ایرانی چارواکی: د افغانستان د نشه يي توکو د تولید کمولو لپاره څه نه دي شوي

د ایران د نشه يي توکو ضد ادارې مشر وايي، په افغانستان کې د نشه يي توکو د تولید کمولو لپاره کوم ځانګړی ګام نه دی پورته شوی.

د ایران د نشه يي توکو ضد ادارې مشر وايي، په افغانستان کې د نشه يي توکو د تولید کمولو لپاره کوم ځانګړی ګام نه دی پورته شوی.
سکندر مومني زیاته کړه، په افغانستان کې د نشه يي توکو د له منځه وړلو لپاره سمبولیک کارونه شوي دي، لکه د یوې کوچنۍ کروندې له منځه وړل یا د څو کسانو نیول.
د هغه په خبره، د ملګرو ملتونو شمېرې او زموږ موندنې ښيي چې په افغانستان کې د صنعتي نشه يي توکو، شیشې او متامفتامین تولید زیات شوی دی.
نوموړي د ایران دولتي رادیو تلویزیون ته وویل، د ایران اصول دا دي چې له نشه يي توکو سره په کور او بهر مقابله وشي.
طالبانو تېر کال د نشه يي توکو پېر او پلور بند کړ.
خو د ملګرو ملتونو د نشه يي توکو او جرایمو ضد دفتر دوه میاشتې مخکې یوه راپور کې وویل، چې افغانستان تېر کال د نړۍ اتیا سلنه تریاک تولید کړي دي.
په راپور کې دا هم ویل شوي چې افغانستان په سیمه کې د شیشې یا کریسټال یو مهم تولیدوونکی دی.
دې دفتر ویلي په افغانستان کې تېر کال د کوکنارو ځمکه ۲۸ سلنه ډېره شوې او د تریاکو تولید ۷ زره اته سوه ټنو ته رسېدلی دی.


د افغانستان لپاره د دغه سازمان د سرمنشي استازې د امنیت شورا په غونډه کې ټینګار کړی، چې له طالبانو سره خبرې د دغې ډلې د پېژندلو په معنا نه دي.
رزا اوتونبایوا وویل؛ د دوی هدف دا دی چې طالبان داسې لوري ته بوځي چې له نړۍوالو قوانینو او افغاني کلتور سره سم عمل وکړي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې د سې شنبې په ورځ (د میزان ۴مه) په غونډه کې وویل، چې دا خبرې ښيي چې ملګري ملتونه د طالبانو په اړه د پالیسۍ د بدلولو لپاره څومره هڅې کوي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د سرمنشي استازې وايي، افغانستان له نیمې پېړۍ راهیسې په جګړو او شخړو کې بوخت دی او باید ډاډ ترلاسه شي چې د خبرو دروازې پرې نه تړل کېږي.
هغې د افغانانو ترمنځ پر خبرو اترو د ټینګار په ترڅ کې زیاته کړه: "د افغانستان خلک او په ځانګړي ډول مېرمنې باید وکولای شي چې په یوه سوله ییزه ټولنه کې ژوند وکړي."
اوتونبایوا د طالبانو له چارواکو سره د ښځو د حقونو او د نجونو د تعلیم او د یوه ټول شموله حکومت د جوړولو په اړه د اسلامي هېوادونو د استازو د ناستې او خبرو اترو خبر ورکړ.
هغې هیله څرګنده کړه، چې له طالبانو سره به دا ناستې دوام وکړي او نړۍواله ټولنه به له دې ډلې سره تماس ونیسي.
اغلې اوتونبایوا چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د سیاسي دفتر یوناما مشره هم ده، زیاته کړه، چې له طالبانو سره د نړۍوالې ټولنې تعامل باید د اسلامي هېوادونو په منځګړیتوب وشي.
اغلې اوتونبایوا ټینګار وکړ، چې طالبان له کورني مشروعیت پرته نړۍوال مشروعیت نه شي لرلی.
هغې له بندیانو سره د طالبانو د چلند په اړه د یوناما وروستي راپور ته په اشارې سره وویل، چې دغه ډله له بشري حقونو څخه سرغړونه کوي.

