طالبان: په کابل کې د متحده عربي اماراتو د پانګوالو او سوداګرو کنفرانس جوړېږي

د طالبانو د ریاستالوزراء اقتصادي مرستیال دفتر وايي، چې متحده عربي امارات غواړي په کابل کې د اماراتو د پانګوالو او سوداګرو کنفرانس جوړ کړي.

د طالبانو د ریاستالوزراء اقتصادي مرستیال دفتر وايي، چې متحده عربي امارات غواړي په کابل کې د اماراتو د پانګوالو او سوداګرو کنفرانس جوړ کړي.
د طالبانو د ریاست الوزرا اقتصادي معاونیت نن سې شنبه، د غويي ۱۶مه، د متحده عربي اماراتو د ځانګړي استازي سیف محمد الکتبي په حواله وویل، چې په دغه کنفرانس کې به د افغانستان لپاره پر هغو پروژو خبرې وشي، چې په مټ به یې په افغانستان کې اقتصادي پرمختګ رامنځته شي.
دغه راز نوموړي په افغانستان کې د اوسپنې پټلۍ او د سړکونو جوړولو په برخه کې پانګونې ته د خپل هېواد لېوالتیا ښودلې ده.
په دې لیدنه کې د طالبانو د ریاست الوزرا د اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر تر څنګ ددې ډلې د ټولګټو وزیر ملا محمد عیسی ثاني هم حضور درلود.
د طالبانو ریاستالوزراء اقتصادي مرستیال ویلي، چې افغانستان له طبیعي سرچینو غني هېواد دی او دوی به هڅه کوي چې په دې زېرمو کې پانګونه جذب او افغانستان په خپلو عوایدو متکي کړي.
د طالبانو د اعلامیې له مخې، ملا برادر زیاته کړې چې د متحده عربي اماراتو پانګوال کولی شي په افغانستان کې په بېلابېلو برخو کې پانګونه وکړي.
دا لومړی ځل دی، چې د طالبانو تر حاکمیت لاندې د متحده عربي اماراتو پانګوالو او سوداګرو کنفرانس جوړیږي.


له استبداد، تبعیض، محرومیت او محکومیت ورها خوا منډیګک بنسټ د افغانستان د تاریخي، فرهنګي او علمي میراث د ساتنې، څېړنې او خپرولو په نيت هڅې جاري ساتلې دي.
دا بنسټ د سردار ولي په مشرۍ د تاریخي اسنادو، شفاهي تاریخ، لرغونوعکسونو او علمي څېړنو له مخې، خپلو څارونکو ته د افغانستان رښتینی تاریخ رسوي.
سردار ولي پښتون زوی د جګړو او افراطیت تر سپیره ګرد لاندې د افغانستان د پټې او بډایې تاریخي خزانې د پېژندلو تکل کړی.
سردار ولي غواړي نړۍ ته ثابته کړي چې افغانان پر ژوند میين خلک دي خو معرفت یې په سمه نه دی شوی.

د تاریخ د تحریفېدو د مخنیوي او د اعتبار وړ ماخذونو د رامنځته کېدو انګېزه
د منډيګک بنسټ د رامنځته کېدو اصلي هدف د افغانستان د تاريخ مستندول، ژوندي ساتل او علمي ترويج یقیني کول دي.
افغانستان د نړۍ د لرغونو تمدنونو له زړو ټاټوبو څخه دی؛ خو د دوامدارو شخړو، سياسي تحولاتـو او پراخو ټولنيزو بدلونونو له امله د هېواد ډېر تاریخي او فرهنګي منابعې يا خو له منځه تللي او يا هم تحریف شوي دي.
دلته شدیده اړتیا د خپل هېواد تاریخي میراث د نړۍوالو معیارونو له مخې راټولو، خوندي ساتلو، تحليلولو او په بېلابېلو مهمو ژبو خپرولو ته پیدا کېږي؛ څو نه یوازې د افغانستان نسلونو لپاره، بلکې د نړۍ د علمي ټولنو لپاره هم يو د اعتبار وړ تاریخي ماخذ وي.
سردار ولي وايي، منډيګک د همدې علمي انګېزې پر بنسټ رامنځته شوی؛ څو د افغانستان د لرغوني او معاصر تاريخ اکاډمیکه، بې پرې او بې طرفه څېړنه، خپره او ترويج کړي.
منډیګک د افغانستان له پخوانیو لرغونو ښارګوټو څخه دی چې ۵ زره کلن تاریخ لري. د منډیګک بنسټ خپلو څارونکو ته دا یادونه کوي چې د وطن تاریخ یوازې څو پېړۍ نه، بلکې څو زره کاله ژور دی او ساتنه یې ملي دنده ده.

