جمهوري غوښتونکی سناتور مارکو روبیو: ټرمپ د ایران اسلامي جمهوریت بقا ته ګواښ دی
د امریکا جمهوري غوښتونکي سناتور مارکو روبیو د ایران اسلامي جمهوریت په منځني ختیځ کې د بې ثباتۍ او تاوتریخوالي یوازینۍ او اصلي سرچینه وبلله.
د امریکا جمهوري غوښتونکي سناتور مارکو روبیو د ایران اسلامي جمهوریت په منځني ختیځ کې د بې ثباتۍ او تاوتریخوالي یوازینۍ او اصلي سرچینه وبلله.
هغه وویل، یوازینی شی چې د ایران حکومت ته ان د "منځني ختیځ د ترټولو ځواکمن هیواد پاتې کیدو نه هم" ډیر اهمیت لري، "د رژیم بقا" ده.
روبیو زیاته کړه، چې ټرمپ د اسلامي جمهوریت د بقا لپاره یو ګواښ ګڼل کیږي، په همدې خاطر د ایران حکومت د هغه د وژلو هڅه وکړه.
د جمعې په ورځ، د متحده ایالاتو د عدلیې وزارت د وروستیو ټاکنو دمخه د ټرمپ د وژلو لپاره د ایران د حکومت د دسیسې د ناکامولو په تړاو د جنایي تورونو د ثبتولو خبر وکړ.
د منهاټن په فدرالي محکمه کې د ثبت شوي شکایت له مخې، د سپاه پاسداران یو چارواکي په سپتمبر کې یو کس ته دنده سپارلې وه چې په ټرمپ نظر وساتي او هغه ووژني.
د امریکا د عدلیې وزارت د جمعې په ورځ وویل، چې د امریکا متحده ایالاتو یو ایرانی د هغه دسیسې په تور پیژندلی چې د ایران سپاه پاسداران ورته د ټرمپ د وژلو دنده سپارلې وه. ۵۱ کلن شاکري چې د سپاه غړی دی، په ماشومتوب کې متحده ایالاتو ته کډوال شوی او د غلا په تور له دغه هیواده شړل شوی و.
دغه وزارت په یوه خبرپاڼه کې راغلي، چې فرهاد شاکري د قانون پلي کونکو ته ویلي، چې هغه ته د ۲۰۲۴ کال د اکټوبر په اومه دنده سپارل شوې وه چې د ټرامپ د وژلو پلان چمتو کړي.
دغه وزارت ویلي، چې ۵۱ کلن شاکري د ایران د سپاه پاسداران غړی او ایراک کې استوګن دی. ویل کیږي چې شاکري چې کله ماشوم و متحده ایالاتو ته کډوال شوی او په ۲۰۰۸ کال کې د غلا په تور نیول شوی او شړل شوی و. څارانوالانو وایي، چې ګمان کیږي شاکري په تېښته بریالی شوی دا مهال په ایران کې دی.
د نیویارک دوه اوسیدونکي چې شاکري سره یې په زندان کې لیدلي وو، کارلیسل رویرا او جوناتن لوډ هولټ هم له شاکري سره د امریکا د ولسمشر په وژلو کې د همکاری په تور، تورن شوي.
محکمې د رویرا او لوډ هولټ د نیولو امر کړی. د اوس لپاره د دوی وکیلانو د دې موضوع په اړه له څه ویلو ډډه کړې.
د پنجشنبې په ورځ د روسیې ولسمشر ټرمپ ته د امریکا په ولسمشریزو ټاکنو کې د بریا مبارکي ورکړه او له واشنګټن سره یې خبرو ته د مسکو چمتووالی اعلان کړ. ولادیمیر پوتین د ټاکنیز کمپاین پر مهال د ټرمپ د وژلو هڅې ته په اشارې سره هغه یو "زړور سړی" یاد کړی.
ولادیمیر پوتین د پنجشنبې په ورځ په سوچي کې په یوې نړۍوالې غونډې کې، د کمپاین پر مهال د ټرمپ د وژلو هڅې ته په اشارې سره وویل: "زما په اند هغه په خورا سم ډول، په زړوره توګه او د یو ریښتیني سړي په څېر چلند وکړ. زه له دې فرصت څخه په استفادې هغه ته د هغه د ټاکلو له امله مبارکي وایم.»
همدا راز پوتین د اوکراین د جګړې ختمولو او له روسیې سره د اړیکو بیا جوړلو لپاره د ټرمپ د لېوالتیا یادونه وکړه او وې ویل: «زه فکر کوم چې د هغه خبرې لږ تر لږه د پاملرنې وړ دي.»
د روسیې ولسمشر له ټرمپ سره د لیدنې د وړاندیز په اړه د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل: "که د ټرمپ اداره وغواړي، د اړیکو بیا پیلولو ته او له ټرمپ سره خبرو ته چمتو یو."
