امیرخان متقي: له امریکايي پلاوي سره خبرې خورا مثبتې وې

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي ویلي، چې په دوحه کې له امریکایي پلاوي سره خبرې خورا مهمې وې او په دغه ناسته کې «د افغانستان حاکمیت ته د واشنګټن پر درناوي» ټينګار وشو.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي ویلي، چې په دوحه کې له امریکایي پلاوي سره خبرې خورا مهمې وې او په دغه ناسته کې «د افغانستان حاکمیت ته د واشنګټن پر درناوي» ټينګار وشو.
د الجزیرې د راپور له مخې، هغه دا رنګه ویلي چې امریکا باید پر طالبانو لګېدلي بندیزونه نور لرې کړي.
امیرخان متقي د الجزیرې سره په مرکه کې چې بشپړ متن یې د زمري د مېاشتې پر یوولسمه نېټه د چهارشنبې پر ورځ خپور شو، ویلي چې طالبان هم چا ته اجازه نه ورکوي چې د افغانستان خاوره د نورو هېوادونو په تېره بیا د امریکا پر ضد وکاروي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر د امریکايي بندیانو موضوع ته په اشاره وایي:«موږ غواړو، چې په افغانستان کې د بهرنیو بندیانو مسله داسې غوڅه کړو چې ټولو خواو ته د منلو وي.»
د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړیو استازیو ټام وېسټ او رینا امیري او د افغانستان لپاره د هغه هېواد سفیرې کرن ډیکر د یکشنبې او دوشنبې پر ورځو په دوحه کې له طالب چارواکو سره لیدلي وو.
په دغو کتنو کې امریکایي چارواکو له طالبانو غوښتي وو، چې ژر تر ژره او له کوم شرط پرته دې امریکایي وګړي له بنده خوشي کړي.
دا لا روښانه شوې نه ده چې دمګړۍ څومره امریکایان د طالبانو په بند کې دي، خو د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن، د وري په میاشت کې ویلي وو، لږ تر لږه ۱۷۵ امریکایان په افغانستان کې پاتې دي، چې له هغې ډلې یو شمېر یې د ۲۰۲۱ له اګست وروسته افغانستان ته تللي دي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت وایي، چې دوحې ته د سفر پر مهال امیر خان متقي د بریټانیا، کاناډا، ایټالیا، هالنډ، سویلي کوریا او اسپانیا له ډېپلوماټانو سره لیدلي او له هغوی یې غوښتي چې خپل فعالیتونه بیا له سره په افغانستان کې پيل کړي.


د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ اداره اوچا وایي، دوی د ۲۰۲۳ کال تر پایه د بشري مرستو رسولو د پلان د پلې کولو لپاره د بودجې له جدي کمښت سره مخامخ شوي دي.
افغانستان یو له هغو هیوادونو څخه دی چې وګړي یې له کلونو راهیسې له بد اقتصادي وضعیت سره مخامخ او د نړیوالو مرستندویه ادارو مرستو ته اړمن دي.
پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ وروسته د بې وزلۍ او بې کارۍ کچه نوره هم لوړه شوې او دغو لاملونو خلک له سختو اقتصادي ستونزو سره مخ کړي دي.
ریلییف ویب پاڼې د یوه راپور په خپرولو سره ویلي، چې د جولای میاشتې تر ۳۱مه پورې یې یوازې ۷۴۴ میلیونه ډالره ترلاسه کړي چې دا د تېر۲۰۲۲ کال د همدې مودې د بودجې پرتله له نیمایي هم کمې پیسې دي.
د خوړو د نړیوال سازمان ویاند وحیدالله اماني د مرستندویه سازمانونو د بودجې د کمښت ناورین مني او وایي، چې د خوړو نړیوال سازمان د روان کال له پیل څخه د مې میاشتې تر وروستیو پورې د افغانستان له خلکو سره د څه باندې شپاړس ملیونه ډالرو په ارزښت مرسته کړې ده.
د نوموړي په وینا، دغه مرستې به چې هر کال څه باندې ۳۴۰ زره مټریک ټنه خوراکي توکي او د شاوخوا ۱۲۰ میلیونه امریکايي ډالرو په ارزښت نغدې پیسې وې، اوس مهال د بودجې له جدي کمښت سره مخامخ شوې.