د کابل د باغ بالا سیمې اوسېدونکو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې طالبان پلان لري چې د اریوب سېنما ودانۍ په کرایه ورکړي. د ځايي خلکو په وينا؛ طالبانو پخوا د دې سېنما سيمه د موټرونو په تمځي بدله کړې وه.
د اریوب سېنما د خپلې ځانګړې معمارۍ له امله د افغانستان یو له مشهورو سېنماګانو څخه ده.
اریوب سېنما د باغ بالا په سیمه کې او د کابل ښار د څلورمې ناحیې د انټرکانټیننټل هوټل ته څېرمه موقعیت لري.
هغه عکسونه چې افغانستان انټرنشنل ته رسېدلي ښيي، چې د دې سېنما په ودانۍ کې یوه لویه لوحه ځړول شوې ده، چې دا "ودانۍ په کرایې ورکول کیږي" پر لېکل شوي دي.
د دغې سېنما ودانۍ په ۲۰۱۴ کال کې د فرانسې په مالي مرسته رغول شوې وه.
طالبانو د فلمونو او موسیقۍ ننداره «حرام» بللې ده. دغې ډلې د خپل رژیم په لومړی دوره کې د سېنما ارشیف او یو شمېر فلمونه وسوځول.
په تېر کې په کابل ښار کې شاوخوا ١٨ دولتي او شخصي سېنماګانې وې، چې يو شمېر يې د جګړو او بې غورۍ له امله ويجاړې شوې دي.
په تېرو دوو لسیزو کې ځینې سېنماګانې ترمیم شوې دي، چې ډېری یې هندي فلمونه نندارې ته وړاندې کول. د سېنما صنعت ته د کلتوري ودې او پاملرنې سره - سره، د افغانستان سېنما له پرمختګ څخه ووتله.
د 1400 کال په اوړي کې د طالبانو د واکمنۍ سره سېنماګانې په بشپړه توګه وتړل شوې.
په ۱۳۹۹ کال کې پخواني حکومت او کابل ښاروالۍ د فرهنګي فعالانو له مخالفت سره - سره د پارک سېنما چې د افغانستان یو له تاریخي سېنما ګانو څخه وه، ویجاړه کړه.

د سره صلیب نړۍواله کمېټه وايي، د افغانستان د خلکو لپاره د څښاک پاکو اوبو ته لاسرسی ستونزمن شوی او په دغه هېواد کې د میلیونونو خلکو ژوند له خطر سره مخامخ دی. د دغه سازمان په وینا؛ د پاکو اوبو نشتوالی د سختو ناروغیو لامل کېدای شي.
د سره صليب نړۍوالې کمېټې د سې شنبې په ورځ (د تلې ۴مه) پر اېکس پاڼې يوه ويډيو خپره کړې او ویلي یې دي، چې اوږدې شخړې او اقليمي بدلون د اوبو د کمښت د بحران لامل شوی دی.
د دې ادارې په وینا؛ د افغانانو لپاره د پاکو اوبو د سرچینو موندل ستونزمن دي او د څښاک، پخلي او حفظ الصحې لپاره د پاکو اوبو د ترلاسه کولو لپاره په ساعتونو قطارونو کې ولاړ وي.
په دې ویډیو کې یو افغان دا تاییدوي، چې د څښاک پاکو اوبو ته د خلکو لاسرسی له ګڼو ننګونو سره مخ دی.
هغه وايي، چې د ځمکې لاندې د اوبو کچه د پام وړ راټيټه شوې او د خلکو ستونزې يې لاپسې زياتې کړي دي.
د سره صلیب نړۍوالې کمېټې دغه وضعیت «تریخ» بللی او خبرداری یې ورکړی، چې د افغانانو روغتیا له خطر سره مخامخ ده.
یوه افغان ډاکټر سره صلیب ته ویلي، هغه کسان چې ککړې اوبه کاروي د کولرا په څېر ناروغیو د اخته کېدو له خطر سره مخ دي.
سره صلیب زیاته کړې، چې په افغانستان کې د اوبو د کمښت ننګونې ته د رسېدو لپاره کار کوي او د ۲۰۲۳ کال په لومړیو شپږو میاشتو کې یې په کلیوالو او ښاري سیمو کې له ۳۵۰ زرو څخه زیاتو خلکو ته د څښاک پاکو اوبو ته لاسرسی برابر کړی دی.

