پاکستانۍ اېکسپرېس ټرېبیون ورځپاڼې د (لړم ۳۰مه) یو راپور کې ویلي، د تورخم دروازې تړل کېدو له امله تر اوسه په اسلاماباد او راولپنډۍ ښارونو کې عمده پلورونکو ته درانه مالي زیانونه اوښتي دي. راپور کې راغلي، په دې موده کې لویو کاروباریانو کې هر یو ته ۱۵۰مېلیونه کلدارې تاوان اوښتی دی.
د ایران د سوداګرۍ او صنایعو خونې مرستیال خبر ورکړی، چې د یوې نوې طرحې پر بنسټ ایراني شرکتونه کولای شي د افغانستان او ایران په پوله کې د افغانستان د کانونو د پروسس لپاره ګډ مرکز جوړ کړي. ایراني رسنۍ وایي، دغه موضوع د طالبانو او ایران ترمنځ بحث شوې ده.
ایراني رسنیو خبر ورکړی، چې دغه هېواد د پنجشنبې په ورځ د (لړم ۲۹مه) د رېل پټلۍ له لارې افغانستان ته د سمنټو لومړنۍ جوپه واستوله. راپورونه وایي، ایران به هره اونۍ د مهالوېش پر بنسټ افغانستان ته ۱۰۰۰ټنه سمنټ صادر کړي.
د طالبانو د سوداګرۍ وزیر هند ته د خپل سفر په ترڅ کې د کوربه هېواد د سوداګرۍ په چارو کې د دولت له وزیر سره لیدلي دي.طالبانو ویلي، دواړو لورو د اقتصادي او سوداګریزو همکاریو د پراختیا، د پانګونې د جلبولو او د سوداګرۍ د ودې لپاره د نویو فرصتونو د رامنځته کولو پر اړتیا خبرې کړې دي.
په کابل کې د ایران سفیر عليرضا بېکدلي ویلي، هېواد یې ژمن دی چې د چابهار بندر له لارې د افغانستان وچې مېوې نړۍوالو بازارونو ته ورسوي. تازه د چابهار بندر له لارې د افغانستان د وچې مېوې د صادراتو ټولنې او ایراني شرکت ترمنځ د ۹۰ میلیونه ډالرو په ارزښت یو تړون هم لاسلیک شو.
د طالبانو تر واک لاندې د دولتي شرکتونو ریاست اړوند د ارزاقو دولتي شرکت وایي چې خپلې ځنځیري مغازې بېرته پرانېزي. یاد شرکت ددې چارې هدف د خپلو عوایدو لوړول او خلکو ته اسانتیا را منځته کول بللي.
ازبکستاني رسنیو خبر ورکړی چې له ۱۰۰ ډېرو ازبک شرکتونو په کابل کې د امام ابوحنیفه څلورم نړیوال نندارتون او سوداګریز بازار په ترڅ کې له افغان شرکتونو سره په ټولیز ډول د ۳۶میلیونه ډالرو په ارزښت سوداګریز تړونونه لاسلیک کړي دي.
د هند دبهرنیو چارو وزارت اعلان وکړ، چې د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزیر نوي ډیلي ته رسېدلی او دوی یې تود هرکلی کړی. نورالدین عزیزي به په دغه پنځه ورځني سفر کې له هندي چارواکو سره پر دوه اړخیزې سوداګرۍ او هوايي دهلیز وغږیږي. هغه د ډیلي په نړیوال سوداګریز نندارتون کې هم ګډون کوي.
د سیستان د ازادې سوداګرۍ-صنعتي سیمې مشر حسین سنجراني وایي، چې د سیستان ازاده سوداګرۍ-صنعتي سیمه د خپل ستراتيژیک موقعیت او ترانزیتي وړتیاوو له مخې کولای شي د افغان سوداګرو لپاره دویم کور وګرځي او د دواړو هېوادونو ترمنځ د لویو اقتصادي همکاریو زمینه برابره کړي.
د طالبانو د رییسالوزرا اقتصادي مرستیال په کندهار کې د کرنیزو محصولاتو د کیفیت او ارزښت د لوړولو په موخه د یوه خصوصي لابراتوار په پرانېست غونډه کې له پانګهوالو وغوښتل، چې د کرنیزو محصولاتو د کیفیت د تضمین لپاره لابراتوارونه جوړ کړي.