همداراز د خوړو نړیوال سازمان وایي، چې د اقتصادي ستونزو له امله کابو اته میلیونه کسان له بېړنیو مرستو بې برخې شوي دي.
دغه سازمان د روان کال تر پایه پورې کابو یو ملیارد ډالرو مرستو ته اړتیا لري.
د افغان ملي بشري مرستو موسسې مشر حمیدالله ولي وایي، چې د جمهوریت تر ړنګېدو وروسته یې د ځینو نړیوالو بنسټونو په همکارۍ د بشري مرستو بېلابېل پروګرامونه پيل کړي وو.
د نوموړي په خبره، د مرستو له پیل څخه تراوسه پورې یې په بېلابېلو ولایتونو کې یې پر څه باندې درېیو زرو کورنیو یوازې خوراکي توکي ویشلي دي.
د دې ترڅنګ یې د کابل ښار په ډېرو سیمو کې پر اړمنو خلکو پخه ډوډۍ هم وېشلې ده.
د ښاغلي ولي په وینا، له تېرو درېیو میاشتو راهیسې یې د مرستو لړۍ د نړۍوالو بنسټونو د نه همکارۍ له امله بنده شوې ده.
بله غاړه د اوچا مرستندویه بنسټ ویلي، په افغانستان کې د څو لسیزو جګړو، په وروستیو کلونو کې د خلکو د بې وزلیو، وزګارتیا او د وچکالیو له امله بشري اړتیاوې زیاتې شوې دي.

عمران خان طالبان د داعش پر وړاندې غوره انتخاب وباله او په افغانستان کې یې د پوځي اقدام په اړه د بوټو څرګندونې احمقانه وګڼلې. د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر خبرداری ورکړی و، که له افغانستانه د طالبانو د ترهګریزو فعالیتونو مخه ونه نیول شي پاکستان به په پوځي اقدام لاس پورې کړي.
د پاکستان پخواني لومړي وزیر د چهار شنبې په ورځ پر خپل یوټیوب چېنل په ژوندۍ بڼه خپره شوې وینا کې، د پاکستان د بهرنیو چارو پر وزیر بلاول بوټو زرداري سختې نیوکې وکړې او په افغانستان د پوځي عملیاتو په اړه یې د هغه څرګندونې احمقانه ګڼلي او هغه یې لیونی بللی دی.
عمران خان په باجوړ کې د دې اونۍ د یک شنبې د ورځې خونړی ځانمرګی برید وغانده او د طالبانو او داعش په اړه یې د امریکا د ولسمشر جوبایډن څرګندونې تکرار کړې، افغان طالبان یې د داعش د خراسان څانګې پر وړاندې غوره انتخاب وباله.
په دغه ځانمرګي برید کې چې داعش یې پړه پر غاړه اخیستې، لږ تر لږه ۶۳ کسان تر دې مهاله وژل شوي او نږدې ۲۰۰ نور ټپیان شوي دي.
ډیورنډ کرښې ته څېرمه په باجوړ سیمه کې د داعش لومړی برید دی، چې د جمیعت علمای اسلام ډلې پر سیاسي ناسته شوی، دغه ګوند په پاکستان کې افراطي دریځ لري، خو نه غواړي د اسلام اباد حکومت نسکور کړي. دغه ګوند د لومړي وزیر شهباز شریف په مشرۍ د واکمنې ټلوالې غړی دی.
د بلاول بوټو زرداري خبرداری:
د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر خبرداری ورکړی، که طالبان اقدام ونه کړي هېواد به يې په افغانستان کې د ترهګرو د ځالو په له منځه وړلو کې پوځي ګامونه پورته کړي.
بلاول بوټو ویلي و، چې پاکستان د نړیوالو قوانینو له مخې له خپل ځانه د دفاع حق لري.
ښاغلي بوټو د سه شنبې پر ورځ یوې غونډې ته ویلي و:(( موږ به د نړیوال قانون له مخې د خپل ځان د دفاع لپاره اقدام وکړو. که افغان چارواکي عمل ونه کړي، د افغانستان دننه اقدام کول یو له انتخابونو څخه کېدای شي، خوا دا به لومړی اقدام نه وي.))