د ملګرو ملتونو د ښځو د برخې مشره وايي، چې د افغان مېرمنو او نجونو په وړاندې د دې سازمان ژمنې «باثباته» دي او د هغوی د غږ پورته کولو مخه به ونه نیسي.
سیما بحوث زیاته کړه، چې نن سې شنبه (د میزان ۴مه) به د امنیت شورا په غونډه کې د افغانستان په اړه وینا وکړي.
د ملګرو ملتونو امنیت شورا نن د افغانستان په اړه غونډه کوي.
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړی استازی به هم خپل راپور وړاندې کړي.
تر اوسه څرګنده نه ده، چې په دې غونډه کې به پر کومو موضوعاتو خبرې وشي.

په بامیانو کې یو شمېر سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې لسګونه طالب جنګیالیو د پنجاب ولسوالۍ په لوېدیځ سیمه کې کلیوال بندیان کړي او د تاریخي اثارو د لټولو لپاره یې په خپلسري ډول د دوو قبرونو کیندل پیل کړي دي.
د سرچینو په وینا؛ طالبانو د «سید» په نوم یو زیارت او د «پاچا د لور» په نوم یو قبر کیندلی.
دې سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې د دوشنبې په ماښام لومړی له ۴۰ تر ۵۰ ناپیژانده وسله وال په څو هایلکس او فرونر موټرو کې دغې سیمې ته ورغلي دي.
د دوی په خبره، دغو کسانو د سیمې اوسېدونکي په جومات کې بند، موبایلونه یې ترې واخیستل او د سیمې ساتونکي یې هم تر څار لاندې ونیول.
زموږ سرچینې زیاتوي، چې دغه کسان د طالبانو د سیمه ییزو چارواکو په اطلاعاتو سره د شپې تر ناوخته پورې د کوتل جمالي سیمه کې د سید او د پاچا د لور په نوم د مقبرو په کیندلو بوخت وو .
ځایي سرچینې وایي، خلکو د پنجاب ولسوالۍ د طالبانو محلي چارواکو ته راپور ورکړ او هغوی سیمې ته خپل پولیس واستول؛ خو د طالبانو د والي عبدالله سرحدي په امر له نیمې لارې بیرته وګرځېدل.
زموږ سرچینو وویل، چې د سې شنبې په ورځ(د میزان په څلورمه) د وسله والو شمېر له ۳۰۰ څخه تر ۴۰۰ تنو ته ورسید.
د دوی په خبره؛ د دوی په منځ کې د طالبانو د استخباراتي ادارې استازي هم موجود دي.
ویل کیږي، چې دوی د پرمختللو وسایلو سره سپړنه کوي او ځایي خلکو ته اجازه نه ورکوي چې کیندېځای ته لاړ شي.
د هغو سرچینو په خبرو، چې له افغانستان انټرنشنل سره یې کړي، داسي ښکاري چې دغه کسان د طالبانو له ډلې سره تړاو لري او طالب چارواکي یې له هدفه خبر دي.

د يادو سرچينو په وينا؛ تر اوسه څرګنده نه ده، چې دغو کسانو د دغو کيندنو په پايله کې څه ترلاسه کړي، خو داسې انګېرل کېږي، چې دوى په «کوتل جمالي» کې د «پاچا د لور» او «سيد مقبرې» په مقبرو کې د تاريخي اثارو په لټه کې دي.
دا په داسې حال کې ده، چې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته د باميانو ولايت په مرکز کې د بودا د مجسمو او د ضحاک ښار شاوخوا د ناقانونه کيندنو خبرونه خپاره شوي دي.
ځینو سرچینو ویلي، چې د بامیانو لپاره د طالبانو والي عبدالله سرحدي له دغو کیندنو خبر و؛ خو د مخنیوي لپاره یې لازم اقدامات نه دي کړي.
طالبانوپه ۱۳۷۹لمریز کال کې په بامیانو کې د بودا دوه لویې مجسمې له پراخو کورنیو او نړۍوالو اعتراضونو سره سره ونړولې.