پوتین د دې پوښتنې په ځواب کې چې هغه د ټرمپ له دویمې ادارې څخه څه تمه لري وویل: "زه نه پوهیږم چې اوس به څه پیښ شي ، زه د اوس لپاره مشخص نظر نلرم."
تر دې مخکې د ټاکنیز کمپاین پر مهال ټرمپ ویلي و، چې که بریالی شي، په ۲۴ساعتونو کې به په اوکراین کې سوله راولي. دا ادعا د روسیې او اوکراین له خوا چې په درې کلنه خونړۍ جګړه کې ښکېل دي، نه پلي کیدونکې بلل شوې ده.
د کرملین ویاند دیمیتري پیسکوف د پنجشنبې په ورځ وویل، چې کرملین د لوړې له مراسمو دمخه د پوتین او ټرمپ د ټلیفوني خبرو احتمال نه ردوي.
د روسیې حکومت او ټرمپ په پرله پسې ډول د لویدیځو رسنیو ځینې ادعاوې رد کړې چې ګواکې روسیې د امریکا په تېرو درېیو ټاکنو کې د ټرمپ د بریا ملاتړ کړی. یو شمېر شنونکي په دې باور دي، چې ټرمپ د اوکراین د جګړې کې ملاتړ نه کوي او همدا کار مسکو دې ته هڅولی چې د ټرمپ په ګټه په ټاکنو کې لاسوهنه وکړي.
مشهور امریکايي خبریال باب ووډوارډ په خپل نوي کتاب کې ادعا کړې، چې ټرمپ له سپینې ماڼۍ تر وتلو وروسته له پوتین سره څو ځلې ټیلیفوني خبرې کړې دي.
پوتین د پنجشنبې په ورځ وویل، چې روسیه چمتو ده چې له متحده ایالاتو سره د خپل هېواد اړیکې بیرته ورغوي، خو توپ د واشنګټن پر ځمکه دی.
د کرملین ویاند تېره ورځ وویل، چې مسکو امریکا "ملګری" هیواد نه ګڼي ځکه چې په مستقیم ډول د اوکراین په شخړه کې ښکیل دی.
د امریکا نوی ولسمشر ډونالډ ټرمپ به ډېر ژر د خپلې کابینې د غړو په ټاکلو پیل وکړي. د امریکا په نوي حکومت کې د مهمو پوستونو لپاره د ریچارډ ګرنل، مایک پمپیو او ایلون ماسک په څېر شخصیتونه د احتمالي کاندیدانو په توګه مطرح شوي دي.
سپینې ماڼۍ د ډونالډ ټرمپ د انتقال ټیم ویلي، چې هغه به په راتلونکو ورځو او اونیو کې د خپلې کابینې د غړو ټاکل پیل کړي.
لینډا مک ماهون او هاوارډ لوټینیک، د انتقال دټیم چارواکو په یوې اعلامیه کې ویلي، چې ټرمپ ته به د کارپوهانو پراخ لېست چمتو او هغه ته به یې وړاندې کړي.
دوی ویلي، چې ټرمپ به داسې کسان غوره کړي چې د امریکا د خلکو د ژوند لګښت، مصونیت او امنیت په ښه کولو کې د هغه د پالیسیو په پلي کولو کې مرسته وکړي.
ډونالډ ټرمپ د خپل ټاکنیز کمپاین پر مهال د اېکس او سپیس اېکس کمپنیو مالک ایلن ماسک په څېر ځینو کسانو ته اشاره کړې وه، چې غواړي حکومت کې یې ځای ولري.
همدا راز، امریکايي رسنیو د ټرمپ په اداره کې د احتمالي څېرو د شتون په اړه اټکلونه کړې دي.
دلته پر هغو کسانو چې ښايي د ټرمپ په حکومت کې ځای ولري، یو نظر تېرو:
ریچارډ ګرنل: د امریکا د ملي استخباراتو پخوانی مشر ریچارډ ګرنل، د بهرنۍ تګلارې په برخه کې د ټرمپ له نږدې سلاکارانو څخه بلل کېږي او د ملي امنیت د سلاکار د څوکۍ لپاره یو له مهمو انتخابونو څخه دی. هغه په استخباراتو او ډیپلوماسۍ کې پراخه تجربه لري، او د هغه نظریات د ټرمپ له پالیسیو سره سمون لري. که چیرې هغه پر دغه څوکۍ وټاکل شي، ښايي د ټرمپ د ادارې د بهرنۍ تګلارې د اهدافو په تعقیب کې اغېزمن رول ولوبوي.
سوزي وایلز د ټرمپ د ولسمشرۍ په کمپاین کې یو له مهمو کسانو څخه شمېرل کیږي او ممکن د هغه د راتلونکي دفتر مشره شي.
