اسراییل: په استانبول کې مو پر قونسلګرۍ کې ډزې وشوې
د اسراییل د بهرنیو چارو وزارت خبر ورکړی چې د ترکیې په استانبول کې د دغه هېواد پر قونسلګرۍ ډزې شوې دي. د اسراییل د بهرنیو چارو وزارت په وینا، بریدګر نیول شوی او په پېښه کې چاته زیان دی رسېدلی.
د اسراییل د بهرنیو چارو وزارت خبر ورکړی چې د ترکیې په استانبول کې د دغه هېواد پر قونسلګرۍ ډزې شوې دي. د اسراییل د بهرنیو چارو وزارت په وینا، بریدګر نیول شوی او په پېښه کې چاته زیان دی رسېدلی.
د اسراییل د بهرنیو چارو وزیر ګېدئون ساعر د دې پېښې په غبرګون کې پر اېکس ټولنیزه پاڼه لیکلي: «په ټوله نړۍ کې د اسراییلي استازو پر وړاندې د بریدونو او ترهګریزو هڅو لړۍ دا ښيي چې ترهګري غواړي موږ هر ځای کې په نښه کړي.هغه ټینګار کړی چې اسراییل به تسلیم نهشي او د دغه هېواد کارکوونکي به خپلې استازولۍ ته دوام ورکړي.
په لاهور کې د امریکا قونسلګرۍ که څه هم په خپله تازه خبرتیا کې پر خپلو ډېپلوماټانو د تګ راتګ محدودیتونه ليري کړي؛ خو له هغوی یې غوښتنه کړې، چې خپل ځانونه خوندي کړي. سفارت له خپلو ډېپلوماټانو غوښتنه کړې، چې خپلې چارې له خوندي ځايونو تر سره کړي.
په پاکستان کې د امریکا سفارت د جمعې په ورځ د (غويي ۱۹مه) په یوې تازه خبرتيا کې له خپلو ډېپلوماټانو او کارکوونکو غوښتي، چې که د باندې وتل خوندي نه وي، په خپلو ځایونو کې باید پاتې شي.
په لاهور کې د امریکا قونسلګرۍ پر خپلو کارکوونکو د تګ راتګ محدودیتونه هم ليرې کړي دي.
په خبرتیا کې له امريکايي وګړو غوښتنه شوې: «امریکایي وګړي باید هوښيار پاتې شي. که د تاوتریخوالي په سيمه کې ياست، نو باید هغه ځای پرېږدئ او خوندي سیمو ته ولاړ شئ.»
قونسلګرۍ دا هم ویلي، چې امریکايي ډېپلوماټيکې ادارې کولی شي خپلې چارې د امنيتي حالاتو له مخې تنظيم کړي.
د هند او پاکستان تر ترينګلتیا وروسته ډېرو هېوادونو خپلو ډېپلوماټيکو ادارو او کارکوونکو ته په ډهلي او اسلام اباد کې د خوندي ساتلو سپارښتنې کړي او یو شمېر هېوادونو خپل ډېپلوماټان ایستلي هم دي.
د تسنیم نیمه رسمي خبري اژانس د جمعې په ورځ د ایران د پلاوي د یوه غړي په حواله راپور ورکړی چې ایران موافقه کړې چې د یکشنبې په ورځ په عمان کې له متحده ایالاتو سره د غیر مستقیم اټومي خبرو اترو څلورم پړاو ترسره کړي.
یوې سرچینې چې د دغه خبرو اترو په اړه معلومات لري، العربیه انګلیسي ته وویل چې دوی تمه لري چې د متحده ایالاتو ځانګړی استازی سټیو ویټکوف به د یکشنبې په ورځ د څلورم پړاو لپاره عمان ته سفر وکړي.
د خبرو اترو وروستی پړاو، چې په پیل کې د می په دریمه نیټه په روم کې ټاکل شوی و، وځنډول شو، ددغه ځنډ لامل د منځګړي عمان لخوا "لوژستیکي دلایل" په ګوته شول.
تسنیم د ایران د پلاوي د یوه غړي له خولې وویل: "د یکشنبې په ورځ د څلورم پړاو خبرو اترو د ترسره کولو لپاره د عمان د بهرنیو چارو وزیر له وړاندیز وروسته، تهران خپله موافقه اعلان کړه."
"په عمان کې د ایران او امریکا د خبرو اترو څلورم پړاو پای ته رسیدلی دی."
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ، چې د ایران او نړیوالو قدرتونو ترمنځ د ۲۰۱۵ کال له اټومي تړون څخه یې امریکا وایستله، ګواښ کړی چې که د هغه له ادارې سره د اوږدې مودې شخړې د حل لپاره کومه موافقه ونه شي، نو پر ایران به بمباري وکړي.
د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زېلېنسکي وايي، چې د شنبې په ورځ به د هغو هېوادونو د مشرانو کوربهتوب وکړي، چې د “داوطلبو هېوادونو اېتلاف” په نوم سره راټول شوي دي.
دا اېتلاف سږکال د فرانسې او برېتانیې په مشرۍ جوړ شوی او د اروپايي هېوادونو هغه اندېښنه څرګندوي چې وايي، امریکا ښايي نور د اوکراین د درې کلنې جګړې پیاوړی ملاتړې پاتې نه شي.
هغه ویډیو چې د اوکراین ولسمشرۍ ماڼې له لوري خپره شوي زېلېنسکې پکي ویلي:« موږ دې اېتلاف ته اړتیا لرو او باید دومره پیاوړی وي، چې زموږ د ګډ لید له مخې امنیت تضمین کړي.»
