هره میاشت یو افغان ماشوم د «شري ناروغۍ» له امله مري
د بېپولي ډاکټرانو نړۍوال بنسټ (اېماېساېف) په خپل یوه نوي راپور کې ویلي، چې په افغانستان کې د روان ۲۰۲۵ زدېږیز کال پرمهال هره میاشت یو ماشوم د «شري یا سرخکان» ناروغۍ له امله مري.
د بېپولي ډاکټرانو نړۍوال بنسټ (اېماېساېف) په خپل یوه نوي راپور کې ویلي، چې په افغانستان کې د روان ۲۰۲۵ زدېږیز کال پرمهال هره میاشت یو ماشوم د «شري یا سرخکان» ناروغۍ له امله مري.
نوموړي بنسټ د چهارشنبې په ورځ (د کب ۲۲مه) زیاته کړې، چې په افغانستان کې د روان زېږدیز کال د جنورۍ میاشتې له پیله تر دې دمه د دغې ناروغۍ شاوخوا څلور زره مشکوکې پېښې ثبت شوې دي.
د روغتیايي چارو د دغه نړۍوال بنسټ د معلوماتو له مخې، د شري ناروغۍ دا پېښې د هلمند، هرات او بلخ ولایتونو په روغتونونو کې ثبت شوې او څرګندوي، چې دا وضعیت د تېر ۲۰۲۴ کال په پرتله درې چنده ناوړه شوی دی.
په راپور کې راغلي، چې د روان کال پرمهال په هرات کې ۶۶۴، هلمند کې یو زرو ۸۶۶ او بلخ کې ۱۴۹۹ د شري ناروغۍ پېښې ثبت شوي، خو په هلمند ولایت کې د دغې ناروغۍ وضعیت ناوړه ښودل شوی دی.
د بېپولي ډاکټرانو بنسټ ویلي، د ۲۰۲۵ کال په لومړیو اتو اونیو کې یې په درېیو روغتونونو کې پر شري ناروغۍ اخته څلور زره او ۷۹۹ شکمن ماشومان بستر کړي، چې له دې ډلې څخه ۲۵ سلنه پېښې د دغې ناروغۍ د شدت له امله په روغتون کې بستر کېدو ته اړتیا لرله، په داسې حال کې چې د ۷۵ سلنه ماشومانو له بستره بهر درملنه شوې ده.
د یاد سازمان د راپور پر بنسټ، د روان ۲۰۲۵ کال له پیله راپدېخوا، د شري ناروغۍ له امله د ماشومانو د مړینې کچه په بېساري ډول ډېره شوې او په وینا یې، د دغه بنسټ روغتیايي کارکوونکي یې سخت اندېښمن کړي دي.
د ماشومانو د شري ناروغۍ په تړاو د بېپولي ډاکټرانو بنسټ داسې مهال خپل راپور خپروي، چې پرون په افغانستان کې د ماشومانو د خونديتوب سازمان د خپلې بودیجې د کمښت له امله د دغه بنسټ او نورو بنسټونو لهخوا د ملاتړکوونکو ۱۸ روغتیايي مرکزونو د تړل کېدو خبر ورکړی و.
دغه بنسټ خبرداری ورکړی و، چې د سملاسي مرستو د نهرسېدو په صورت کې به د روانې میاشتې راتلونکې اوونۍ ۱۴ نور روغتیايي مرکزونه هم وتړل شي.
د یادونې ده، چې له دې وړاندې د ملګرو ملتونو په یوه بیان کې ویلي و چې د امریکا د بهرنیو مرستو د بندېدو په ترڅ کې به شاوخوا ۹ مېلیونه افغانان له روغتیايي خدمتونو څخه بېبرخې شي.
نوموړي ویلي، چې د دغسې اپوزیسیون ملاتړ د امریکا او نړیوالې ټولنې لپاره د افغانستان د ګټو په اړه د یو متحد غږ په توګه کار کولای شي.
دغه یادښت چې د سایپر بریف په خبري سایټ کې خپور شوی، پیټس پکې ټینګار کړی چې متحده امریکا باید د طالبانو په وړاندې د مشروع سیاسي اپوزیسیون د راڅرګندیدو هرکلی او هڅونه وکړي.
