یونېسف: په افغانستان کې له ۶۰٪ لږ ماشومان یوازې په لومړیو ۶ میاشتو کې د مور شیدې خوري

د ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو وجهي صندوق، یونېسف، وايي، په افغانستان کې له دوه پر درېیمې برخې ماشومانو ته یوازې په لومړیو شپږو میاشتو کې د مور شیدې ورکول کېږي.

د ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو وجهي صندوق، یونېسف، وايي، په افغانستان کې له دوه پر درېیمې برخې ماشومانو ته یوازې په لومړیو شپږو میاشتو کې د مور شیدې ورکول کېږي.
یونېسف ویلي، چې له شپږمې میاشتې وروسته د مور شیدې کافي نه وي او نور خواړه لکهمیوه او ترکاري باید ماشومانو ته ورکړل شي.
د ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو وجهي صندوق پر اېکس خواله رسنۍ خپرې کړې اعلامیه کې ویلي، چې هڅه کوي د اروپايي ټولنې په همکارۍ دغه بهیر بدل کړي.
دا بدلون باید د تغذیې په اړه میندو ته د مشورې ورکولو له لارې ترسره شي، په دې تمرکز وکړي چې کله او څنګه د شیدو تغذیه وکړي، ترڅو د یونېسف په وینا، نوي زیږیدلي ماشومان خپل ژوند په ښه توګه پیل کړي.
دغې ادارې زیاته کړې، چې د مور شیدې ماشوم له شپږو میاشتو وروسته نه مړوي، او نور خوراکي مواد لکه مېوه، ترکاري او حبوبات باید د ماشوم د ورځني خوړو په پلان کې شامل شي.
یونېسف وايي، چې په افغانستان کې د اروپايي ټولنې د دفتر په مرسته، دغې ادارې د ښاري تغذیې په مرکزونو کې داسې پروګرامونه پیل کړي، چې میندې زده کړي چې څنګه له سیمه ییزو خوړو صحي خواړه جوړ کړي.



د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر خبري اژانس وايي، چې دغې ډلې د غور ولایت د شهرک ولسوالۍ په کوتل غورک سېمه کې ۹ ډوله بېلابېل تاريخي اثار کشف کړي دي. اژانس زياتوي، چې طالب استخباراتو دغه اثار د مالګي په يو کان کې ترلاسه کړي او د ولایت اطلاعاتو او کلتور رياست موزيم ته يې سپارلي دي.
باختر خبري اژانس د شنبې په ورځ د ځایي طالب استخباراتو له لوري د دغه تاریخي اثارو د ترلاسه کولو خبر ورکړی.
په خپرو شوو انځورونو کې لیدل کیږي چې په دغو تاريخي اثارو کې لوښي، کاسې او کوچنیو ګلاسونو ته ورته توکي شامل دي.
باختر اژانس دا نه دي ويلي، چې دغه اثارو څه ډول ترلاسه شوي او نه یې هم په تړاو د نیول شویو کسانو په اړه څه ويلي دي.

څه موده مخکې د طالبانو د هنر او کلتور مرستيال عتيق الله عزيزي ويلي و، چې د دوی د مشر هبت الله اخوندزاده د ځانګړي فرمان له مخي د تاريخي اثارو او سيمو د تخريب او قاچاق مخنيوی يې کړی او د ځينو سيمو د ترمیم په برخه کې يې ستونزې حل شوې دي.
د عزيزي په خبره، چې له ډېرې مودې راهیسې يو شمېر کسان د تاريخي اثارو او شتمنيو د قاچاق، تخريب او لوټولو هڅې کوي، چې دوی یې مخنیوی کړی.
د تېرو جګړو پرمهال د افغانستان ډېر مهم تاریخي اثار لوټ شوي او له هېواده بهر لېږدول شوي دي او ځني تاريخي مېني د زورواکو له لوري غصب شوې هم دي.

