د طالبانو د سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي وايي چې هند د افغانستان د کرنیزو محصولاتو د صادراتو لپاره یو ښه انتخاب دی. هغه له هند سره د افغانستان د سوداګرۍ د زیاتوالي غوښتنه کړې ده. د طالبانو ادارې مخکې ویلي وو چې له هند سره د سوداګرۍ اوسنی حجم شاوخوا یو ملیارد ډالر دی.
د طالبانو د کانونو او پټرولیم وزارت وایي چې تاجکستاني پانګوالو ددغه وزارت له وزیر ملا هدایت الله بدري سره په لیدنه کې د سمنټو د زېرمو د استخراج په برخه کې پانګونې ته چمتووالی ښودلی دی.
د پاکستان او طالبانو تر منځ د وروستیو نښتو له امله دوه میاشتې کېږي، چې د تورخم، غلام خان، خرلڅي او چمن څلور مهمې سوداګریزې لارې تړلې دي او له امله یې سوداګرو ته مېلیونونه ډالر زیانونه هم اوښتي دي.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت ویلي، چې د ۱۴۰۴کال په تېرو ۷میاشتو کې د ایران او افغانستان ترمنځ د سوداګریزې راکړې ورکړې کچه یو مېلیارد او ۹۲۱مېلیون ډالرو ته رسېدلې ده. دغه وزارت ایران له خپلو مهمو سوداګریزو شریکانو ګڼي.
په اسلام اباد کې د امریکا سفارت چارسمبالې ناتالي بیکر وایي چې د امریکا د صادراتو او وارداتو بانک(یو ایس ایګزم) په بلوچستان کې د مهمو منرالونو د کان کیندنې د ملاتړ لپاره د ۱،۲۵ میلیارد ډالرو تمویل منظور کړی دی. نوموړې دا د دواړو هېوادونو او بلوچستان د پرمختګ لپاره مهم ګام ګڼلی.
په کندهار کې د سوداګرۍ او پانګونې خونې خبر ورکړی، چې پاکستان سره د سوداګریزو لارو تر تړل کېدو وروسته له دغه ولایت نه د څه باندې ۱۰مېلیونه ډالرو په ارزښت ۲۳زره ټنه انار بهرنیو هېوادونو ته صادر شوي دي.
نیویارک ټایمز په خپل تازه رپوټ کې ویلي، چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ د سوداګرۍ دوامداره ځنډ او خنډ د دواړو هېوادونو پر میلیونونو کروندګرو، سوداګرو او عامو خلکو ژور منفي اغېز کړی. رپوټ وايي، افغان سوداګر د شړلو له وېرې له پاکستاني بانکونو پانګې باسي.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت وايي، چې افغانستان له پاکستان سره د توکو د وارداتو او صادراتو له انحصاره راوتلی دی. نوموړی وايي، د توکو بیې تر ډېره ثابتې پاتې دي. خو د طالبانو د احصایې او معلوماتو ادارې تېره ورځ وویل چې په تېره میاشت کې د توکو بیې۲،۳ سلنه لوړې شوې دي.
د ننګرهار په شيخ مصري صنعتي ښارګوتي کې د يوه افغان پانګهوال په دوه ميليونه امريکايي ډالرو پانګونې سره د «المعيار»په نوم د تېلي نباتاتو د پروسس او غوړيو توليدي فابريکې فعاليت پيل کړ. دغه فابريکه په ۲۴ساعتونو کې د دوه سوه ټُنه نباتاتو د پروسس وړتيا لري او ترې تېل او غوړي تولیدېږي.
د طالبانو د عامې روغتیا وزارت د خوړو او درملو مرستیال حمدالله زاهد په هېواد کې د درملو د سترو تولیدي فابریکو له مسوولینو سره لیدنه کې وویل، پر وارداتو تکیه کول هېواد محتاج ساتي، خو پر کورنیو تولیداتو تکیه کول بیا اقتصادي خپلواکي رامنځته کوي.
د افغانستان او پاکستان د سوداګرۍ ګډه خونه وايي، د لارو د تړل کېدو له امله شاوخوا ۱۱ زره افغان ټرانزیټي کانټینر د کراچۍ په بندر کې بند پاتې دي. پاکستاني سوداګرو ویلي، چې له افغانستان سره د لارو بندېدو د پاکستان د صادراتو ونډه پام وړ کمه کړې ده.
