بدخشان ولایت د رېښتر په کچه ۵.۴ درجې زلزلې ولړزاوه
نن سهار پنجشنبه شاوخوا لس نیمې بجې د بدخشان ولایت مرکز او یو شمېر سیمې یوې زلزلې ولړزولې. د امریکا د ځمکپېژندنې ادارې د معلوماتو له مخې د زلزلې شدت ۵.۴ درجې وو او مرکز یې د اشکاشم ولسوالۍ ښودل شوی.
نن سهار پنجشنبه شاوخوا لس نیمې بجې د بدخشان ولایت مرکز او یو شمېر سیمې یوې زلزلې ولړزولې. د امریکا د ځمکپېژندنې ادارې د معلوماتو له مخې د زلزلې شدت ۵.۴ درجې وو او مرکز یې د اشکاشم ولسوالۍ ښودل شوی.
تر اوسه پورې د دغې زلزلې د زیانونو په اړه معلومات نه دي ترلاسه شوي.
د زلزلې ټکانونه په کابل، ننګرهار او د افغانستان په یو شمېر نورو سیمو کې هم احساس شوي دي.
د بېلابیلو سیمو اوسیدونکي وايي، د زلزلې ټکانونو وېرولي دي.
ورته مهال د پاکستان په راولپېنډۍ، اسلام اباد، پېښور، سوات، شمالي وزیرستان او شاوخوا سیمو کې هم د زلزلې ټکانونه احساس شوي دي.
پاکستاني رسنیو ویلي، چې دغې د زلزلې شدت هم ۵.۴ درجې ښودل شوی.
د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس خبر ورکړی، چې د دغې ډلې د شهیدانو او معلولانو چارو وزیر په بغلان او سمنګان ولایتونو کې د خپلو ځانمرګو له کورنیو سره نغدي مرستې کړې دي. طالبان نړۍوالې بشري مرستې تل په خپلو خپلوانو ویشي.
د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس نن پنجشنبه د (زمري اتمه) په ایکس پاڼه لیکلي چې د دغې ډلې د شهیدانو او معلولانو چارو وزیر ملا عبدالمجید اخوند بغلان او سمنګان ولایتونو ته د خپل سفر پر مهال په دغو ولایتونو کې د هغو ځانمرګو له کورنیو سره نغدي مرستې کړې چې هغوی په تیرو کلونو کې د افغان حکومت او بهرنیو ځواکونو په وړاندې ځانمرګې بریدونه کړي وو.
طالبانو په تېرو درېیو کلونو کې هغه نړۍوالې بشري مرستې تل په خپلو خپلوانو او د ځانمرګو په کورنیو وېشلې چې د افغانستان له بېوزله ولسونه سره د مرستې لپاره دغه هیواد ته استول شوې.
د روان کال په سر کې د طالبانو مشر ملا هبت الله د ځانمرګو د قطعې هر غړي ته لس لس زره افغانۍ د اختر د ډالۍ په توګه ورکړې وې.
ملا هبت الله د طالبانو د مالیې وزارت ته امر کړی و چې د (فدایانو قطعې) ۳۵۰۰ کسیزه ډلې هر غړي ته د اختر ډالۍ په نوم لس زره افغانۍ ورکړي.
واک ته د طالبانو تر رسیدو وروسته په افغانستان کې د دولتي ادارو ډیری کارکوونکي له دندو لرې شوي او د پاتې هغو میاشتني معاشونه راکم کړل شوي دي.
دوه میاشتې وړاندې طالبانو په ښوونځیو او نورو ادارو کې د ښځينه کارکوونکو میاشتني معاشونه ان تر پنځو زرو افغانیو راکم کړل. چې ډیریو هغو له دې امله خپلې دندې پرېښودې.
د طالبانو د ریاست الوزرا د اقتصادي معاونیت له لوري په خپره شوې خبرپانه کې ویل شوي، چې د افغان ـ ازبک ګډ سوداګریز مرکز په مراسیمو کې به د یو شمېر نورو اسیايي هېوادونو استازي هم ګډون وکړي.