د طالبانو د استخباراتو مشر وایي، په افغانستان کې ګرمه او فزيکي جګړه پای ته رسېدلې؛ خو فکري او سړه جګړه لا هم دوام لري. د طالبانو تر واک لاندي باختر اژانس نن ليکلي، چې له سړې جګړې د عبدالحق وثيق موخه دا ده چې د دې ډلې مقابل لوری غواړي «مجاهدينو» پر څو ډلو ووېشي.
د طالبانو د استخباراتو مشر عبدالحق وثيق دا څرګندونې په کندهار کې د «اسلامي اردو ۶۰۰ مسولينو اصلاحي غونډې» ته کړې دي.
دې غونډه کې د طالبانو د مشر هبت الله په ګډون د طالبانو د ملي دفاع، د کورنیو چارو، د بهرنیو چارو، د امربالمعروف او د حج او اوقافو وزیرانو او دغه راز د ریاست الوزرا د اقتصادي مرستیالانو ګډون درلود.
په غونډه کې د طالبانو د استخباراتو د مشر وثيق په ګډون ټولو طالب ويناوالو پر خپل «منځي فکري يوالي او د امر پر اطاعت» ټينګار کړی.
د تېر اختر لمونځ کې هم د طالبانو مشر له خپلې ډلې د اطاعت او خپلمنځي اختلاف د نه کولو غوښتنه کړې وه

د امریکا د دفاع وزیر لويډ اسټین د نظامي څارنوالانو او د سپټمبر د یوولسمې پیښې د تورنو کسانو تر منځ یو تړون لغوه کړ. د دې تړون لغوه کېدو سره به امکان ولري خالد شیخ محمد او د هغه دوه ملګري اعدام شي. د رپوټونو له مخې دغو کسانو منلې وه، چې د عمري بند په بدل کې په جرم اعتراف وکړي.
د امریکا دفاع وزیر په یو یادښت کې د نظامي کمېسیون افسر او د ګوانتانامو د محکمې څارونکي سوزان اسکالي ته په خطاب کې لیکلي دي، چې "د دې قضیې د خطر ډک ماهیت په دې معنا دی چې د داسې پرېکړو مسوولیت باید زما په غاړه وي،"
لويډ اسټین ټینکار کړی دی، چې خالد شیخ محمد او د هغه دوه نور ملګري ولید محمد صالح مبارک بن عطاش او مصطفا احمد الحساوي د عمري بند وړ نه دي.
دغه کسان د ۲۰۰۰ لسیزې له پیل راهیسې د کیوبا په ګوانتانامو زندان کې ساتل کیږي.
د امریکا ولسي جرګې د بهرنیو اړیکو د کمېټې مشر مایکل مککال د دفاع وزیر لخوا د تړون لغوه کېدو په غبرکون کې ویلي "زه خوښ یم."
هغه وویل که کومه قضیه د اعدام حکم ایجاب کړي، همدغسې دې وشي.
د امریکايي رسنیو د راپور له مخې لومړي تړون د سپټمبر یوولسمې د قربانیانو حپلوان غوسه کړي وو.
خالد شیخ محمد په دې تورن دی چې په نیویارک او پنټګان کې د نړیوال سوداګریز مرکز ودانیو د ړنګولو لپاره یې د الوتکو د تښتولو نقشه یې جوړه کړې وه.
امریکا د دې برید په تعقیب چې د ۳ زره کسانو د وژل کېدو لامل شو، د دې پيښې د اصلي طراح اسامه بن لادن په کډون د القاعدې مشرانو نښه کولو لپاره افغانستان ته ځواکونه واستول او دوه لسیزه یې په دغه هېواد کې جکړه وکړه.
بن لادن له کابو یوې لسیزې تعقیب او پټیدو وروسته د ۲۰۱۱ کال د می په دویمه نېټه د امریکا د کومانډو ځواکونو په ځانګړو عملیاتو کې ووژل شو.

د فرانس پريس خبري اژانس د راپور له مخې د پاریس المپیک سیالیو ته له افغانستان د استول شوي یوازیني افغان لوبغاړي محمد صمیم فیض زاد د ډوپینګ ازموینه مثبته اعلان شوه.
فیض زاد د تیرې سې شنبې په ورځ له خپل اتريشي سیال تخنیکي ضربه وخوړه او د جمعې په ورځ یې د ډوپینګ ازموینې پایله مثبته اعلان شوه.
فیض زاد په ۸۱ کیلو ګرام منفي وزن کې ۱۱ پر صفر له خپل اتريشي سيال ماتې وخوړه او پرون جمعه معلومه شوه، چې هغه منعه شوي درمل استعمال کړي وو.
ډوپينګ يا منع درمل، چې له سږو نه د بدن عضلو ته زيات اکسېجن رسوي، مقاومت زياتوي او له مخي يې لوبغاړی چټګ او دوامداره فعاليت کوي.
ډوبينګ تر سره کول د المپيک په اصولو کې منعه اعلان شوي دي.