په مسکو کې د طالبانو سفیر د لړم پر۲۷مه د روسیې د تاتارستان جمهوریت پلازمېنې کازان ته سفر کړی.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزیر، نورالدین عزیزي سبا د چارشنبې په ورځ د یوه پلاوي په مشرۍ هند ته ځي. د طالبانو اړوند سرچینې وايي، چې نورالدین عزیزي به په دغه سفر کې له هندي چارواکو سره د دوه اړخیزې سوداګرۍ او د توکو پر انتقال خبرې وکړي.
په کابل کې د ایران سفیر عليرضا بېکدلي وایي، تهران د افغانستان د اقتصادي ثبات او پراختیا لپاره ژمن دی او د دواړو هېوادونو ترمنځ د بانکي چېنل د جوړېدو، د لګښتونو د راکمېدو او د ټرانزیټي همکاریو د پراخېدو لپاره عملي ګامونو ته اړتیا ده.
د افغانستان د اماني صندوق غړي انوارالحق احدي افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې د طالبانو واکمني د نړۍوالې ټولنې لهخوا په رسمیت نه ده پېژندل شوې او نهشي کولی پېسې چاپ کړي. احدي زیاته کړې چې د یوه هېواد د حکومت رسمیت پېژندنه په زاریو نهشي ترلاسه کېدلای.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت سرپرست نورالدین عزيزي د دوشنبې په ورځ (د لړم ۲۶مه) د امام ابوحنیفه (رح) د څلورم ملي او نړۍوال نندارتون د پرانیستې په مراسمو کې وویل، له څه باندې یوې میاشتې راهیسې شاوخوا ۱۲ زره کانتینره سوداګریز توکي په پاکستان کې بند پاتې دي.
د پاکستان-افغانستان ګډ سوداګریز اتاق رییس جنید مکدا د پاکستان سوداګرۍ وزارت او د فدرالي عوایدو بورډ نه د افغانستان او پاکستان د لارو تړل کېدو په برخه کې د حکومت د سملاسي مداخلې غوښتنه کړې. نوموړي ویلي، چې کلنۍ ۵ میلیارد ډالره سوداګري اوس یو میلیارد ډالرو ته ټیټه شوې.
د دوغارون ازادې اقتصادي سیمې د اقتصادي پراختیا مرستیال حسن نوريزاده د دوشنبې په ورځ په کابل کې د ایران سفارت له سرپرست عليرضا بېکدل سره په لیدنه کې د اقتصادي اړیکو په پیاوړتیا، له افغانستان سره د سوداګرۍ په اسانتیا او د دوغارون ازادې سیمې له لارې د تبادلې په پراختیا ټینګار وکړ.
پاکستانۍ ډان ورځپاڼې دوشنبه د (لړم ۲۶مه) په یوه راپور کې ویلي، چې طالبان هڅه کوي پر پاکستان د خپلې اقتصادي تکیې کمولو وروسته ځان د منځنۍ اسیا هېوادونو ته په سوداګریزه برخه کې نږدې کړي. راپور وایي، طالبان غواړي په بشپړه توګه له پاکستان سره د افغانستان سوداګریز تړاو ختم کړي.
د خیبرپښتونخوا د سوداګرۍ او صنایعو خونې چارواکي وايي، چې له افغانستان سره د سوداګریزو لارو بندېدو له امله پر اسلاماباد فشارونه ورځ تر بلې زیاتېږي او هیله لري چې دغه فشارونه به «ګټوره پایله» ولري. ورته مهال د دواړو غاړو سوداګر وایي، چې د لارو بندښت زرګونه کارګر بېروزګاره کړي دي.
د طالبانو د ملي پراختیا شرکت ویاند نبيالله ارغندیوال هغه اوازې رد کړې، چې ګواکې د قوشتېپې کانال په شاوخوا کې شته ځمکې په اجاره ورکول کېږي. هغه وویل، د یادو ځمکو د وېش په تړاو تر اوسه پرېکړه نهده شوې.
د طالبانو د دولتي شرکتونو لوی ریاست اعلان کړی، چې سبا دوشنبه به په کابل کې د «امام ابوحنیفه» تر نوم لاندې څلورم ملي او نړۍوال نندارتون پرانېستل شي.
د سیاسي ګوندونو او تشکیلاتو په چارو کې د ایران د ولسمشر سلاکار نورالدین اهي ویلي، چې پولې د یو ټولنیز، اقتصادي او ډیپلوماټیک فرصت په توګه ګڼي او ایران هڅه کوي له افغانستان او پاکستان سره ګډ ځانګړی اقتصادي زون جوړ کړي.