د تاریخ د زړو پاڼو بیا ژوندي کول
نوی نسل الهام، الګو او سالمې بېلګې ته اړتیا لري دا په لویدیځه نړۍ کې لوی بحث دی او له ډېر ماشومتوبه ماشومانو ته د مناسب رول ماډل د ټاکلو مهارت له تاریخي کیسو او د اتلانو په پیژندنه کې زده کول کېږي سردار ولي نیت کړی چې د افغانستان د ريښتینو اتلانو کارنامې تر ځوانانو ورسوي او هغوې سره د سمې الګو په ټاکنه او درستې ذهنیت جوړونه کې مرسته وکړي.
سردار ولي په دې باور دی چې د خپلو زړو یادونو، ارشیفونو، ویډیوګانو او مستنداتو له لارې به دا ثابته کړي چې افغان ملت د نړۍ له لرغونو، باعزته او فرهنګي ملتونو څخه دی.
اماتور مورخ سردار ولي پلان لري چې د افغانستان د هر ولایت، هر کلي، او هر اتل کیسه راټوله کړي او راتلونکو نسلونو ته یې د باور، ویاړ او مینې په ژبه وسپاري.

سردار ولي دا هلې ځلې بې ګټې او بې نتیجې نه ګڼي
هغه هیله من دی چې د خپل تاریخ، کلتور او هنر په ستاینې سره نړۍ ته د یوه نوي، باعزته او روښانه افغانستان د جوړېدو لپاره مثال ورکوي.
د هرې ټولنې شتمني زاړه عکسونه، د خاورو لاندې پاته شوې کیسې یوازې د کاغذونو یا تصویرونو خبره نه وي بلکې د ملتونو د روح اواز او د تاریخ د زړه درزا وي.

تاريخ ټولولنه یوازې د یوې ډلې کار نه دی؛ دا د هر افغان ملي مسوولیت دی. د تاریخي حافظۍ ژوندي ساتل د ټولنو مکلفیت دی، هر وګړی کولی شي د یوې کتابچې، یوه زاړه عکس، یوې تاریخي کیسې یا یوې اقتصادي بسپنې له لارې مرسته وکړي، نو دا به د افغانستان راتلونکي ته یوه لویه مرسته وي.
د تاریخ دا ډیوه یوازې سردار ولي بله نه شي ساتلی د افغانستان ريښتینې تاریخ ته ژبه سترګې او زړه ورکول د ټولو فرهنګیانو اوهېوادوالو پرمټ لا ګټور تمامېدای شي.