که څه هم پاکستان هیله درلوده، چې په افغانستان کې د طالبانو واک ته په رسېدو سره به د تحریک طالبان پاکستان د فعالیتونو مخه ونیول شي او په لومړي سر کې یې د افغان طالبانو په منځګړیتوب د تحریک طالبان پاکستان له مشرانو سره خبرې هم پیل کړې او هغوی اوربند هم اعلان کړ؛ خو په دې وروستیو میاشتو کې په پاکستان کې د وسله والو طالبانو بریدونو زور اخیستی دی.
هغه پخوانی اسلام اباد اوس طالبان تورنوي، چې د پاکستاني طالبانو په ګډون د پاکستان مخالفو ډلو ته پناه ورکوي؛ خو طالبانو دغه تورونه په وار، وار رد کړي دي.

له اج نیوز رسنۍ سره د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت مرستیالې په خپلو خبرو کې ویلي، ان هغه کسان په بریدونو کې لاس لري چې پاکستان ته په روغتیایي ویزو راغلي. خو نږدې دوه اونۍ مخکې امریکا وویل، داسې شواهد نشته چې وښيي، افغان کډوال د پاکستان ناامنۍ کې لاس لري.
په دې مرکه کې چې د چهارشنبې په ورځ خپره شوه مېرمن کهر زیاته کړې، شواهد ښيي چې افغانان په پاکستان کې په ترهګریزو بریدونو کې لاس لري او اسلام اباد يې اسناد له طالبانو سره شریک کړي.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت په یوه جلا بیان کې ویلي، چې په بلوچستان کې د پوځ پر یوې اډې په خونړي برید کې افغان اتباع لاس لري.
دغه وزارت د چهارشنبې پر ورځ په خبرپاڼه کې لیکلي، چې دغه کسان د کندهار ولایت اوسېدونکي وو.
د پاکستاني رسنیو د راپور له مخې، د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت په اسلام اباد کې د افغانستان سفارت ته یو لیک استولی او د طالبانو له استازو یې غوښتي چې د درېیو وسله والو جسدونه ور واخلي.
د چنګاښ میاشتې په ۲۱ مه په ژوب کې د پاکستان د پوځ پر اډه او همدا راز په سیوۍ ولسوالۍ کې د پاکستان امنیتي ځواکونو پر پوستو د بریدونو له امله ۱۲ پاکستاني پوځیان وژل شوي وو.
د پاکستان پوځ هم شاوخوا یوه میاشت وړاندې په یوه بیان کې لیکلي وو، چې په پاکستان کې دننه په بریدونو کې د افغان وګړو ګډون اسلام اباد "خورا" اندېښنمن کړی دی.
خو نږدې دوه اونۍ وړاندې د امریکا د ملي امنیت شورا ویاند جان کربي وویل، لا هم داسې شواهد نشته چې د پاکستان په ناامنۍ کې د افغان کډوالو ښکېلتیا وښيي.
کهر دا ډاګیزه کړه، چې د افغان طالب وسلوالو یوه لویه برخه هم په پاکستان کې له مېشتو افغان کډوالو، په ځانګړي ډول دغلته له دیني مدرسو څخه راوتلې ده.
د ۲۰۲۱ کال په اګست میاشت کې د طالبانو له لوري پر کابل واک، د دې لامل شو چې ډېر شمېر نور افغانان پاکستان ته را کډه شي.
حنا رباني له اج نیوز سره په ځانګړې مرکه کې ویلي، چې په تېرو دوو کلونو کې ۷۵۰ زره افغان کډوال پاکستان ته راغلي او بېرته نه دي تللي. هغې زياته کړه، چې افغانان له ويزې او پاسپورټ پرته پاکستان ته نه شي راتلى.
په پاکستان کې د مېشتو افغان کډوالو په اړه د اندېښنو له زیاتېدو سره په تېرو څو میاشتو کې له دغه هېواده څخه د افغانانو د نیولو او ویستلو لړۍ ګړندۍ شوې ده.
د راپورونو له مخې، تېره یوه میاشت په پاکستان کې شاوخوا پنځه سوه افغان کډوال نیول شوي دي. هغه ویډیوګانې چې سرچینو د چهارشنبې په شپه له اسلام اباد څخه افغانستان انټرنشنل ته رالېږلي، ښيي چې پولیس په زوره د افغان کډوالو کورونو ته ننوتي، تر وهلو ډبولو وروسته یې، د کورونو نارینه نیولي او له ځانه سره بیولي دي.

