د ځواکمنو مېرمنو غورځنګ: ښایي ټرمپ له تېر څخه زدهکړه کړې وي او دا ځل سخت دریځ خپل کړي
د افغانستان د ځواکمنو مېرمنو غورځنګ وایي، واک ته د ټرمپ دویم ځلي ستنېدا کولای شي طالبانو او افغانستان ته مهمې او ژورې پایلې ولري.
د افغانستان د ځواکمنو مېرمنو غورځنګ وایي، واک ته د ټرمپ دویم ځلي ستنېدا کولای شي طالبانو او افغانستان ته مهمې او ژورې پایلې ولري.
دغه غورځنګ د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې ټرمپ تر دې وړاندې د دوحې تړون او له افغانستانه د امریکایي سرتېرو په اېستنه کې په دغه هېواد کې یې پراخو بدلونونو ته لاره هواره کړه.
په دغې خبرپاڼه کې راغلي، د افغانستان اوسني وضعیت ته په کتو ښایي ټرمپ دا ځلې د تېر پرتله یوه بېله تګلاره خپله کړي.
خبرپاڼه کاږي:« ښایي ټرمپ له تېر څخه زدهکړه کړې وي او دا ځل سخت دریځ خپل کړي.»
خبرپاڼه زیاتوي، چې کېدای شي ټرمپ دا ځلې د مقاومت او د طالبانو پر ضد له بېلابېلو جبهو ملاتړ وکړي او پر طالبانو فشارونه زیات کړي.
خبرپاڼې وړاندې کاږلي، چې ښایي د ټرمپ په راستنېدو پر پاکستان یو ځلې بیا فشارونه زیات کړي او ان پر دغه هېواد مالي مرستې هم بندې کړي او له سیاسي او اقتصادي فشارونو سره پاکستان اړ باسي، چې د طالبانو له ملاتړه لاس پر سر شي.
د خبرپاڼې له مخې، که طالبان د نړۍوالې ټولنې د غوښتنو پر وړاندې مقاومت ته دوام ورکړي او په افغانستان کې سخت قوانین پلي کړي، ښايي ټرمپ له سختو بندیزونو سره طالبان له مالي پلوه کمزوري کړي. دا بندیزونه کولای شي مالي سرچینو او نړۍوال ملاتړ ته د طالبانو لاسرسی محدود کړي.
د پنجشنبې په ورځ د روسیې ولسمشر ټرمپ ته د امریکا په ولسمشریزو ټاکنو کې د بریا مبارکي ورکړه او له واشنګټن سره یې خبرو ته د مسکو چمتووالی اعلان کړ. ولادیمیر پوتین د ټاکنیز کمپاین پر مهال د ټرمپ د وژلو هڅې ته په اشارې سره هغه یو "زړور سړی" یاد کړی.
ولادیمیر پوتین د پنجشنبې په ورځ په سوچي کې په یوې نړۍوالې غونډې کې، د کمپاین پر مهال د ټرمپ د وژلو هڅې ته په اشارې سره وویل: "زما په اند هغه په خورا سم ډول، په زړوره توګه او د یو ریښتیني سړي په څېر چلند وکړ. زه له دې فرصت څخه په استفادې هغه ته د هغه د ټاکلو له امله مبارکي وایم.»
همدا راز پوتین د اوکراین د جګړې ختمولو او له روسیې سره د اړیکو بیا جوړلو لپاره د ټرمپ د لېوالتیا یادونه وکړه او وې ویل: «زه فکر کوم چې د هغه خبرې لږ تر لږه د پاملرنې وړ دي.»
د روسیې ولسمشر له ټرمپ سره د لیدنې د وړاندیز په اړه د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل: "که د ټرمپ اداره وغواړي، د اړیکو بیا پیلولو ته او له ټرمپ سره خبرو ته چمتو یو."
پوتین د دې پوښتنې په ځواب کې چې هغه د ټرمپ له دویمې ادارې څخه څه تمه لري وویل: "زه نه پوهیږم چې اوس به څه پیښ شي ، زه د اوس لپاره مشخص نظر نلرم."
تر دې مخکې د ټاکنیز کمپاین پر مهال ټرمپ ویلي و، چې که بریالی شي، په ۲۴ساعتونو کې به په اوکراین کې سوله راولي. دا ادعا د روسیې او اوکراین له خوا چې په درې کلنه خونړۍ جګړه کې ښکېل دي، نه پلي کیدونکې بلل شوې ده.
د کرملین ویاند دیمیتري پیسکوف د پنجشنبې په ورځ وویل، چې کرملین د لوړې له مراسمو دمخه د پوتین او ټرمپ د ټلیفوني خبرو احتمال نه ردوي.