د چین د جنوبي ګوانګجو ښار په کینټون نندارتون کې دا یوولسم ځل دی، چې حاجي تراب خان ګډون کوي او وايي، دغه نندارتون د افغان تجارت لپاره حیاتي رول لري.
تراب خان وویل، « زه هر کال دوه ځله بې له کوم ځنډه په دغه نندارتون کې برخه اخلم. دا زما د سوداګرۍ یوه مهمه برخه ده».
د چین شینهوا اژانس وايي، کینټون نندارتون، چې رسمي نوم یې د چین د وارداتو او صادراتو نندارتون دی، د افغان متشبثینو لپاره د نړیوالو بازارونو پر لور یو پل دی.
د خان په څېر ډېر افغانان دغه نندارتون یوازې د یو تجارتي ځای په توګه نه، بلکې د فرصتونو او اقتصادي بقا دروازه بولي.
تراب خان وايي، « مخکې له دې چې موږ په دغه نندارتون کې ګډون وکړو، زموږ بازار ته ډېر کم توکي رسېدل. حتا وارداتي توکي هم د تصادف له مخې راتلل. اوس داسې احساس کوو لکه په یوه باغ کې چې ګرځې او هر څه چې وغواړې، اخېستلی یې شې».
له تولیدوونکو شرکتونو سره مستقیم تماس افغان سوداګرو ته دا زمینه برابره کړې چې له منځګړو کسانو تېر شي او توکي ارزانه وپېري، چې بیا د افغان مصرفوونکو لپاره هم ګټور دي.
نوموړی وايي، « دلته موږ له اصلي فابریکو سره مستقیمه اړیکه لرو. له شرکتونو سره مخامخ ګورو او له باور وړ خلکو توکي اخلو. دا مخامخ تعامل زموږ د بریا یوه لویه برخه ده».
د چین د شینهوا د رپوټ له مخې، تر سوداګرۍ زیات، دا نندارتون د فرهنګي اړیکو د پراخېدو زمینه هم برابروي. د ژبې له محدودیتونو سره سره، چينايي سوداګر له افغان سوداګرو سره په درناوي چلند کوي.
خان وايي، « چينايان ډېر سخي او درناوي کوونکي دي، لکه زموږ د پښتونولۍ کولتور. دوی له موږ سره په ټکسي، هوټل او حتا له نورو فابریکو سره تماس نیولو کې مرسته کوي. که توکي هم ترې وانخلو، خپه کېږي نه».
د مسافر په نوم یو افغان، چې په هېواد کې د برېښنایي توکو پلورنځی لري، وايي چې د کینټون نندارتون له برکته یې افغانانو ته ارزانه او لوړ کیفیت لرونکي توکي برابر کړي دي.
هغه وايي، « د چینايي توکو بیې ټیټې دي او زموږ خلکو ته وړ دي. پخوا له پاکستان نه را واردېدونکي یخچال ۵۰ زره افغانۍ قیمت درلود، اوس موږ یو با کیفیته یخچال په شاوخوا ۱۳ زره افغانۍ اخیستی شو».
دا د بیې لوی توپیر عادي افغان کورنیو ته دا چانس ورکړی چې د ودونو یا د نوي کور د جوړېدو پر مهال اړتیا وړ وسایل وپېري.
محمد ابراهیم، چې نوی د اقتصاد له پوهنځي فارغ شوی او سږکال لومړی ځل نندارتون ته تللی، وايي، « نویو ټکنالوژیو او محصولاتو ته لاسرسی مهم دی. موږ هڅه کوو چې دا نوښتونه افغانستان ته راوړو». هغه زیاتوي، « په داسې نندارتونونو کې ګډون درسره مرسته کوي چې نوي محصولات پیدا کړئ او خپل کاروبار نړیوال بازار ته پراخ کړئ».

