طالبان له پاکستان سره د سوداګریزو اړیکو له پرېکون وروسته د افغانستان کرنیزو محصولاتو ته د بازار موندنې په تړاو د خپلو هڅو له دوامه خبر ورکوي.د طالبانو د کرنې، اوبو لګولو او مالدراۍ وزارت مرستیال صدر اعظم عثماني وايي، افغان کرنیز محصولات هند، ایران او ازبکستان ته صادريږي.
د افغانستان او پاکستان ترمنځ د سوداګریزو لارو د تړلو پاتې کېدو په دوام سوداګرو ویلي، چې صنعتي محصولات، خام مواد او نور بېلابېل توکي چې ارزښت یې میلیاردونو روپیو ته رسیږي په تورخم او چمن کې بند پاتې دي. دوی زیاتوي، اوس پاکستان د افغانستان او منځنۍ اسیا بازارونه له لاسه ورکړې دي.
د طالبانو تر کنټرول لاندې د ملي راډیو ټلویزیون د راپور لهمخې، د هرات له صنعتي ښارګوټي د ۳۰ زره امریکايي ډالرو په ارزښت د ترشي او مربا لومړۍ کڅوړه امریکا ته صادره شوه.راپور زیاتوي چې دغه محصولات د امریکا له لابراتوارونو تېر او بیا هغه هېواد ته لېږدول شوي دي.
د پاکستان لومړی وزیر شهباز شریف وايي، چې د قرغیزستان له ولسمشر سادیر ژاپاروف سره یې په لیدنه کې د انرژۍ، کانونو، سوداګرۍ، پوهنې، قانون، کرنې، کلتور او ګرځندوی په برخو کې ۱۵ هوکړې لاسلیک کړې. نوموړي د کاسا ۱۰۰۰ پروژې له لارې د انرژۍ اتصال پر پراخولو هم ټینګار کړی.
د طالبانو ویاند وايي، چې د پاکستان له خوا د لارو تړل کېدو د افغانستان پر اقتصاد هېڅ ډول منفي اغېز نه دی کړی او ټول بازارونه له توکو ډک دي.
د طالبانو د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت وایي، په هرات ولایت کې د چرګانو صنعت د پام وړ وده کړې ده چې اوسمهال هره ورځ ۲.۵ مېلیونه هګۍ پهکې تولیدېږي. د دغه وزارت په وینا؛ په هرات کې د هګیو، غوښې او د چرګانو په تولید کې له ۱۲۰ مېلیون ډالرو څخه ډېره پانګونه شوې ده.
د ایران د پارلمان د صنعت او کانونو کمېسیون یوه غړي امیر توکليرودي ویلي، د افغانستان کانونه د ایران د صنعت لپاره ځانګړی اهمیت لري او تهران هڅه کوي چې په دغه سکتور کې پراخې پانګونې وکړي. د هغه په وینا؛ دواړه هېوادونه په دې برخه کې د ګډې اقتصادي سیمې د جوړولو په اړه کار کوي.
په کابل کې د طالبانو سرچینې وايي، په سعودي عربستان کې د افغانستان او پاکستان د پلاویو ترمنځ ناسته کې ددوی استازو له پاکستان سره د لارو د پرانېستلو هیڅ راز وړاندیز نه دی کړی. سرچینو افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې د طالبانو ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال ددوی پالیسي روښانه کړې ده.
د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور، صنعت او سوداګرۍ وزارتونو او د «تسل» نندارتونونو جوړولو شرکت په ګډه په کابل کې درې ورځنی ملي او نړۍوال نندارتون پرانیست، چې پهکې شاوخوا ۲۰۰ غرفې د هېواد صنعتي او کلتوري محصولات نندارې ته وړاندې کوي.
په مالیزیا کې د طالیانو سفیر نقیبالله احمدي ددې هېواد بهرنیو چارو وزارت د مرکزي او جنوبي اسیا ریاست له رييس خیرالنذرین عبدالرحمن سره کتلي. په دې کتنه کې د سوداګرۍ او پانگونې د شته فرصتونو ترڅنګ افغان سوداگرو ته د ویزو پر اسانتیاوو هم خبرې شوي.
د پاکستان ډان ورځپاڼې دوشنبه د (لېندۍ ۱۰مه) لیکلي، چې په دغه هېواد کې د الوګانو تولید ډېر شوی؛ خو پر ډیورنډ کرښه د تړلو دروازو له امله یې بازار سوړ دی او بیې یې هم خورا ټیټې شوې دي. کاروباریان وایي، حتی د الوګانو د ټرانسپورټ او ساتلو لګښتونه هم په دې بیو نهشي پوره کولی.