د طالبانو د رسیاست الوزرا اقتصادي معاونیت د پنجشنبې په ورځ د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې د ملا عبدالغني برادر په مشری یو لوړپوړی پلاوی د «ترمذ نړۍوال سوداګریز مرکز» د پرانیستې مراسیمو کې دګډون په موخه د ازبکستان هېواد ترمذ ښار ته ولاړ.
په خبرپاڼه کې ویل شوي، چې د ترمذ نړۍوال سوداګریز مرکز به نن پنجشنبه د ملابرادر په ګډون د ازبکستان لومړي وزیر، د لوړمړي وزیر مرستیال او د قزاقستان او قرغزستان لوړپوړو چارو له لوري پرانیستل شي.
د افغانستان او ازبکستان تر منځ پر پوله د زادې سوداګریزې حوزې جوړیدو په اړه د افغانسان او ازبکستان څه باندې ۴۰ خصوصي او دولتي استازو ترمنځ د ۱۳۹۷ کال د چنګاښ په لومړۍ نېټه په ترمذ ښار کې ناسته شوې وه.
د دواړو هېوادونو له لوري په دغې ناسته کې د افغان ـ ازبک ګډې سوداګرۍ لپاره په ترمذ ښار کې د سوداګریز مرکز د جوړیدو هوکړه لاسلیک کړه.
په اسلام اباد کې د طالبانو سفارت وايي، له تېرې یوې اوونۍ راهیسې د پېښور- تورخم پر لاره د تازه مېوو او سبو شاوخوا دوه زره لارۍ درول شوې، چې افغان سوداګرو ته یې میلیونونه ډالر زیان اړولی دی. د طالبانو سفارت دغې مسلې ته د پاکستان د «جدي پاملرنې» غوښتنه کړې ده.
سفارت ویلي، دې چې دغه لارۍ د «خیبر درې» په سیمه کې د یو شمېر کسانو له لوري درول شوې دي.
په اسلام اباد کې د طالبانو سفارت په خپله اېکس پاڼه لیکلي چې د لاریو درول افغان سوداګرو ته میلیونونه ډالره زیان اړولی دی.
طالبانو ویلي، چې په دې اړه یې څو ځلې له پاکستاني چارواکو سره خبرې کړې، خو تر اوسه پورې یاده ستونزه نه ده حل شوې.
د طالبانو سفارت پر اسلام اباد غږ کړی، چې په پاکستان کې د لاریو د بندولو موضوع جدي ونیسي، چې د دواړو هېوادونو سوداګرو او خلکو ته زیان ونه رسیږي.
د طالبانو د درې کلنې واکمنۍ پر مهال د تورخم دروازه څو ځلې د سوداګریزو توکو د لېږد رالېږد پر مخ تړل شوې ده.
د تورخم دروازې په تړل کېدو سوداګرو تل ویلي، چې په میلیونونه ډالرو زیان ورته اوړي.
ګڼ شمېر افغان سوداګرو هم ویلي، چې د تازه میوو او سبو سلګونه لارۍ یې د تورخم پر لاره درول شوې دي.
پاکستاني رسنیو راپور ورکړی چې د «کوکي خیل» قبیلې بېځایه شویو کډوالو لاریون کړی او لاره یې بنده کړې ده.
د هانګ کانګ فوټبال فدراسیون په رسمي توګه ویلي، چې د افغانستان د فوټبال ملي لوبډلې پخواني روزونکي اشلي ویسټ ووډ سره یې قرارداد لاسلیک کړ. مخکې ویل شوي و، چې د افغانستان د فوټبال ملي لوبډلې روزونکي د افغانستان د فوټبال له فدراسیون سره په یو اړخیز ډول خپل تړون لغوه کړی.
یاده موضوع تردې مهاله د افغانستان د فوټبال فدراسیون نه منلې او نه یې هم رد کړې ده.
په تېرو څو ورځو کې ویل شوي وو، چې د افغانستان د فوټبال ملي لوبډلې روزونکي ایشلي ویسټ ووډ په یو اړخیزه توګه د افغانستان د فوټبال د ناسم حالت، کمزوري مدیریت او روزونکي ته د فدراسیون د مالي ژمنتیا د نشتوالي له امله خپل قرارداد په یو اړخیز ډول لغوه کړی او فیفا ته یې شکایت کړی دی.