د کورني پالیسۍ پخوانی سلاکار بروک رولینز د دې موقف لپاره بل انتخاب دی.
رابرټ ایف کینیډي جونیور د متحده ایالاتو په ټاکنو کې خپلواک نوماند و، چې د ټرمپ په ګټه له سیالۍ څخه ووت. ټرمپ ویلي دي چې له هغه به د خوړو او درملو په څانګه کې کار واخلي. رابرټ کینیډي د متحده ایالاتو د مشهور ډیموکراټ ولسمشر جان ایف کینیډي وراره دی.
مایک پومپیو، د ټرمپ د لومړۍ دورې د ډېرو لوړ پوړو چارواکو برعکس، هغه ته وفادار پاتې شو او په هغه یې نیوکې ونه کړې. افغانان هغه د دوحې د تړون د لاسلیکولو او د دوحې په خبرو کې د طالبانو د مرکچي پلاوي له مشر عبدالغني برادر سره د لیدو له امله پېژني. هغه مخکې د سي ای اې مشر او د ټرمپ د بهرنیو چارو د وزیر په توګه دنده ترسره کړې. اوس ویل کیږي چې غالباً د امریکا د دفاع وزارت ورکړل شي.
امریکايي میلیاردر ایلن ماسک په دې ټاکنو کې د ټرمپ تر څنګ ولاړ و او د هغه ټاکنیز کمپاین ته یې میلیونونه ډالر مرسته وکړه. ټرمپ مخکې ویلي و، چې هغه به ماسک ته د دولتي لګښتونو د کمولو او د فدرالي حکومت د منابعو د غوره کارولو مسوولیت ور وسپاري.
د فدرالي حکومت د لګښتونو کمول د ټرمپ او د هغه د رای ورکونکو د خوښې وړ موضوعاتو څخه دي. په امریکا کې د حکومت پر بروکراسۍ او په دولتي پروژو کې د مالیه ورکوونکو د پیسو پر ضایع کېدو نیوکې کېږي.
جیمي ډیمون، د جي پي مورګان کمپنۍ او چیس بانک اجراییوي مسول، د هغو خلکو له جملې څخه دی چې د خزانې وزارت ورکول کیدای شي. د رویټرز په وینا، ډیمون ته یوې نږدې سرچینې ویلي، چې هغه د ټرمپ ادارې ته د داخلیدو لېواله نه دی. ډیمون د امریکا یو له نامتو بانکي مدیرانو څخه دی او د هغه نوم تل په اقتصادي حلقو کې مشهور دی.
سکاټ بسنټ، د ټرمپ یو له لوړ پوړو اقتصادي سلاکارانو څخه دی، د خزانې وزارت لپاره یو له اصلي انتخابونو څخه ګڼل کیږي. بسنټ د پانګونې ې په برخه کې تجربه لري او د ییل پوهنتون د پخواني استاد په توګه د دې موقف لپاره یو اغیزمنه کس بلل کیږي. مالي او پانګونې مسایلو کې د بسنټ تجربې او د ټرمپ له اقتصادي ټیم سره د هغه نږدې اړیکې هغه د دې موقف لپاره په یوه جدي کاندید بدل کړی.
جان پالسون، میلیاردر او د "پالسون" د پانګونې صندوق مدیر، هم د ټرمپ له خوا د خزانې وزارت لپاره یو له احتمالي کاندیدانو څخه یاد شوی دی. د شتمنیو د مدیریت او د پانګونې په برخه کې د هغه د پراخې تجربې له امله، پالسون د امریکا په مالي بازارونو کې یو له مشهورو شخصیتونو څخه دی، او د خزانې د وزیر په توګه د هغه انتخاب په اقتصادي پالیسیو او مالي بازارونو باندې د ټرمپ د ادارې زیات تمرکز څرګندولی شي.
لایټ هایزر، وکیل او حکومتي چارواکی چې مخکې یې د ټرمپ په لومړۍ دوره کې د متحده ایالاتو د سوداګرۍ استازي په توګه دنده ترسره کړې، د سوداګرۍ پالیسۍ پلي کولو کې د هغه د تجربې له امله د ټرمپ د خزانې وزارت لپاره احتمالي انتخاب دی. که چیرې هغه د خزانې وزارت مشر شي، ښایي د ټرمپ اداره به پر نویو سوداګریزو تګلارو ډېره متمرکزه کړي.
د فلوریډا سناتور مارکو روبیو، د بهرنیو چارو وزارت لپاره احتمالي کاندید بلل کیږي. د هغه نظرونه د ټرمپ د پالیسیو سره خورا مطابقت لري.
بیل هاګرټي هم د دې چوکۍ لپاره یو بل کاندید ګڼل کیږي، همدارنګه رابرټ اوبراین چې د ټرمپ په لومړۍ دوره کې د ملي امنیت څلورم او وروستی سلاکار و.