د روسیې حکومت او ټرمپ په پرله پسې ډول د لویدیځو رسنیو ځینې ادعاوې رد کړې چې ګواکې روسیې د امریکا په تېرو درېیو ټاکنو کې د ټرمپ د بریا ملاتړ کړی. یو شمېر شنونکي په دې باور دي، چې ټرمپ د اوکراین د جګړې کې ملاتړ نه کوي او همدا کار مسکو دې ته هڅولی چې د ټرمپ په ګټه په ټاکنو کې لاسوهنه وکړي.
مشهور امریکايي خبریال باب ووډوارډ په خپل نوي کتاب کې ادعا کړې، چې ټرمپ له سپینې ماڼۍ تر وتلو وروسته له پوتین سره څو ځلې ټیلیفوني خبرې کړې دي.
پوتین د پنجشنبې په ورځ وویل، چې روسیه چمتو ده چې له متحده ایالاتو سره د خپل هېواد اړیکې بیرته ورغوي، خو توپ د واشنګټن پر ځمکه دی.
د کرملین ویاند تېره ورځ وویل، چې مسکو امریکا "ملګری" هیواد نه ګڼي ځکه چې په مستقیم ډول د اوکراین په شخړه کې ښکیل دی.
د امریکا نوی ولسمشر ډونالډ ټرمپ به ډېر ژر د خپلې کابینې د غړو په ټاکلو پیل وکړي. د امریکا په نوي حکومت کې د مهمو پوستونو لپاره د ریچارډ ګرنل، مایک پمپیو او ایلون ماسک په څېر شخصیتونه د احتمالي کاندیدانو په توګه مطرح شوي دي.
سپینې ماڼۍ د ډونالډ ټرمپ د انتقال ټیم ویلي، چې هغه به په راتلونکو ورځو او اونیو کې د خپلې کابینې د غړو ټاکل پیل کړي.
لینډا مک ماهون او هاوارډ لوټینیک، د انتقال دټیم چارواکو په یوې اعلامیه کې ویلي، چې ټرمپ ته به د کارپوهانو پراخ لېست چمتو او هغه ته به یې وړاندې کړي.
دوی ویلي، چې ټرمپ به داسې کسان غوره کړي چې د امریکا د خلکو د ژوند لګښت، مصونیت او امنیت په ښه کولو کې د هغه د پالیسیو په پلي کولو کې مرسته وکړي.
ډونالډ ټرمپ د خپل ټاکنیز کمپاین پر مهال د اېکس او سپیس اېکس کمپنیو مالک ایلن ماسک په څېر ځینو کسانو ته اشاره کړې وه، چې غواړي حکومت کې یې ځای ولري.
همدا راز، امریکايي رسنیو د ټرمپ په اداره کې د احتمالي څېرو د شتون په اړه اټکلونه کړې دي.
دلته پر هغو کسانو چې ښايي د ټرمپ په حکومت کې ځای ولري، یو نظر تېرو:
ریچارډ ګرنل: د امریکا د ملي استخباراتو پخوانی مشر ریچارډ ګرنل، د بهرنۍ تګلارې په برخه کې د ټرمپ له نږدې سلاکارانو څخه بلل کېږي او د ملي امنیت د سلاکار د څوکۍ لپاره یو له مهمو انتخابونو څخه دی. هغه په استخباراتو او ډیپلوماسۍ کې پراخه تجربه لري، او د هغه نظریات د ټرمپ له پالیسیو سره سمون لري. که چیرې هغه پر دغه څوکۍ وټاکل شي، ښايي د ټرمپ د ادارې د بهرنۍ تګلارې د اهدافو په تعقیب کې اغېزمن رول ولوبوي.
سوزي وایلز د ټرمپ د ولسمشرۍ په کمپاین کې یو له مهمو کسانو څخه شمېرل کیږي او ممکن د هغه د راتلونکي دفتر مشره شي.
د کورني پالیسۍ پخوانی سلاکار بروک رولینز د دې موقف لپاره بل انتخاب دی.
رابرټ ایف کینیډي جونیور د متحده ایالاتو په ټاکنو کې خپلواک نوماند و، چې د ټرمپ په ګټه له سیالۍ څخه ووت. ټرمپ ویلي دي چې له هغه به د خوړو او درملو په څانګه کې کار واخلي. رابرټ کینیډي د متحده ایالاتو د مشهور ډیموکراټ ولسمشر جان ایف کینیډي وراره دی.