د سوېلي او مرکزي اسیا لپاره د امریکا د مرکزي استخباراتو ادارې دغه پخواني چارواکي په خپل یادښت کې ویلي، چې د اپوزیسیون جوړیدو ملاتړ به د افغان ګټو په اړه د امریکا او نړیوالې ټولنې لپاره د یوه متحد غږ په توګه کار وکړي.
د ډیو پیټس په خبره، دغه اپوزیسیون باید په هغو ټولو نړیوالو مذاکراتو کې برخه ولري کوم چې د افغانستان د راتلونکې په اړه له طالبانو سره کیږي او د یو ټول ګډونه حکومت د جوړېدو په بهیر کې د افغانانو په استازیتوب، ګډون ولري.
هغه زیاته کړه چې طالبان د افغانانو له یووالي او د یو داسې قوي او تجربه لرونکي سیاسي اپوزیسیون له رسمیت پيژندلو څخه چې د ټولو افغانانو استازیتوب وکړي ویره لري
په دغه یاداښت کې راغلي، چې د امریکا نوې پرېکړې به د افغانستان پر راتلونکې او همدارنګه له نامعلوم راتلونکي سره مخ هغو سلګونه زرو افغانانو اغیزه ولري چې د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې خواره واره دي. نوموړی وايي، «همدارنګه دا پرېکړې به د افغانستان ثبات، د سیمي امنیت، د ترهګرۍ دوامداره ګواښ، د بشري مرستو او بشري حقونو روان بحران او په ځانګړې ډول د ښځو او نجونو پر حقونو اغیزه وکړي.»
پیټس خبرداری ورکړی چې د افغانستان مسالو ته د امریکا نه پاملرنې له امله به په دغه هېواد کې د روسیې، چین او ایران نفوذ زیات شي.
نوموړي زیاته کړې چې د افغانستان په اړه د امریکا پریکړې به په سیمه کې د یوه باوري ملګري په توګه د امریکا د باور بیا را ژوندي کولو پیل وي.
پیټس غوښتنه کړې، چې د امریکا دې د په یوه رسمي اعلان سره دا په ډاګه کړي، چې افغانستان د امریکا لپاره مهم دی. نوموړی په دې باور دی، چې په دغه ډول اعلان سره به دا څرګنده شي، چې له افغانستان نه د امریکا له وتلو وروسته لا هم افغانان د امریکا په لومړیتوب کې دی.
په یاداښت کې ټینګار شوی، چې امریکا دې طالبان په رسمیت نه پيژنی او مالي مرستې دې ورسره نه کوي.
د امریکا د استخباراتو دغه پخواني چارواکي له طالبانو سره د ترهګرۍ، د بشري مرستو د حساب ورکولو او د امریکایي وګړو په اړه مذاکراتو یادونه کړې او ویلي یې دي، چې په یادو مسایلو کې له طالبانو سره تعامل باید د لوړې کچې مذاکرتو ته د امتیاز ورکولو لامل نه شي.
ډیو پیټس په خپل یادښت کې ټینګار کړی او وايي، چې د امریکا نوې اداره باید د افغانستان لپاره د ځانګړي استازي په ټاکلو سره د دغه هېواد د کړکیچ د حل لپاره خپلې ډیپلوماتیکې هڅې زیاتې کړي.
همدارنګه نوموړي په نړیواله ټولنه غږ کړی، چې د نورو هیوادونو له خوا د طالبانو د رسمیت پیژندلو د مخنیوي لپاره دې په ګډه کار وکړي.
نوموړی داسې انګیري، چې ښايي طالبان د نړیوالو غوښتنو ته غاړه کېنږدي او ښايي د لاسختو اقداتو په ګواښولو سره فشار زیات کړي.
نوموړي د امریکا له حکومت څخه غوښتنه کړي، چې د دغو اقداماتو په وړاندې د طالبانو قوي مقاومت ته چمتوالی ولري.
پیټس وايي، چې طالبانو وړاندې هم د امتیاز ترلاسه کولو او مذاکراتو د مخنیوي په موخه له دې مقاومتونو څخه استفاده کړي خو همغږې نړیواله تګلاره کولی شي د طالبانو د دغې تګلارې مخنیوی وکړي.
نوموړی وايي، چې ښايي طالبان هڅه وکړي چې هېوادونه په انفرادي ډول مذاکراتو ته راوبولي څو د هغوی ترمنځ واټن رامنځته کړي او امنتیاز ترلاسه کړي، خو نړیواله همغږي د طالبانو دغه لاره بندوي.