اروپايي هېوادونه هڅه کوي، چې د اوکراین له جګړې وروسته د امنیتي تضمینوونو په اړه یوه تګلاره جوړه کړي، خو لا هم د اوربند لپاره هیله نه ښکاري او دا هرڅه د روسیې پر غبرګون او د امریکا د ملاتړ پر څرنګوالي پورې تړلي دي.
اوکراین له خپلو متحدینو څخه غواړي، چې روښانه امنیتي ضمانتونه ورکړي، څو په راتلونکې کې د روسبې د هر ډول احتمالي برید مخنیوی وشي.
همدا راز زېلېنسکې د پنج شنبې په ورځ ویلي و، چې د امریکا له ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره یې په ټیلیفوني خبرو کې ویلي، چې ۳۰ ورځنۍ اوربند به د سولي پر لور د پرمختګ “واقعي نښه” وي او کیف چمتو دی چې دا اقدام ژر تر ژره عملي کړي.
د روسیې او اوکراین ترمنخ دا اوربند ټرمپ په مارچ میاشت کې وړاندیز کړی و. اوکراین دا وړاندیز منلی، خو روسیې ویلي، چې دا اقدام به هغه وخت عملي کیږي، چې د څارنې اوپلې کولو لهپاره د باور وړ تګلاري موجود وي.
زېلېنسکې دا نه دي ویلي، چې سبا به کوم مشران د اېتلافي غونډې لپاره کیف ته ورشي، خو د روانې اونۍ په پیل کې د جرمني نوي لومړي وزیر فریدرېښ مېرڅ ویلي وو، چې ډېر ژر به اوکراین ته سفر وکړي.
د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړی استازی محمد صادق د افغانستان او پاکستان ترمنځ د سوداګریزو فعالیتونو لپاره د خر لاڅې لارې د پرانېستلو اعلان وکړ.
محمد صادق د جمعې په ورځ پر اېکسپاڼه د یوې لنډې ویډیو په خپرولو سره لیکلي:«له افغانستان سره سوداګریز فعالیتونه د خر لاڅې له لارې بیا پیل شول.»
دا لار مخکې په پاړه چنار کې د سړک د بندیدو له امله تړل شوي وه.
د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړي استازي د خر لاڅې لارې د خلاصېدو اعلان کابل ته له رسیدو څو ساعته وروسته وکړ.
د ملګرو ملتونو بېلابېلې مرستندویه ادارې وايي چې اسراییل غزې ته د بشري مرستو د رسولو مخه نیولې او دا مرستې یې د فشار وسیله ګرځولي دي.
اسراییلي چارواکو د یوه پلان له مخې مرستندویو ادارو ته ویلي، چې یوازې د غزې په سوېل کې یو څو مرکزونه جوړ کړي او هغوی ته اجازه نه ورکول کېږي چې مرستې د غزې ټولو سیمو ته ورسوي.
د ماشونو د ملاتړ ادارې ویاند وايي، د اسراییل هغه وړاندیز چې یوازې د غزې سوېل کې یو څو مرستندوی مرکزونه جوړ شي، خلک د بې ځایه کېدو او مړینې ترمنځ له یوې ناممکنې ټاکنې سره مخ کوي.
د دغې ادارې ویاند جېمز ایلډر په جنیوا کې خبریالانو ته وویل:« دا پلان د بشري اصولو خلاف دی او ښکاري چې مرستندوی توکي د فشار د وسیلې په توکه کارول کیږي. دا خطرناک کار دی، چې ملکي وکړي دې پوځي سیمو ته د خوړو راټولولو لپاره واستول شي، مرستې باید هېڅکله د معاملې وسیله ونه ګرځول شي.»
نوموړی وايي، که د اسراییل دا پلان عملي شي، تر ټولو ډېر به ماشومان، زاړه کسان، ناروغان او ټپیانو له سختو ستونزو سره مخ شي.
غزې ته د اسراییل له خوا د مرستو رسولو پلان کې ویل شوي، چې په ورځ کې یوازې ۶۰ لاریو مرستو ته د ورتګ اجازه ورکول کیږي.
همدا راز د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ د دفتر ویاند وايي، چې د اوربند پرمهال د مرستو بهیر ښه پایله ورکړې وه، اوس دې هم اسراییل د مرستو بار هغه لاریو ته غزې ته د ورتګ اجازه ورکړي، چې د غزې په څو کیلومترۍ کې ولاړې دې.
د ملګرو ملتونو د فلسطیني کډوالو ادارې (UNRWA) ویلي، چې د توکو بار له ۳۰۰۰ څخه ډېري لارۍ د غزې له پولې بیرون ولاړې دي. د دغه ادارې د اړیکو مشر جولیېټ توما وايي:«دا یو لوی مالي تاوان دی، ځکه دا خواړه او روغتیايي توکي کولای شي وږې ماشومان تغذیه او ناروغان تداوي کړي. وخت تیرېږي، دروازې باید پرانېستل شي محاصره باید ژر ختمه شي.»
نوموړي د اسراییل د بندیانو د خوشې کېدو او د مرستو د بهیر د عادي کېدو غوښتنه هم کړې ده.
په ورته مهال د ملګرو ملتونو د بشري چارو دفتر (اوچا) ویلي، چې د اپریل میاشتې راهیسې له ۸۰ څخه ډېر هغه ځایونه د توکو د کمښت له امله بند شوي، چې په غزه کې یې خلکو ته خواړه چمتو کول.
د ملګرو ملتونو بېلابېلو مرستندویه ځانګو د اسراییل هغه ادعاوي چې ګواکې مرستې وسله والو ډلو ته رسیږي په کلکه رد کړي او وايي، چې د ملګرو ملتونو مرستي تر ټاکلو روغتیايي مرکزونو پورې رسیږي.