په هلمند کې طالب مسوولین وايي، په تېره یوه اوونۍ کې د هلمند له بېلابېلو لارو په ناقانونه توګه د ۵۹ ټُنه خوراکي او غېر خوراکي توکو له واردېدو مخنیوی شوی دی. سره له دې چې یادو مسوولینو د مبدا هېواد په تړاو څه نهدي ویلي، خو هلمند د ډیورند کرښې له لارې له پاکستان سره لاره لري.
په مسکو کې د طالبانو سفارت وايي چې طالب سفیر ګل حسن حسن د پانګونې او اقتصادي «دوم تاوریچسکي» فورم کې کډون کړی. دوی زیاتوی، چې د فورم په ترڅ کې د خرسون والي ولادمیر سلدو ویلي، چې دغه سیمه چمتو ده، چې افغانستان ته زراعتي محصولات، په ځانګړي ډول غنم صادر کړي.
د ایران د پارلمان او د بودیجې د کمېسیون غړي محسن زنګنه ویلي، چې په تېرو دوو کلونو کې څه باندې زر تنه افغان پانګوال او متشبثین د اسعارو د ستونزو له امله له ایران څخه وتلي او خپل فعالیتونه یې په افغانستان کې پیل کړي دي.
د طالبانو تر واک لاندې د احصايي او معلوماتو ادارې ویلي، چې د روان کال په لړم میاشت کې د خوراکي توکو په بیو کې ۲،۳ سلنه لوړوالی راغلی دی، خو د لامل په اړه یې څه نه دي ویلي.
طالبان له پاکستان سره د سوداګریزو اړیکو له پرېکون وروسته د افغانستان کرنیزو محصولاتو ته د بازار موندنې په تړاو د خپلو هڅو له دوامه خبر ورکوي.د طالبانو د کرنې، اوبو لګولو او مالدراۍ وزارت مرستیال صدر اعظم عثماني وايي، افغان کرنیز محصولات هند، ایران او ازبکستان ته صادريږي.
د افغانستان او پاکستان ترمنځ د سوداګریزو لارو د تړلو پاتې کېدو په دوام سوداګرو ویلي، چې صنعتي محصولات، خام مواد او نور بېلابېل توکي چې ارزښت یې میلیاردونو روپیو ته رسیږي په تورخم او چمن کې بند پاتې دي. دوی زیاتوي، اوس پاکستان د افغانستان او منځنۍ اسیا بازارونه له لاسه ورکړې دي.
د طالبانو تر کنټرول لاندې د ملي راډیو ټلویزیون د راپور لهمخې، د هرات له صنعتي ښارګوټي د ۳۰ زره امریکايي ډالرو په ارزښت د ترشي او مربا لومړۍ کڅوړه امریکا ته صادره شوه.راپور زیاتوي چې دغه محصولات د امریکا له لابراتوارونو تېر او بیا هغه هېواد ته لېږدول شوي دي.
د پاکستان لومړی وزیر شهباز شریف وايي، چې د قرغیزستان له ولسمشر سادیر ژاپاروف سره یې په لیدنه کې د انرژۍ، کانونو، سوداګرۍ، پوهنې، قانون، کرنې، کلتور او ګرځندوی په برخو کې ۱۵ هوکړې لاسلیک کړې. نوموړي د کاسا ۱۰۰۰ پروژې له لارې د انرژۍ اتصال پر پراخولو هم ټینګار کړی.
د طالبانو ویاند وايي، چې د پاکستان له خوا د لارو تړل کېدو د افغانستان پر اقتصاد هېڅ ډول منفي اغېز نه دی کړی او ټول بازارونه له توکو ډک دي.
د طالبانو د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت وایي، په هرات ولایت کې د چرګانو صنعت د پام وړ وده کړې ده چې اوسمهال هره ورځ ۲.۵ مېلیونه هګۍ پهکې تولیدېږي. د دغه وزارت په وینا؛ په هرات کې د هګیو، غوښې او د چرګانو په تولید کې له ۱۲۰ مېلیون ډالرو څخه ډېره پانګونه شوې ده.
د ایران د پارلمان د صنعت او کانونو کمېسیون یوه غړي امیر توکليرودي ویلي، د افغانستان کانونه د ایران د صنعت لپاره ځانګړی اهمیت لري او تهران هڅه کوي چې په دغه سکتور کې پراخې پانګونې وکړي. د هغه په وینا؛ دواړه هېوادونه په دې برخه کې د ګډې اقتصادي سیمې د جوړولو په اړه کار کوي.