مایک پومپیو، د ټرمپ د لومړۍ دورې د ډېرو لوړ پوړو چارواکو برعکس، هغه ته وفادار پاتې شو او په هغه یې نیوکې ونه کړې. افغانان هغه د دوحې د تړون د لاسلیکولو او د دوحې په خبرو کې د طالبانو د مرکچي پلاوي له مشر عبدالغني برادر سره د لیدو له امله پېژني. هغه مخکې د سي ای اې مشر او د ټرمپ د بهرنیو چارو د وزیر په توګه دنده ترسره کړې. اوس ویل کیږي چې غالباً د امریکا د دفاع وزارت ورکړل شي.
امریکايي میلیاردر ایلن ماسک په دې ټاکنو کې د ټرمپ تر څنګ ولاړ و او د هغه ټاکنیز کمپاین ته یې میلیونونه ډالر مرسته وکړه. ټرمپ مخکې ویلي و، چې هغه به ماسک ته د دولتي لګښتونو د کمولو او د فدرالي حکومت د منابعو د غوره کارولو مسوولیت ور وسپاري.
د فدرالي حکومت د لګښتونو کمول د ټرمپ او د هغه د رای ورکونکو د خوښې وړ موضوعاتو څخه دي. په امریکا کې د حکومت پر بروکراسۍ او په دولتي پروژو کې د مالیه ورکوونکو د پیسو پر ضایع کېدو نیوکې کېږي.
جیمي ډیمون، د جي پي مورګان کمپنۍ او چیس بانک اجراییوي مسول، د هغو خلکو له جملې څخه دی چې د خزانې وزارت ورکول کیدای شي. د رویټرز په وینا، ډیمون ته یوې نږدې سرچینې ویلي، چې هغه د ټرمپ ادارې ته د داخلیدو لېواله نه دی. ډیمون د امریکا یو له نامتو بانکي مدیرانو څخه دی او د هغه نوم تل په اقتصادي حلقو کې مشهور دی.
سکاټ بسنټ، د ټرمپ یو له لوړ پوړو اقتصادي سلاکارانو څخه دی، د خزانې وزارت لپاره یو له اصلي انتخابونو څخه ګڼل کیږي. بسنټ د پانګونې ې په برخه کې تجربه لري او د ییل پوهنتون د پخواني استاد په توګه د دې موقف لپاره یو اغیزمنه کس بلل کیږي. مالي او پانګونې مسایلو کې د بسنټ تجربې او د ټرمپ له اقتصادي ټیم سره د هغه نږدې اړیکې هغه د دې موقف لپاره په یوه جدي کاندید بدل کړی.
جان پالسون، میلیاردر او د "پالسون" د پانګونې صندوق مدیر، هم د ټرمپ له خوا د خزانې وزارت لپاره یو له احتمالي کاندیدانو څخه یاد شوی دی. د شتمنیو د مدیریت او د پانګونې په برخه کې د هغه د پراخې تجربې له امله، پالسون د امریکا په مالي بازارونو کې یو له مشهورو شخصیتونو څخه دی، او د خزانې د وزیر په توګه د هغه انتخاب په اقتصادي پالیسیو او مالي بازارونو باندې د ټرمپ د ادارې زیات تمرکز څرګندولی شي.
لایټ هایزر، وکیل او حکومتي چارواکی چې مخکې یې د ټرمپ په لومړۍ دوره کې د متحده ایالاتو د سوداګرۍ استازي په توګه دنده ترسره کړې، د سوداګرۍ پالیسۍ پلي کولو کې د هغه د تجربې له امله د ټرمپ د خزانې وزارت لپاره احتمالي انتخاب دی. که چیرې هغه د خزانې وزارت مشر شي، ښایي د ټرمپ اداره به پر نویو سوداګریزو تګلارو ډېره متمرکزه کړي.
د فلوریډا سناتور مارکو روبیو، د بهرنیو چارو وزارت لپاره احتمالي کاندید بلل کیږي. د هغه نظرونه د ټرمپ د پالیسیو سره خورا مطابقت لري.
بیل هاګرټي هم د دې چوکۍ لپاره یو بل کاندید ګڼل کیږي، همدارنګه رابرټ اوبراین چې د ټرمپ په لومړۍ دوره کې د ملي امنیت څلورم او وروستی سلاکار و.
د ملي مقاومت جبهه وايي، چې په کابل کې د طالبانو د ځانګړو قطعې پر کاروان د دوی د ځواکونو په برید کې پنځه طالب وسله وال وژل شوي او څلور نور ټپیان دي. دغه جبهه وايي، چې دغه برید د پنجشنبې په ماښام د کابل د میرویس میدان په سیمه کې اریانا هوټل ته څېرمه شوی دی.
تر دې وړاندې، د کابل ښار اوسېدونکو د پنجشنبې په ورځ افغانستان انټرنېشنل ته وويل، چې د پنځمې ناحيې اړوند میرویس میدان سيمه کې يې د چاودنې غږ اوریدلی دی. دوی ویلي و، دا پېښه د کابل اریانا هوټل ته څېرمه شوې ده.
