د الېکټورل کالج رایو پایلې: ټرمپ ۱۰۱ او هرېس ۷۱ رایې ګټلي دي

د الېکټورل کالج رایو پایلې ښيي، چې د امریکا د ولسمشریزو ټاکنو لپاره د جمهوري غوښتونکو نوماند ډونالډ ټرمپ ۱۰۱ او د ډېموکراټانو نوماندې کمالا هرېس ۷۱ رایې ګټلي دي.

د الېکټورل کالج رایو پایلې ښيي، چې د امریکا د ولسمشریزو ټاکنو لپاره د جمهوري غوښتونکو نوماند ډونالډ ټرمپ ۱۰۱ او د ډېموکراټانو نوماندې کمالا هرېس ۷۱ رایې ګټلي دي.
ټرمپ په لسو او هرېس بیا په اتو ایالتونو کې بریالي شوي دي.
دا د امریکا د روانو ټاکنو لومړنۍ پایلې دي او ښایي بدلون وکړي.
این نتایج مقدماتی است و ممکن است تغییر کند.
د اعلان شویو پایلو له مخې، ټرمپ تر دې مهاله په اوکلاهاما، مي سي سي پي، الاباما، تنسي، سویلي کارولینا، کنټاکي، اېنډیانا او لوېدیځه ویرجینا ایالتونو کې بریالی دی.
له دې سره، هرېس بیا په مریلنډ، ورمونټ، ماساچوست، کنټیکټ او رودایلنډ ایالتونو کې بریالۍ شوې ده.
ټرمپ له رایه ورکولو وروسته له رسنیو سره په خبرو کې وویل: «پر ځان د ډېر باور احساس لرم.»

د پنسلوانیا او میشیګن کلیدي ایالتونو چارواکو وویل، چې تمه کېږي د سې شنبه د ټاکنو پایلې د ۲۰۲۰ کال ټاکنو په پرتله ژر وشمېرل شي.
د پنسلوانیا والي دا هم وویل، چې د تېر ځل په پرتله چې د کرونا وخت و، سږکال په دغه ایالت کې پوستي رای پاڼې شاو خوا یو میلیون کمې وغوښتل شوې.
تر دې مخکې د فلادلفیا د ښار کمېشنر ویلي و، چې په اوسنیو ټاکنو کې به د رایو بیا شمېرنه د تېرې دورې په پرتله ډېره چټکه وي.
هغه د رایو د شمېرنې د وسایلو او د رایو د شمېرنې پروسو ښه والی د امریکا د ولسمشرۍ په ټاکنو کې د رایو د پایلو د سرعت یو له عمده لاملونو څخه بللي دي.

د جمهوري غوښتونکو نوماند ډونالډ ټرمپ وایي، چې که د امریکا ټاکنې "عادلانه" وې، د ټاکنو پایلې به ومني. ټرمپ په فلوریډا کې د رایې ورکولو پر مهال وویل: "که دا ټاکنې عادلانه وي او زه یې وبایلم، زه به لومړی کس اوسم چې دا پایلې ومنم.»
دا څرګندونې په داسې حال کې کېږي، چې د ۲۰۲۰کال له ټاکنو وروسته د ټرمپ د پلویانو له خوا د تاوتریخوالو د بیا تکرار احتمال په اړه اندېښنې ډېرې شوې دي.
له ټرمپ څخه وپوښتل شول، چې د ټاکنو د نه ګټلو په صورت کې به ایا هغه په خپلو پلویانو غږ وکړي، چې ارامه شي؟
هغه ځواب ورکړ: «زه قطعا هېڅ ډول تاوتریخوالی نه غواړم." هغه زیاته کړه: «بې له شکه چې هېڅ تاوتریخوالی به نه وي. زما ملاتړي د تاوتریخوالي غوښتونکي نه دي.»
د ټرمپ پخواني وکیل روډي جولیاني هم ډیلي ټېلګراف ته وویل، چې هغه د درغلۍ نښې نه دي لیدلي، خو دغه راز یې زیاته کړه: "زه پوهېږم چې له فاسدو ډېموکراتانو هر څه ممکن دي."

