روزا اوتنبایوا: د ایران او اسراییل کړکېچ د افغانستان ناورین لا ناوړه کړی

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو لوړپوړې ځانګړې استازې وايي، چې د ایران او اسراییل ترمنځ تاوتریخوالي په افغانستان کې اقتصادي او بشري ناورین نور هم ناوړه کړی دی.

په کابل کې د یوناما مشرې روزا اوتونبایوا د دوشنبې په ورځ (د چنګاښ ۲مه) د ملګرو ملتونو د امنیت شورا په غونډه کې زیاته کړې، چې د ایران او اسراییل ترمنځ وروستیو هوایي بریدونو پر افغانستان ناوړه اغېزه کړې دي.
د هغې په وینا؛ شخړې د خوراکي او سون توکو د بیو لوړوالي،د سوداګرۍ ګډوډېدو او له ایرانه د زرګونو افغان کډوالو د ستنېدو لامل شوې دي.
هغې خبرداری ورکړی، چې په دې وروستیو کې هره ورځ تر ۱۰ زرو ډېر افغانان له ایران نه ستانه شوي دي؛ په داسې حال کې چې د کال له پیل راهیسې تر ۶۰۰ زرو ډېر افغان کډوال له پاکستان او ایران نه هېواد ته ستانه شوي دي.
نوموړې ټینګار کړی، چې سیمه‌ییزې ټولنې او د طالبانو واکمنې ادارې هڅه کړې چې کډوال جذب کړي؛ خو د نړۍوالې ټولنې له مرستې پرته به دا بهیر دوامداره او خوندي نه وي.

له طالبانو سره د تعامل په اړه اندېښنې
مېرمن اوتنبایوا امنیت شورا ته له طالبانو سره د ملګرو ملتونو د روان تعامل په اړه هم معلومات ورکړي دي.

هغې ادعا کړې، چې د دغه تعامل موخه له نړۍوالو قوانیو سره سم د یوه سوله‌ییز او باثباته افغانستان جوړول دي؛ نه اوسنی وضعیت عادي کېدل.
هغې خبرداری ورکړی، چې د بشري حقونو وضعیت، په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو لپاره مخ پر خرابېدو دی. طالبان لا هم د ښځو او نجونو پر زده‌کړې، کار او ازادۍ او عامه ژوند سخت محدودیتونه لګولي دي.

په دوحه کې نوي تحولات
اوتنبایوا د ملګرو ملتونو د هغه پلان اعلان وکړ، چې په راتلونکو ورځو کې به په قطر کې له نشه‌یي توکو سره د مبارزې او خصوصي سکتور پراختیا په اړه کاري غونډې ترسره کړي او دا یې د نړۍوالې همکارۍ په برخه کې یو مهم ګام بللی دی.

له پراخو محدودیتونو سره نسبي ټیکاو
نوموړې وايي، چې د طالبانو واکمنۍ نسبي ټیکاو راوستی او محدوده اقتصادي وده یې رامنځته کړې؛ خو په ورته وخت کې یې په ټولنه او په ځانګړې توګه پر ښځو سخت قوانین وضع کړي دي.
د یوناما مشرې د «امر بالمعروف او نهې عن المنکر» قانون د دغو محدودیتونو یوه بېلګه بللې، چې په عملي توګه یې په عامه ژوند کې د ښځو ګډون له منځه وړی دی.

د نجونو پر زده‌کړې د بندیز لرې کېدو لپاره غوښتنه
اوتنبایوا ټینګار کړی، چې د نجونو لپاره تر شپږم ټولګي پورته زده‌کړې بندیز د تبعیض ښکاره نښه ده او باید ژر تر ژره لرې شي.

هغې وویل: «موږ باید د افغان ښځو او نجونو اندېښمنوونکی وضعیت هېڅکله هېر نه کړو، که څه هم نور د خبرونو په سرټکو کې نه وي.»