د مقاومت جبهه وايي، چې دغه پيښه د طالبانو د خاصو ولايتي قوتونو د موټرو په کاروان د دغې ډلې د بريد په پایله کې رامنځته شوې ده. د جبهې په اعلاميه کې ويل شوي، چې په دې بريد کې د طالبانو دوه موټر ويجاړ شوي او پنځه ميله وسلې د دغې جبهې د ځواکونو لاس ته ورغلي دي.
د طالبانو دغه مخالفه وسله واله ډله وايي، چې په دې بريد کې ملکي وګړو او د دغې جبهې ځواکونو ته زيان نه دى اوښتى.
طالبانو د دې پېښې په اړه څه نه دي ویلي.
د مقاومت جبهه وايي، دا په تېرو ۲۴ ساعتونو کې په کابل ښار کې د طالبانو پر وړاندې د دوی درېیم برید دی.
د امریکا منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ له این بي سي نیوز سره په مرکه کې ویلي، چې د ناقانونه کډوالو ډله ییز ویستل د ده د ادارې له مهمو لومړیتوبونو څخه دي.
ټرمپ د خپل ټاکنیز کمپاین پر مهال په وار وار د ناقانونه کډوالو پر ویستلو ټینګار کړی و.
د امريکا منتخب ولسمشر په دې مرکه کې وويل: "دا واضح ده چې موږ بايد خپلې پولې ټينګې کړو او په ورته وخت کې غواړو چې خلک زموږ هېواد ته راشي."
ټرمپ ټینګار کړی، چې امریکا ته د کډوالو د قانوني راتګ په اړه کومه ستونزه نه لري.
ځینې کتونکي په دې باور دي چې د ناقانونه کډوالو د ایستلو د پلان د پلي کولو لګښت به د امریکا د فدرالي حکومت له توان څخه لوړ وي.
ټرمپ دې اندېښنې ته په اشارې سره وویل: «دا د لګښت او قیمت خبره نه ده. موږ واقعیا هیڅ انتخاب نه لرو. کله چې خلکو قتلونه او جنایتونه وکړل، کله چې د نشه یي توکو قاچاق وړونکو هیوادونه تباه کړل، اوس باید بیرته هماغه هیوادونو ته لاړ شي، ځکه چې دوی دلته پاتې کیدای نشي. دا مسله د منلو وړ نه ده."
د ایران د خراسان رضوي ولایت د وګړو او کډوالو عمومي مشر د پنجشنبې په ورځ وویل، چې هره ورځ څه دپاسه درې زره افغانان د دوغارون پولې له لارې له دغه هیواده ویستل کیږي.
حسین شرافتي راد وايي، چې د بې اسناده کډوالو نیول او د کال تر پایه یې له ایران ویستل د دغه هیواد له مهمو لومړیتوبونو څخه دي.
ښاغلي شرافتي راد د پنجشنبې په ورځ وویل، چې د ایران له ۱۱ ولایتونو څخه افغانستان ته د نا قانونه افغانانو د ویستلو لاره د دوغارون/اسلام قلعه له لارې تیریږي.
د ایران د کورنیو چارو وزارت د بهرنیو وګړو او کډوالو د چارو د مرکز مشر نادر یار احمدي د تایباد او د دوغارون له پولې څخه د لیدنې په ترڅ کې د پنجشنبې په ورځ د ایرنا خبری اژانس ته وویل: «د ایران د کورنیو چارو د وزارت یو له مهمو پروګرامونو څخه خپلو هېوادونو ته د نا قانونه کډوالو لیږل دي او سږ کال په دې برخه ښه اقدامات ترسره شوي دي.»
نوموړي زیاته کړه، د هغو افغان کډوالو تنظیم چې په قانوني توګه په ایران کې اوسېږي، هم د دغه هېواد د کورنیو چارو وزارت له مهمو لومړیتوبونو څخه دی.
هغه وويل، د ايران حکومت هغو افغانانو ته چې په قانوني ډول دغه هېواد ته راغلي "د تېر په څېر ورته ښه خدمات وړاندې کوي" خو په ايران کې د ناقانونه افغانانو شتون قانوني نه دى او بايد بېرته افغانستان ته ستانه شي.
ایراني چارواکو په رسمي ډول اعلان کړی، چې د روان کال تر پایه به شاوخوا دوه میلیونه نا قانونه افغان کډوال له ایرانه څخه اوباسي. د ایران د انتظامي ځواک د قوماندان د معلوماتو له مخې په روان کال کې څه باندې ۷۵۰ زره ناقانونه افغانان له ایران څخه ویستل شوي دي.