د بشري حقونو د ملاتړ بنسټ په افغانستان کې د طالبانو لهخوا د فرهنګي شتمنیو د لمنځه وړلو په اړه خبرداری ورکړی او له نړۍوالې ټولنې یې وغوښتل، چې په دغه هېواد کې دې «فرهنګي ناورین» له پامه نه غورځوي.
دغې ټولنې ویلي، د طالبانو لهخوا د فرهنګي بنسټونو له منځه وړل او پر هنرمندانو د طالبانو لهخوا د بندیزونو لګول هغوی د سخت رواني حالت سره مخامخ کړي دي.
د بشري حقونو د ملاتړ ټولنې په هغې اعلامیه کې چې د جمعې په ورځ د (زمري په ۱۲مه) یې خپره کړې ویلي، چې د طالبانو کړنو هنرمندان او فرهنګپال له سخت رواني حالت سره مخامخ کړي او ډېر یې په ژور خپګان هم اخته شوي دي.
د بشري حقونو ملاتړو په ګاونډیو هېوادونو کې د کډوالو هنرمندانو په اقتصادي او رواني بد وضیعت هم اندېښنه څرګنده کړې ده.
د هغوی په خبره، «د فرهنګي اثارو لمنځه وړل او پر فرهنګپالو لګول شوي پراخ بندیزونه د طالبانو د تګلارو اصلي موخه ده.»
دغې ټولنې دا رنګه ویلي، چې طالبانو د افغانستان د خلکو ښکلی فرهنګ له نابودۍ سره مخامخ کړی دی.
هغوی د فرهنګي بنسټونو د بندولو یادونه هم کړې او په اړه یې ژوره خواشیني څرګنده کړېده: «د خرابات کوڅه چې د موسیقۍ او ټنګ ټکور اصلي ځاله وه، اوس په کنډواله بدله شوېده.»د کابل ښار په لومړۍ ناحیه کې د خرابات کوڅې ته اشاره شوې، چې د افغانستان د کلاسیکې موسیقۍ او غزل ویونکو د اصلي ټاټوبي په نامه یادېږي.
د هغوی په وینا، د تیاتر ودانۍ، سینماوې، د موسیقۍ نندارې او هنري ګالریانې ټولې له منځه تللې دي.
په پوهنتونونو کې د ښکلیو هنرونو څانګې، د موسیقۍ ملي انسټیتوت او نورې هنري ډلې ځنډول شوې دي.
هغوی د فرهنګي ملاتړ له نړۍوالو بنسټونو له هغې ډلې له یونسکو څخه غوښتنه کړې، چې په افغانستان کې د فرهنګي ناوړه وضعیت د ښه کولو په برخه کې دې جدي پاملرنه وکړي.
د افغانستان د بشري حقونو ملاتړو د ملګرو ملتونو له امنیت شورا او بشري حقونو د شورا له غړو هېوادونو غوښتي، چې په افغانستان کې د فرهنګي ناورین د لمنځه وړلو په چاره کې دې «فرهنګي ډیپلوماسي» فعاله کړي.
هغوی له افغان فرهنګپالو هم غوښتنه کړې، چې د «فرهنګي ناورین» په اړه دې نور چوپ نه پاتې کېږي.
له هغه مهاله چې طالبان بیا واک ته رسېدلي پر موسیقۍ یې سخت بندیز لګولی، زرګونو هنرمندانو خپل کار و بار له لاسه ورکړ او د هېواد پرېښودو ته اړ اېستل شول.
په تېرو درېیو کالو کې، د موسیقۍ د مینهوالو سره د طالبانو د ناوړه چلند په اړه هم ګڼ راپورونه خپاره شوي دي.
یو شمېر سندرغاړي د طالبانو لهخوا وهل شوي ډبول شوي دي.
د طالبانو له نظره موسیقي د شریعت خلاف ده او اورېدل یې جواز نه لري، هغوی په خپله واکمنۍ کې د موسیقۍ یو شمېر الې هم ماتې کړې دي.
د طالبانو د امر بالمعروف وزارت موټر چلوونکو ته په لیکلې بڼه سپارښتنه کړې، چې په موټرو کې دې له سندرو اورېدلو څخه ډډه وکړي.