په برېتانیا او اروپا کې د عمران خان ارتباطي کس او د پاکستان د تحریک انصاف ګوند بنسټ اېښودونکي غړي له پاکستاني الاصله امریکایانو غوښتي، چې د امریکا په ولسمشریزو ټاکنو ډونالډ ټرمپ ته رایه ورکړي.
صاحب زاده جهانګیر پر خپلې اېکس پاڼې کاږلي: «د نومبر په پڼځمه د متحده ایالاتو ولسمشرۍ ټاکنو کې زه له ټولو پاکستاني الاصله امریکایانو، د تحریک انصاف له پلویانو او د عمران خان له خواخوږو څخه غواړم، چې د جمهوري غوښتونکو نوماند ډونالډ ټرمپ ته رایه ورکړي.»
ښاغلي جهانګیر ویلي، چې ټرمپ په خپلې تېره دوره کې له پاکستان سره په «عزت او وقار» چلند کړی دی.
جهانګیر د ټرمپ د بریا په اړه وویل: «د هغه بریا د سوله ییزې نړۍ لپاره مهمه ده.»

د مکسیکو ولسمشرې کلوډیا شینباوم ویلي، چې د امریکا له ټاکنو وروسته له دغه هېواد سره د ښو اړیکو په ساتلو ډاډه ده. مېرمن شینباوم دا څرګندونې وروسته له هغې وکړې، چې ډونالډ ټرمپ پر مکسیکو د تعرفو د لګولو ګواښ وکړ.
د جمهوري غوښتونکو نوماند ډونالډ ټرمپ د پنسلوانیا په پیتسبرګ کې د خپلې ټاکنیزې غونډې په ترڅ کې مکسیکو ته خبرداری ورکړ، چې که ټاکنې وګټي دغه هېواد به پر ګمرکي تعرفو مجازات کړي. مګر دا چې د مکسیکو دولت متحده ایالاتو ته د فنټانیل مادې بهیر د مخنیوي لپاره اقدام وکړي.
خو د مکسیکو کیڼ اړخې ولسمشرې وویل: «دوی به ښې اړیکي ولري.»
هغې زیاته کړه: «کله چې پوه شول ګټونکی څوک دی باید غونډې ترسره شي او د هر هغه څه په اړه چې په مکسیکو کې ترسره کېږي د اطلاع رسونې لپاره باید په لوړه کچه بحثونه وشي، دا بحثونه باید هم له نشه یي توکو سره د مبارزې په برخه کې او هم متحده ایالاتو ته د فنټانیل د ننوتلو په اړه وي، ځکه دا باید د کډوالۍ له لید څخه هم ترسره شي.»

د امریکا په تاریخ کې شپږ ځله ټاکنې جنجالي او کړکېچنې وې او هر ځل مختلفو عواملو سره د کړکېچونو او شخړو لامل ګرځېدلې دي. دغه ټاکنې نه یوازې د امریکا په دننه کې بلکې په نړۍواله کچه هم د پام وړ وې.
۱. د ۱۸۰۰ کال ټاکنې - توماس جیفرسن او جان اډمز
د امریکا د ولسمشرۍ لومړنۍ کړکېچنې ټاکنې د ۱۸۰۰ کال وې، چې په دې کې توماس جیفرسن او جان اډمز یو د بل پر وړاندې ودرېدل.
په دې ټاکنو کې جیفرسن او د هغه مرستیال ارون بر دواړو یو شمېر برابر الېکټورل رایې ترلاسه کړې او د امریکا د ټاکنو د قوانینو له مخې دا مساله کانګرس ته وړاندې شوه.
د کانګرس غړو له څو ورځو بحثونو وروسته په ۳۶مه دور کې جیفرسن د امریکا د ولسمشر په توګه بریالی اعلان کړ.
دغه ټاکنې د ولسمشر د ټاکلو په پروسه کې لومړۍ لویه کړکېچنه ازموینه وه.

۲. د ۱۸۲۴ کال ټاکنې - جان کوینسي اډمز او انډریو جکسن
په دې ټاکنو کې څلورو نوماندانو برخه لرله: جان کوینسي اډمز، انډریو جکسن، ویلیم کراوفورډ او هنري کلي.
جکسن ډېرې عامې رایې او الېکټورل رایې ترلاسه کړې، خو د بریا لپاره یې ټاکل شوی حد پوره نه کړ.
دا موضوع کانګرس ته وړاندې شوه او په کانګرس کې هنري کلي د جان کوینسي اډمز ملاتړ وکړ، چې په پایله کې اډمز ولسمشر شو.
جکسن دې ته د “توطیې” نوم ورکړ او دا ټاکنې یې خورا جنجالي وبللې.