خو د افغانستان د فوټبال فدراسیون په دې اړه لا څه نه دي ويلي.
تېره ورځ د افغانستان د فوټبال لوبډلې روزونکي د هانګ کانګ د فوټبال ملي لوبډلې مشري په غاړه واخیسته او د یاد هېواد د فوټبال ملي لوبډلې د روزونکي په توګه یې قرارداد لاسلیک کړ.
د هانګ کانګ فوټبال فدراسیون پر خپله رسمي پاڼه لیکلي:«د هانګ کانګ فوټبال فدراسیون په دې خوښ دی چې اشلي ویسټ ووډ د هانګ کانګ د ملي لوبډلې د نوي مشر روزونکي په توګه وټاکل شو.»
ایشلي ویسټ ووډ د اروپا او اسیا فوټبال اتحادیې څخه د مسلکي روزونکي سند لري.
ایشلي ویسټ ووډ د ۲۰۲۳ کال په نومبر میاشت کې د افغانستان د فوټبال د ملي لوبډلې د روزونکي په توګه د افغانستان د فوټبال فدراسیون سره قرارداد لاسلیک کړی و.
واشنګټن پوسټ ورځپاڼې په خپله سرلیکنه کې لیکلي، چې طالبان په افغان ټولنه کې د ښځو د غږ په غلي کولو او د هغوی له حقونو په بې برخې کولو سره د جنسیتي توپیر په ځواکمنېدو لګیا دي. ورځپاڼې لیکلي، چې طالبان د «ښځو د ځپلو په یو ډول ناروغۍ اخته دي.»
واشنګټن پوسټ د چهارشنبې په ورځ راپور ورکړ چې افغانستان دا مهال په نړۍ کې د ښځو د حقونو تر ټولو ناوړه کړکېچ سره مخامخ دی.
واشنګټن پوسټ ورځپاڼې لیکلي، چې طالبان افغانستان ځکه ورانوي، چې په زدهکړو او سوداګرۍ کې د ښځو نشتوالی د دوی د حقونو تر پښو لاندې کولو ترڅنګ د افغانستان کړکېچن اقتصاد ته هم زیان رسوي.
په دغه مطلب کې د طالبانو د «امربالمعروف او نهي عن المنکر» په۱۱۴ مخیز قانون کې د ښځو پر وړاندې د بندیزونو په اړه خبرې شوې دي.
د طالبانو دغه قانون، چې د روان کال د زمري په ۳۱ مه خپور شو، د ښځو غږ «عورت» بللی او له پردیو نارینه وو سره د ښځو په خبرو او له محرم پرته ورسره د سفر کولو په ګډون یې نور بندیزونه لګولي دي.
په مقاله کې راغلي چې له افغانستان څخه د امریکا له وتلو وروسته، ځینو ډیپلوماټانو فکر کاوه چې طالبان به د ۱۹۹۰ لسیزې سختې تګلارې د رسمیت پیژندلو د اړتیا له امله پریږدي، خو اوس داسې ښکاري چې دا انګیرنې «بې معنا» دي.
واشنګټن پوسټ لیکي چې اوسني طالبان کټ مټ د پخوانیو طالبانو په شان انسان ځپونکي دي.
دې ورځپاڼې له حکومتونو غوښتي چې له طالبانو سره د هر ډول خبرو اترو پر مهال دې ښځې په خپلو پلاويو کې ورګډې کړي او په دوامداره توګه د ښځو له حقونو دفاع وکړي.
ورځپاڼې د نړۍوالو مرستو غوښتنه هم کړې، چې افغان ښځو او نجونو ته دې واستول شي. واشنګټن پوسټ د ښځو پر وړاندې د سختو قوانینو د توشیح کولو له امله د طالبانو پر مشرانو د لا زیاتو بندیزونو غوښتنه کړې.
دغې امریکايي ورځپاڼې لیکلي: «ماګنیتسکي قانون په متحده ایالاتو کې د دې لپاره رامینځته شوی چې هغه کسان په نښه کړي چې د بشري حقونو څخه سرغړونه کوي. امریکا ولې پر هغو طالب مشرانو نور بندیزونه نه لګوي چې دومره سخت قوانین یې وضع کړي دي؟»
