سفر تا نیمهراه؛ هیچ نخستوزیری در پاکستان موعد قانونی خود را تکمیل نکرده است
با کنار زدن عمران خان از قدرت، رسانههای جهان به «تکمیل نشدن موعد قانونی نخستوزیران پاکستان» پرداختهاند. هیچ نخستوزیری در تاریخ ۷۵ ساله پاکستان نتوانسته است یک دوره پنج ساله کامل را به پایان برساند؛ روندی که با برکناری عمران خان ادامه یافت.
پاکستان که در بیشتر تاریخ خود یک دموکراسی پارلمانی بوده، از سال ۱۹۴۷ در مجموع ۲۹ نخستوزیر داشته است. ۲۲ نخستوزیر این کشور منتخب بوده و متباقی ۷ تن دیگر نخستوزرای سرپرست.
عمران خان بیستودومین نخستوزیر منتخب پاکستان روز یکشنبه با رأی عدم اعتماد پارلمان پاکستان برکنار شد.
نخستوزیران پاکستان به بهانههای مختلف از جمله اتهامات فساد، کودتای مستقیم نظامی، ترور و استعفای اجباری برکنار شدهاند.
کوتاهترین دوره تصدی یک نخستوزیر دو هفته و طولانیترین آن چهار سال و دو ماه بوده است.
خبرگزاری رویترز فهرستی از نخستوزیرانی را نشر کرده که دوره تصدی آنها از سال ۱۹۴۷ به بعد پیش از موعد به پایان رسیده است.
لیاقت علی خان؛ اولین نخستوزیر پاکستان در آگست ۱۹۴۷ به قدرت رسید. او در یک راهپیمایی سیاسی در ۱۶ اکتوبر ۱۹۵۱ ترور شد.
مدت تصدی: چهار سال و دو ماه.
لیاقت علی خان، نخستین نخستوزیر پاکستان
خواجه ناظم الدین؛ در ۱۷ اکتوبر ۱۹۵۱ به قدرت رسید. او در ۱۷ اپریل ۱۹۵۳ توسط فرماندار کل کشور به اتهام سوء مدیریت شورشهای مذهبی برکنار شد.
سمت فرمانداری کل کشور از حکومت استعماری بریتانیا به ارث رسیده بود.
مدت تصدی: یک سال و شش ماه.
محمد علی بوگرا؛ در ۱۷ اپریل ۱۹۵۳به قدرت رسید و در ۱۱ آگست ۱۹۵۵استعفا داد.
مدت تصدی: دو سال و سه ماه.
چودری محمدعلی؛ در آگست ۱۹۵۵ به قدرت رسید. اختلافات داخلی در حزب حاکم منجر شد او در ۱۲ سپتامبر ۱۹۵۶ برکنار شود.
مدت تصدی: یک سال و یک ماه.
حسین شهید سهروردی؛ در ۱۲ سپتامبر ۱۹۵۶ به قدرت رسید. پس از اختلافات با سایر مراکز قدرت در ۱۸ اکتوبر ۱۹۵۷ از سمت خود برکنار شد.
مدت تصدی: یک سال و یک ماه.
حسین شهید سهروردی
ابراهیم اسماعیل چندریگر؛ در اکتوبر ۱۹۵۷ به قدرت رسید. در ۱۶ دسامبر ۱۹۵۷استعفا داد و با رای عدم اعتماد مجلس مواجه شد.
مدت تصدی: کمتر از دو ماه
ملک فیروز خان نون؛ در ۱۶ دسامبر ۱۹۵۷ به قدرت رسید و به دلیل اعمال حکومت نظامی در پاکستان در ۷ اکتبر ۱۹۵۸ برکنار شد.
مدت تصدی: کمتر از ۱۰ ماه
نورالامین؛ در ۷ دسامبر ۱۹۷۱ سمت خود را به دست گرفت. در ۲۰ دسامبر ۱۹۷۱، مدت کوتاهی پس از جدایی بنگلادش از پاکستان، سمت خود را ترک کرد.
مدت تصدی: کمتر از دو هفته
ذوالفقار علی بوتو؛ در ۱۴ آگست ۱۹۷۳ به قدرت رسید. او در ۵ جولای ۱۹۷۷ توسط یک کودتای نظامی سرنگون شد و در نهایت به زندان افتاد و اعدام شد.
مدت تصدی: سه سال و ۱۱ ماه.
محمد خان جونجو؛ در مارچ ۱۹۸۵ به قدرت رسید. وی در ۲۹ می ۱۹۸۸توسط فرمانده ارتش که رئیسجمهور نیز بود برکنار شد.
مدت تصدی: سه سال و دو ماه.
بینظیر بوتو؛ دختر نخستوزیر کشته شده ذوالفقار علی بوتو و اولین رهبر زن یک کشور مسلمان در ۲ دسامبر ۱۹۸۸ به قدرت رسید. دولت او در ۶ آگست ۱۹۹۰ توسط رئیسجمهور که از متحدان فرمانده ارتش بود، به اتهام فساد برکنار شد.
مدت تصدی: یک سال و هشت ماه.
بینظیر بوتو
این اولین دولت از سه دولتی است که به اتهامات مشابه با استفاده از اختیارات گسترده رئیسجمهور برکنار میشود.
محمد نواز شریف؛ در ۶ نوامبر ۱۹۹۰ روی کار آمد. دولت او نیز توسط رئیسجمهور به اتهاماتی مشابه بوتو در ۱۸ اپریل ۱۹۹۳ برکنار شد.
او چند هفته بعد حکم برکناری را توسط دادگاه لغو کرد و به مقام خود بازگشت، اما پس از اختلاف با ارتش دوباره استعفا داد.
کل مدت تصدی: دو سال و هفت ماه.
بی نظیر بوتو؛ در ۱۹ اکتوبر ۱۹۹۳ برای دومین دوره تصدی خود به قدرت بازگشت. در ۵ نوامبر ۱۹۹۶ بار دیگر توسط رئیسجمهور به اتهام سوءمدیریت در حکومتداری برکنار شد.
مدت تصدی: کمی بیش از سه سال.
نواز شریف؛ برای بار دوم در ۱۷ فبروری ۱۹۹۷ به قدرت رسید. در ۱۲ اکتوبر ۱۹۹۹ توسط یک کودتای نظامی سرنگون شد.
مدت تصدی: دو سال و هشت ماه.
میرظفرالله خان جمالی؛ در نوامبر ۲۰۰۲ در زمان حکومت نظامی به نخستوزیری انتخاب شد. او پس از اختلافات با ارتش در ۲۶ جون ۲۰۰۴ استعفا داد.
مدت تصدی: یک سال و هفت ماه.
یوسف رضا گیلانی؛ در ۲۵ مارچ ۲۰۰۸ به نخستوزیری انتخاب شد. وی در سال ۲۰۱۲ توسط دادگاه عالی پاکستان به اتهام "اهانت به دادگاه" رد صلاحیت شد.
مدت تصدی: چهار سال و یک ماه.
نواز شریف؛ در ۵ جون ۲۰۱۳ برای سومین بار به نخستوزیری انتخاب شد. وی در ۲۸ جولای ۲۰۱۷ توسط دادگاه عالی پاکستان به اتهام اختفای داراییها برکنار شد.
مدت تصدی: چهار سال و دو ماه.
و عمران خان در ۱۸ آگست ۲۰۱۸ به عنوان نخستوزیر انتخاب شد و در ۱۰ اپریل ۲۰۲۲ از طریق رأی عدم اعتماد توسط مخالفان از قدرت کنار رفت.