واشنګټن پوسټ امریکايي ورځپاڼې راپور ورکړی، چې د امریکا د پوځ یو افغان همکار د «شا تګ» په نوم د نشنل جیوګرافیک په مستند فلم کې د کارکولو وروسته د طالبانو له خوا نیول شوی او د شکنجې او سختو ټپونو له امله مړ شوی دی.
د دې راپور له مخې، هغه خبرداری ورکړی و چې په دې مستند فلم کې د هغه کارکرده ګي به د هغه ژوند له خطر سره مخامخ کړي.
د رټروګراډ "Retrograde" په نوم مستند فلم، چې په ۲۰۲۲کال کې جوړ شوی و، د پخواني افغان حکومت او طالبانو ترمنځ د تېرو ۹میاشتو جګړې کیسه کوي.
دا مستند فلم په ۲۰۲۱کال کې له افغانستانه د امریکايي ځواکونو تر وتلو مخکې د امریکا د ځانګړو ځواکونو پر تجربو تمرکز کوي.
په دې مستند فلم کې یو شل کلن افغان قراردادي چې د امریکا د مشهور سندرغاړي جسټن بیبر ته ورته څېرې له کبله مشهور و، رول لوبولی دی.
واشنګټن پوسټ راپور ورکړی، چې افغان پوځي د "بیبر" په مستعار نوم سره د فلم له خپریدو وروسته د طالبانو له خوا له خپل کور څخه نیول شوی او له دوه اونۍ شکنجې وروسته د ټپونو له امله مړ شوی دی.د دغه راپور له مخې دغه افغان له امریکایانو سره د ماین پاکۍ په برخه کې همکاري کوله.
واشنګټن پوسټ ورځپاڼې د دغه افغان ماین پاکوونکي د وژل کېدو د دقیق وخت په اړه جزییات نه دي ورکړي.
د طالبانو له توقیف څخه تر خوشې کیدو وروسته، بیبر ادعا کړې وه، چې هغه د طالبانو په بند کې له ډېرو شکنجو سره په لرګي، او لغتو سخت وهل شوی او د اوبو لاندې نیول شوی دی.
نوموړي واشنګټن پوسټ ته ویلي، چې طالبانو ماته د Retrograde فلم وښود او ویې ویل، چې تا له بهرنیو ځواکونو سره کار کړی او په دې فلم کې دې هم کار کړی دی. «دوی زه د دې فلم له لارې وموندلم.»
د واشنګټن پوسټ ورځپاڼې د راپور له مخې، نوموړی د طالبانو د شکنجود ټپونو له امله مړ شوی دی.
هایمن او مک نالي، د دغه مستند فلم مدیرانو، د هغه مړینه یوه "زړه دردونکې تراژیدي" بللې ده.
"بیبر" یو له هغو زرګونو امریکايي قراردادیانو څخه و، چې پکې ژباړونکې او ماین پاکوونکي هم شامل وو، چې په ۲۰۲۱کال کې د امریکايي ځواکونو له وتلو او د طالبانو لاس ته د افغان حکومت له سقوط وروسته له خطر سره مخامخ شول.
مګر د هغه څېره په دې مستند فلم کې چې د متیو هاینمن په کارګردانې جوړ شو، څرګنده شوه.
د واشنګټن پوسټ سره د مرکو په اساس، هاینمن او د رټروګرډ جوړونکی کیټلین مک نالي پرېکړه وکړه چې د ۲۰۲۲ډسمبر میاشت کې د مستند فلم له خپریدو دمخه د لږترلږه پنځو کسانو له خبرداریو سربیره د ماین پاکونکو نږدې عکسونه وښیې.
د امریکا څو پوځي سرچینو واشنګټن پوسټ ته ویلي، چې په رټروګراډ فلم کې د "بیبر" او نورو افغان قراردادیانو صحنې دوی له خطر سره مخامخ کړي دي.
واشنګټن پوسټ ورځپاڼه وايي، فلم جوړونکو ته دا اخطارونه په داسې حال کې ورکړل شوي، چې د طالبانو له خوا د قراردادیانو او د هغوی د کورنیو د سلګونو وژنو او غچ اخیستنې اسناد مستند شوي و.
هایمن او مک نالي په یوې بیانیه کې ویلي، « په یاد یې نه ده» چې دوی "یاد نه کوي" چې دوی د افغان ماین پاکوونکو په اړه دې ځانګړي اخطارونه ترلاسه کړي وي.
دوی زیاته کړه: «له افغانستان څخه د متحده ایالاتو چټک وتل او د واک له ترلاسه کولو وروسته د طالبانو غچ اخیستونکي اقدامات او [طالبان] په دقیقو استخباراتو سمبال هغه افغانان چې له امریکا سره یې کار کاوه، د بې شمېره مرګ ژوبلې لامل شول چې امریکا هغوې یوازې پرېښودل.»
نشنل جیوګرافیک چینل چې دا مستند فلم یې خپور کړی وايي، دا فلم یې په ډېر احتیاط سره خپور کړی.