د امریکا منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ له این بي سي نیوز سره په مرکه کې ویلي، چې د ناقانونه کډوالو ډله ییز ویستل د ده د ادارې له مهمو لومړیتوبونو څخه دي.
ټرمپ د خپل ټاکنیز کمپاین پر مهال په وار وار د ناقانونه کډوالو پر ویستلو ټینګار کړی و.
د امريکا منتخب ولسمشر په دې مرکه کې وويل: "دا واضح ده چې موږ بايد خپلې پولې ټينګې کړو او په ورته وخت کې غواړو چې خلک زموږ هېواد ته راشي."
ټرمپ ټینګار کړی، چې امریکا ته د کډوالو د قانوني راتګ په اړه کومه ستونزه نه لري.
ځینې کتونکي په دې باور دي چې د ناقانونه کډوالو د ایستلو د پلان د پلي کولو لګښت به د امریکا د فدرالي حکومت له توان څخه لوړ وي.
ټرمپ دې اندېښنې ته په اشارې سره وویل: «دا د لګښت او قیمت خبره نه ده. موږ واقعیا هیڅ انتخاب نه لرو. کله چې خلکو قتلونه او جنایتونه وکړل، کله چې د نشه یي توکو قاچاق وړونکو هیوادونه تباه کړل، اوس باید بیرته هماغه هیوادونو ته لاړ شي، ځکه چې دوی دلته پاتې کیدای نشي. دا مسله د منلو وړ نه ده."
د امریکا ولسمشر جوبایډن په سپینه ماڼۍ کې په خپله وینا کې، ډونالډ ټرمپ او د جمهوري غوښتونکي ګوند ته د دغه هېواد په وروستیو ټاکنو کې د بریا مبارکي ورکړه. بایډن همداراز د ۲۰۲۵ کال د جنورۍ په ۲۰مه د واک پر سوله ییز لیږد ټینګار وکړ.
هغه زیاته کړه: "پرون مې له منتخب ولسمشر ټرمپ سره خبرې وکړې، چې هغه ته د بریا مبارکي ووایم. ما هغه ته ډاډ ورکړ چې زه به د خپل حکومت ټول غړي مکلف کړم چې د هغه له ټیم سره کار وکړي ترڅو سوله ییز او منظم لیږد په ډاډمنه توګه ترسره شي."
بایډن ټینګار وکړ: "دا هغه څه دي چې د امریکا د خلکو حق دی."
بایډن دغه راز په امریکا کې له ټاکنو وروسته فضا کې د کړکیچ د کمولو غوښتنه وکړه او هیله یې څرګنده کړه چې د دغه هیواد د ټاکنیز نظام د اعتبار په اړه شکونه ختم شي.
د امریکا ولسمشر زیاته کړه: “موږ هغه ټاکنه منو چې هېوادوالو کړې ده. ما څو ځله ویلي دي، چې تاسو یوازې هغه وخت له خپل هیواد سره مینه نه شئ لری چې ګټونکي اوسی. تاسو یوازې په هغه صورت کې د خپل ګاونډي سره مینه نشئ لرلی چې هغه سره موافق اوسی.”
بایډن په خپله وینا کې په سپینه ماڼۍ کې د خپلو څلورو کلونو لاسته راوړنو په اړه هم خبرې وکړې او ویې ویل، چې د هغه اداره به "په نړۍ کې ترټولو پیاوړی اقتصاد" د خپل میراث په توګه پریږدي.
هغه زیاته کړه: "زه پوهیږم چې خلک لاهم رنج وړي، مګر وضعیت په چټکۍ سره بدلیږي. په ګډه، موږ په امریکا کې مثبت بدلون راوستی دی."
بایډن د هغه ولسمشرۍ تر پای ته رسیدو پاتې ۷۴ورځو ته په اشارې سره ټینګار وکړ، چې دا هغه مسوولیت دی چې د امریکا خلکو هغه او د هغه ټیم ته سپارلی و او په دې موده کې به د اوسني حکومت هڅې دوام ولري.
بایډن د خپلې ادارې له غړو څخه هم مننه وکړه "د هر هغه څه له امله چې موږ سره یې ترسره کړي دي."
هغه د خپل حکومت غړو ته په خطاب کې وویل: “دا یو تاریخي د ولسمشرۍ دوره ده. د دې لپاره نه چې زه ولسمشر یم، بلکې د هغه څه له امله چې موږ ترسره کړي دي. د ټولو امریکایانو لپاره دا یوه تاريځي د ولسمشرۍ دوره ده."
بایډن زیاته کړه، چې ډیر وخت ته اړتیا ده چې د امریکا خلک د اوسنۍ ادارې لاسته راوړنې "احساس" کړي.