د طالبانو د اوبو او انرژي وزارت سرپرست عبداللطیف منصور د خپل کار په دفتر کې په کابل کې مېشت د چین هېواد له سفیر ژاوشینک سره وکتل. طالبانو په خبرپاڼه کې د سفیر له قوله لیکلي چې د بامیان ولایت د لمریزې برېښنا پروژې عملي کار به ډېر ژر پیل شي.
د طالبانو د اوبو او انرژۍ وزارت نن سې شنبه، د غويي ۱۶مه، پر اېکس لیکلي، چې په دې لیدنه کې دواړو لوریو د اوبو او انرژي پروژو، په ځانګړې توګه د کاپیسا ولایت د باغدرې برېښنا بند پروژې، د بامیان ولایت د ۲۰ میګاواټه لمریزې برېښنا پروژې او د افغانستان په نورو ولایتونو کې د لمریزې برېښنا پروژو د پلي کولو په برخه کې د همکاریو د پراختیا او دوام په هکله خبرې وشوې.
په دې لیدنه کې په کابل کې د چین سفیر ژمنه کړې، چې چین به خپلې همکارۍ په افغانستان کې د انرژي پراختیایي پروژو د پلي کولو په برخه کې زیاتې کړي.
د طالبانو د ابو او انرژۍ وزیر د چین هېواد له سفیر څخه وغوښتل، چې په ارزګان او پکتیا ولایتونو کې د ۱۰ میګاواټه او ۵ میګاواټه لمریزې برېښنا پروژو په پلي کولو کې هم همکاري وکړي.
د یادونې وړ ده، چې اوسمهال د باغدرې بند د جیوتخنیک او جیوفزیک مطالعاتو چارې د یوه چینایي شرکت له لوري په سیمه کې روانې دي.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر او مرستیال لومړي وزیر اسحاق ډار د طالبانو له سرپرست بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي سره ټیلیفوني خبرې وکړې. دواړو خواوو له افغانستان څخه د ډار له سفر وروسته د دوه اړخیزو اړیکو پر چټک پرمختګ خوښي څرګنده کړې.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت د سې شنبې په ورځ (د غویي۱۶مه) پر اېکسپاڼه ولیکل، چې دوی په خپلو خبرو کې د سوداګرۍ، اقتصادي همکارۍ، سیمهییزو اړیکو او سیاسي سلا مشورو د بېرته فعالولو په تړاو پرمختګونه وڅېړل. دواړو خواوو ټینګار کړی، چې د سولې او امنیت د ټینګښت لپاره دوامداره اړیکې اړینې دي.
دکستان د بهرنیو چارو وزارت وايي، ډار متقي ته د هند لهخوا د پاکستان پر وړاندې د وروستیو اقداماتو په اړه معلومات ورکړل او ویې ویل چې پاکستان د سولې او خپل حاکمیت د ساتنې پر ژمنتیا کلک ولاړ دی.
متقي په سوداګرۍ کې د اسانتیاوو له امله له ډار څخه مننه کړې او یو ځل بیا یې د افغانستان د سفر بلنه ورکړې.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت وایي، دغه ټلیفوني خبرې د دواړو هېوادونو ترمنځ اوږدمهاله همکارۍ ته د پرمختګ لار هواروي، چې د سیمې او نړۍ په کچه سولې او امنیت ته وده ورکړي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت تراوسه د امیرخان متقي او اسحاق ډار د ټلیفوني خبرو په اړه څه نه دي ویلي.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار د یوه پلاوي په مشرۍ د وري پذ ۳۰مه کابل ته سفر کړی و چې له بېلابېلو طالب چارواکو سره یې پر سوداګرۍ، اقتصادي همکارۍ، د خلکو ترمنځ او سیمهییزو اړیکو او سیاسي سلا مشوروخبرې کړې وې.

پخواني ولسمشر حامد کرزي له پاکستان نه غوښتي، چې د وسلو او راکټونو پر ځای خپل علمي او فرهنګي مراکز د نوموتوافغان شخصیتونو په نامه ونوموي.
کرزي د سې شنبې په ورځ پر خپل اېکس پر دې چاره تاسف ښودلی او وايي، چې پاکستان یوځل بیا د «ابدالي» په نامه نومول شوی بالستیک توغندی ازمویلی او له دې مخکې یې هم خپل راکټونه «غزنوي» او «غوري» نومولي، خو دا چاره داسې مهال کوي، چې همدا اوس هلته له میشتو افغانانو سره بد او ځوروونکی چلند کیږي.
کرزی وايي، افغانستان د تاریخ په اوږدو کې په خپله غیږه کې زیات شمیر علمي، فکري او فرهنګي شخصیتونه، ویاړلي مبارزان او پاچاهان روزلي چې نړۍ یې په درنښت یادوي او له نومونو یې په مناسبه توګه استفاده کیږي.
کرزي له پاکستان نه د ښه ګاونډیتوب پر بنسټ د محترمانه او متمدنه اړیکو غوښتنه کړې او پر دغه هېواد یې غږ کړی، چې د وسلو او راکټونو پر ځای خپل علمي او فرهنګي مراکز د نوموتو افغان شخصیتونو په نامه ونوموي.
پاکستان له هند سره د تاوتریخوالي پر مهال وخت ناوخته د ابدالي، غوري او غزنوي په نومونو توغندي ازمويي.
افغان پاچاهانو او امپراتورانو د تاریخ په اوږدو کې ډېر وخت پر هند او اوسني پاکستان واکمني کړې ده.