په افغانستان کې یو ځل بیا طالبانو د موسیقۍ په الاتو بندیزونه سخت کړي او په دې لړ کې يې د ملیونونو افغانيو سامانونه مات کړي او سوځولي دي.
د بښنې نړۍوال سازمان (امنیسټي انټرنشنل) د طالبانو په دې کار اندېښنه ښودلې او دا يې په هنري ډول د بیان د آزادۍ خلاف کړنه بللې ده.
په همدې وروستۍ اوونۍ کې طالبانو په هرات کې د موسیقۍ وسایل راټول کړي او سوځولي یې و، دلیل يې هم دا ښودلی چې موسیقي د "اخلاقي فساد" لامل کېږي.
له هرات وروسته د افغانستان په شمال ختیځ بدخشان کې طالبانو له موټرو څخه د سندرو او موسیقۍ لروونکې فلشونه "USB" راټولې کړې او له ځان سره يې وړي دي.
له هغه وروسته چې طالبانو د موسیقۍ الاتو ته اور ورته کړی د افغان سندرغاړو غبرګونونه يې راپارولي، یو شمېر هنرمندان وايي موسیقي د افغانانو د اصیل کلتور یوه غوښنه برخه ده چې په دې سره د خلکو ژوند خوښ او هنري ذوق يې خړوبېږي.
نږدې دوه کاله وړاندې واک ته د طالبانو تر رسیدو وروسته دوی په ځینو برخو بندیزونه لګولي و خو دریځ يې ډېر وچ کلک نه و، په تېره یوه میاشت کې يې په ټول افغانستان کې د ښځينه سینګارتونو تر تړلو وروسته يو ځل بیا په شته دریځ کې سختوالی راغلی، خو تر اوسه پورې په لويه او وړه کچه طالبان د مسایلو او بندیزونو په اړه یوه خوله نه دي، چې د ځينو موضوع ګانو په اړه یې په رسنیو کې بېلابېل دریځونه خپاره شوي دي.

په اسلام اباد کې ځایي سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې چهارشنبې د شپې ناوخته پاکستاني پولیسو د افغانانو پر کورونو یرغل کړی او لږ تر لږه ۱۷ کسان یې له ځانه سره بیولي دي.
د سرچینو په وینا، په نیول شویو کسانو کې داسې کسان هم شته چې د پاکستان ویزې لري.
د افغان کډوالو یوې سرچینې چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شي، افغانستان انټرنشنل ته ویلي چې چهارشنبه د شپې شاوخوا ۱۲ نیمې بجې پولیسو په اېف ۱۷ سیمه کې د افغان کډوالو پر کورونو یرغل کړی او ځینې یې له ځانه سره بیولي دي.
یوې افغان کډوالې وویل: «شاوخوا د شپې ۱۲ نیمې یا یوه بجه به وه، چې پولیس په تاوتریخوالي سره ور وروټکاوه. ددوی درېیو ماشومانو چېغې وهلی او دباندې راغلل.»
دغې مېرمنې زیاته کړې ده، چې د ور د پرانیستلو سره سم، بې له دې چې ښځې او ماشومان په پام کې ونیسي، نارینه یې په وهلو ډبولو له ځانه سره یوړل. هغې زموږ خبریال ته ویلي، چې پولیس ان نارینه وو ته وخت ورنکړ، چې خپل پاسپورټونه او ویزې له ځانه سره واخلي.
یو بل افغان کډوال هم افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې پولیسو شاوخوا ۱۷ داسې افغانان نیولي چې ځینې یې پاسپورټ او ویزې هم لري. هغه ویلي دا هغه کسان وو، چې د طالبانو له وېرې پاکستان ته کډوال شوي وو.
له څه مودې راهیسې د پاکستان پولیسو د افغان کډوالو د ایستلو په برخه کې یو شمېر چټک ګامونه اخیستي دي.
د پاکستان پولیسو د سې شنبې پر ورځ اعلان وکړ، چې ۷۲ بې اسناده افغان کډوال یې نیولي دي.
د راپورونو له مخې، په تېره میاشت کې هم شاوخوا ۵۰۰ افغان کډوال نیول شوي وو.