد خصوصی نسبت دادهاند.
اکرامالدین سریع و یکی از همراهانش شام چهارشنبه، سوم جدی، در یک حمله مسلحانه در تهران کشته شدند. این رویداد واکنشهای گستردهای را در پی داشت. جبهههای مقاومت و آزادی، طالبان را متهم به دستداشتن در این رویداد کردند. شماری از مقامات پیشین خواستار تحقیقات مستقل و شفاف شدند. همچنان برخی دیپلوماتهای ایرانی تاکید کردند که نباید از کنار این قتل بهسادگی گذشت.
حکومت ایران به علت رابطه نزدیک استخباراتی و سیاسی با طالبان، با انتقادهای گسترده رو به روست. منتقدان میگویند که ایران چشم خود را بر ترور مخالفان به دست طالبان بسته است.
اداره طالبان رسما به اتهامات وارده بر این گروه واکنشی نشان نداده است. اما کاربران و آدرسهای سایبری وابسته به این گروه در شبکههای اجتماعی بهطور گسترده کوشیدهاند رد پای اداره حاکم در کابل را از ترور این فرمانده برجسته ضدطالبان دور کنند.
اختلافات داخلی
هندوکش، وبسایت خبری که گفته میشود به استخبارات طالبان وابسته است، مدعی شد که ترور جنرال سریع «نتیجه اختلافات داخلی جبهه مقاومت ملی» است. این رسانه که در شبکه اکس فعالیت تبلیغاتی دارد، نوشت که سریع یکی از چهرههای برجسته مخالف طالبان بود.
این وبسایت یک فایل صوتی را منتشر کرده و مدعی شد که «لیستهای جمعآوری شده توسط جنرال سریع از اعضای مقاومت در ایران، به ریاست استخبارات امارت اسلامی رسیده است.»
جنرال سریع در زمان اقامت در ایران فهرستی از سربازان پناهنده افغان را در اختیار داشت و برای حفظ حقوق شان با حکومت ایران لابی میکرد. منابع معتبر به افغانستان اینترنشنال گفتند که او روابطی حسنه با حکومت ایران داشت و مقامهای ایرانی با وی همکاری میکردند.
برخی کاربران طالبان، مانند سونیا نیازی که یک حساب جعلی است، نیز ادعا کردند که سریع بر اثر رقابت و درگیری جریانهای مقاومت کشته شده است.
جنرال سریع عضویت این دو جبهه نظامی مخالف طالبان را نداشت. او بیشتر سرگرم کمک به نظامیان پیشین افغان در ایران بود که در معرض اخراج به افغانستان قرار داشتند.
یکی از سخنگویان جبهه مقاومت عضویت سریع در این جبهه را رد کرد.
طالبان و حامیان سایبری آنان تلاش کردند نشان دهند که اختلافات داخلی مخالفان تا سطح درگیری فیزیکی و حذف یکدیگر رسیده است.
بررسی حسابهای نزدیک به طالبان نشان میدهد که آنها به طور هماهنگ روایت دلخواه اداره طالبان را در شبکههای اجتماعی تبلیغ و گسترش میدهند.
فعالیت نظامیان در ایران
رسانهها و کاربران وابسته به طالبان ادعا کردند که جنرال سریع رهبری «شورای شمالی بزرگ» را در ایران بر عهده داشت و افسران حکومت پیشین را برای پیوستن به جبهه مقاومت تشویق و جذب میکرد.
برخی آدرسهای سایبری طالبان، اظهارات و صداهای منتسب به سریع را درباره وضعیت نیروهای امنیتی بازنشر کردند و نتیجه گرفتند که بر اساس این اظهارات، افراد وابسته به گروههای مقاومت، برخلاف انکارهای مکرر مقامات ایرانی، همچنان در ایران فعالیت دارند.
«مخالفان را در هر جایی میزنیم»
برخی از حسابها، کشته شدن جنرال سریع را به انتقامگیری شخصی نسبت دادهاند. برهانالدین، فعال رسانهای طالبان، علت کشتهشدن سریع را انتقامگیری بازماندگان قربانیان نیروهای امنیتی پیشین که سریع یکی از فرماندهان شان بود، عنوان کرد.
یک کاربر دیگر به نام مسلم قندوزی، پای خصومتهای قومی را به میان کشیده و مدعی شده است که جنرال سریع در جریان خدمت خود اعضای یک قوم را هدف قرار میداد.
یکی دیگر از کاربران طالبان هشدار داد که دشمنان «نظام اسلامی» را «در هر نقطه از کره زمین» هدف قرار خواهند داد.
پیش از این افغانستان اینترنشنال در گزارشی برملا کرد که ادارات امنیتی و نظامی طالبان مانند استخبارات و وزارت داخله، گروههای فعال در شبکههای اجتماعی دارند.
منابع معتبر به افغانستان اینترنشنال گفتند که مقامهای کلیدی طالبان در کابل برای تبلیغ خود و حمله به مخالفان در شبکههای اجتماعی دهها نفر را استخدام کردهاند. وزیران دفاع، داخله و رئیس استخبارات طالبان گروههای متعددی در شبکههای اجتماعی دارند.
بخش پشتو افغانستان اینترنشنال در صحبت با منابع متعدد توانسته اطلاعاتی درباره سه گروه سایبری به نام 'فدائیان مجازی بدری'، 'ابابیل امارتی' و 'مدافعان عمری' به دست آورده است. این گروهها متعلق به سراج الدین حقانی، وزیر داخله، محمد یعقوب مجاهد، وزیر دفاع و عبدالحق وثیق، رئیس استخبارات طالبان اند.
اعضای این گروهها در فیسبوک و اکس، دو شبکه اجتماعی محبوب در میان کاربران افغان، پستهایی در دفاع از این مقامهای طالبان، رد انتقادها و تبلیغات علیه مخالفان طالبان نشر میکنند.