۳. د ۱۸۷۶ کال ټاکنې - رترفورډ بی. هیز او سیمويل ټیلډن
د امریکا په تاریخ کې د ۱۸۷۶ کال ټاکنې تر ټولو جنجالي ټاکنې وې. په دې ټاکنو کې سیمویل ټیلډن ډېرې عامې رایې ترلاسه کړې، خو په څو ایالتونو کې د رایو د نتیجې په اړه شخړې راپورته شوې.
دواړو نوماندانو د جنوبي ایالتونو د الېکټورل رایو ادعا وکړه. په پای کې د دواړو ګوندونو تر منځ د یوې موافقې له مخې هیز د امریکا ولسمشر اعلان شو، په دې شرط چې له جنوبي ایالتونو څخه به فېدرالي ځواکونه باسي.
دې کار سره په امریکا کې د بیارغاونې پروسه یو څه خنډنه شوه، سیاسي بې ثباتي یو څه خړه پړه او د اوږدې مودې لپاره یې پر سیاسي او ټولنیز وضعیت اغېز وکړ.

۴. د ۱۹۶۰ کال ټاکنې - جان ایف کېنېډي او ریچارډ نیکسن
د ۱۹۶۰ کال ټاکنې هم جنجالي ټاکنې وې چې جان ایف کېنېډي او ریچارډ نیکسن پکې برخه لرله. کېنېډي یوازې د لږ توپیر په بنسټ بریالی شو او د ټاکنو په اړه ادعاوې وشوې چې په ځانګړي توګه په الینوی او ټېکساس کې درغلۍ شوې.
نیکسن سره له دې چې د شواهدو له مخې کولی شو قانوني اعتراض وکړي، خو هغه د هېواد د یووالي لپاره له دې چارې ډډه وکړه.
دغه ټاکنې د امریکا په تاریخ کې له نږدې پایلو څخه وې.

۵. د ۲۰۰۰ کال ټاکنې - جورج ډبلیو بوش او ال ګور
د ۲۰۰۰ کال ټاکنې هم کړکېچنې ټاکنې وې چې د فلوریډا د ایالت رایو پکې ټاکونکی نقش درلود.
ال ګور او جورج بوش دواړه په ډېر نږدې توپیر سره روان وو او د فلوریډا د رایو بیا شمېرنې پروسه پېل شوه.
دغه پروسه تر څو اونیو پورې وغځېده، چې بالاخره سترې محکمې پرېکړه وکړه چې د بیا شمېرنې پروسه باید پای ته ورسېږي او جورج بوش بریالی اعلان شو.
د دغه ټاکنو د پایلو د قانوني مبارزې پروسه د امریکا په تاریخ کې بې سارې وه.

۶. د ۲۰۲۰ کال ټاکنې - جو بایډن او ډونالد ټرمپ
د ۲۰۲۰ کال ټاکنې د کرونا وبا له امله ځانګړې وې او ډېری خلکو د پوستې له لارې رایې ورکړې. ډونالد ټرمپ په مکرر ډول د ټاکنو په پروسه او په ځانګړي ډول د پوستې له لارې د رایو په اړه شکونه راپورته کړل.
ټرمپ ادعا وکړه چې په ټاکنو کې درغلۍ شوې او څو ایالتونو کې یې د پایلو پر وړاندې قانوني اعتراضونه هم ثبت کړل.
دا ټاکنې د امریکا لپاره کړکېچنې وې او د شخړو سره مل وې، خو په پای کې جو بایډن د امریکا ولسمشر وټاکل شو.

پایله
د امریکا په تاریخ کې څو ټاکنې جنجالي او له کړکېچونو ډکې وې او هر ځل یې پر مختلفو برخو اغېز کړی دی.
دا ټاکنې د امریکا د ولسواکۍ او د ټاکنو د سیستم لپاره جدي ازمېښتونه وو، چې هره یوه یې په یو ډول د امریکا د راتلونکو ټاکنیزو پر پروسه او د خلکو پر باور تاثیر درلود.