په هرات کې د طالبانو د والي ویاند محمد یوسف سعید ویلي، چې د روان کال په لومړیو اوو میاشتو کې له هرات څخه ۱۹،۹۷ میلیونه کیلوګرامه وچه مېوه اتریش، بلجیم، کاناډا، هالنډ، جرمني، امریکا، ایران، قطر، ترکیې، هند او سعودي عربستان ته صادره شوې ده.
د طالبانو د کار او ټولنیزو چارو وزیر عبدالمنان عمري بهر ته د افغان کارګرانو د لېږد ټولنې له مشر سره په کتنه کې خبرداری ورکړ، هغه شرکتونه به د قانون منګلو ته وسپارل شي چې په ناقانونه توګه بهر ته افغان کارګر استوي.
په هرات کې د طالبانو د والي رسنیز دفتر وایي چې طالب والي اسلامجار په دغه ولایت کې له یو شمیر افغان سوداګرو سره د سوداګرۍ د پراختیا په موخه ناسته ترسره کړې ده. دوی وایي چې په دې لیدنه کې افغان سوداګرو له ترکمنستان هېواد سره د سوداګرۍ او اقتصادي اړیکو د پراختیا غوښتنه کړې ده.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت د دفتر مشر محمد الله بختیار په استانبول کې د ترکي او افغان سوداګرو او پانګوالو ترمنځ په مخامخ غونډو کې ګډون کړی. بختیار ویلي:« افغانستان د کانونو، کرنې، صنعت، انرژۍ، خدماتو او ټیکنالوژۍ سکتورونو کې، د بهرنۍ پانګونې د راجلبولو ظرفیتونه لري.»
د ایران د خراسان رضوي والي هرات ته د خپل وروستي سفر پر مهال ویلي، د دوغارون ازاده اقتصادي سيمه د ايران او افغانستان د اقتصادي اړيکو د پراختيا لپاره «بېساري فرصتونه» لري او ټينګار يې وکړ چې دغه بندر کولای شي د دواړو هېوادونو سوداګري د ويزې له اړتیا پرته اسانه کړي.
په مسکو کې د طالبانو سفیر د شمال- سویل ټرانسپورټي دهلیز په درېیم نړیوال فورم کې ویلي، چې دغه دهلیز د لاجورد لارې او د شپږو هېوادونو له ځمکني دهلیز سره د نښلولو په صورت کې به اوراسیا کې ستر اقتصادي بدلونونه رامنځته شي او افغانستان به د سیمې د اقتصادي راتلونکي مهم محور وي.
د کندهار د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ ریاست ویلي، چې سږکال له یاد ولایت څخه ۳۹ زره ۷۸۴ زره ټنه انځر بهرنیو هېوادونو ته صادر شوي، چې د تېرکال په پرتله ۱۶ زره ۵۷۸ ټنه زیاتوالی پکې راغلی.
د طالبانو د ټولګټو چارو وزارت خبر ورکړی، چې د روان ۱۴۰۴لمریز کال د لړم په میاشت کې د افغانستان د اوسپنې پټلۍ له لارې ۵۹۶زره او ۷۹۷ مټریک ټنه انتقالات شوي دي. د دغه وزارت په خبرپاڼه کې راغلي، د دغه انتقالاتو ۱۵۱۲ ټنه یې صادرات وو چې ډېره برخه یې وچه مېوه او د انارو جوس جوړوي.
د ایران د سویلي خراسان ولایت د سړکونو د ساتنې او ترانسپورټ لوی مدیر سدالله جلالزاده وايي، چې د ماهیرود په پوله د بار وړونکو موټرو تګ راتګ په بېساري ډول زیات شوی او دغه بندر د دې هېواد له هغو تر ټولو خوندي او باوري لارو څخه دی چې د ترانزیټ چارې پهکې ډېرې روانې دي.
د امام ابوحنیفه په نوم اووه ورځنی ملي او نړۍوال نندارتون چې د تېرې دوشنبې په ورځ په کابل کې پرانېستل شوی و، نن پای ته ورسېد. په دې نندارتون کې له ۸۰ میلیونو افغانیو زیات پلور ترسره شوی او د شاوخوا ۷۰۰ میلیونه ډالرو په ارزښت هوکړې هم لاسلیک شوې دي.
د ایران د بهرنیو چارو وزیر له یوې ایرانۍ رسنۍ سره په مرکه کې ویلي، ایران له افغانستان سره د اروپا په پرتله زیاته سوداګري لري. د هغه په وینا، په دې پراختیا کې د دواړو هېوادونو سرحدي ولایتونو مهم رول لوبولی.