ترکیه دیرزمانی‌ست که روابط نزدیکی با افغانستان دارد. این روابط را می‌توان تاریخی و عمیق خواند. اما این در زمان جمهوریت بود که روابط ترکیه با افغانستان به اوج خود رسید و این کشور عملا در بازسازی و امنیت افغانستان سهیم شد.

حالا در آتش تند و تیز افغانستان،ترکیه چه کبابی خواهد پخت؟

ترکیه در چوکات ناتو در افغانستان نیرو داشت و هر ساله برای بازسازی افغانستان کمک‌های محسوسی می‌کرد. علاوه بر این، ترکیه برای چندین نوبت میزبان کنفرانس‌ها و نشست‌های مهمی برای افغانستان نیز بوده است.

روابط ترکیه با افغانستان زمانی به اوج خود رسید که رجب طیب اردوغان در سال 2014 به افغانستان سفر کرد و با این کشور توافقنامه جامع در زمینه‌های تجارت، ارتباطات، بهداشت، کشاورزی، امور مالی و بانکی، امور راهبردی و امنیتی، توسعه و آبادانی، ورزش و جوانان و منابع طبیعی و ساختارهای زیربنایی امضاء کرد.

ترکیه به همین‌گونه در دوران جمهوریت دفاتری را در افغانستان، تحت نام فعالیت‌های فرهنگی و بشردوستانه "تیکا" باز کرد که عمده‌ترین فعالیت‌های آن بر محور ساخت مدارس و کتابخانه‌ها و ارسال کمک‌های غذایی، امدادی و بشردوستانه به مردم افغانستان بود.

در پهلوی مناسبات دولتی، ترکیه به همین‌گونه مناسبات شخصی، به دلیل هم‌نژادپنداری، هم با بعضی از اقوام و شخصیت‌های افغانستان داشت. این کشور در طول سال‌ها حمایت از جنرال عبدالرشید دوستم را پنهان نکرد و در چندین نوبت در کشمکش‌های سیاسی از او دفاع کرد و میزبانش بود.

بعد از سقوط جمهوریت ترکیه به شمول عبدالرشید دوستم، محقق، خلیلی، عطا محمد نور، میر رحمان رحمانی، میزبان تعدادی زیادی از سیاسیون مخالف طالبان شد؛ اما در عین حال این کشور تلاش کرد روابط حسنه‌ای هم با طالبان داشته باشد.

ترکیه دیپلومات‌های طالبان را پذیرفت و از امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان در نوبت دعوت کرد که به این کشور سفر کند. اشتراک متقی در نشست "دیپلماسی آنتالیا" به اختیار این مقام ارشد طالبان تربیونی قرار داد که او توانست با جهان صحبت کند و به تشریح دیدگاه‌ها و مواضع‌ گروهش بپردازد.

ترکیه در پی بحران بشری چندین بار به افغانستان محموله‌های بشردوستانه فرستاد و بدین‌گونه تلاش کرد بگوید که در مواقع بحران نیز در کنار مردم افغانستان ایستاده است.

ترکیه بعد از سقوط جمهوریت همچنان تلاش کرد که تامین امنیت و مدیریت فرودگاه‌های افغانستان را بر عهده بگیرد؛ اما این تلاش‌هایش نتیجه نداد و طالبان بعد از چند دور گفتگو، ترجیح دادند مدیریت و امنیت فرودگاه‌ها را به امارات متحده عربی بسپارند.

در پهلو مناسبات پر فراز و نشیب؛ اما ترکیه نگران موج تازه مهاجرت پس از حاکمیت طالبان هم هست. افغان‌هایی که زندگی شان در افغانستان در خطر قرار گرفته است و یا هم کار و درآمد خود را از دست داده‌اند، حالا ترجیح می‌دهند به جای مهاجرت به ایران و پاکستان، به ترکیه بروند. ترکیه برای اقامت و مهاجرت به این کشور، شرایط ویژه‌ای دارد که یکی از این شرایط سرمایه‌گذاری است. اما از آن‌جایی که همه افغان‌ها نمی‌توانند ویزای اقامت دریافت کنند و یا بر اساس سرمایه‌گذاری و خرید ملک در این کشور بمانند، از سوی حکومت ترکیه مهاجر غیرقانونی پنداشته می‌شوند و باید این کشور را ترک کنند. از همین رو ترکیه هفته‌وار صدها پناه‌جوی افغان را از شهرهایش دستگیر و به افغانستان رد می‌کند.

افغان‌ها ضرب‌المثل معروفی دارند که می‌گویند "نه سیخ بسوزد، نه کباب." به نظر می‌رسد که ترکیه در قبال افغانستان درست همین سیاست را پیش گرفته است. حال معلوم شود در آتش تند و تیز افغانستان، ترکیه چه کبابی خواهد پخت؟ سیخ خواهد سوخت یا کباب؟ هر دو و یا هم هیچ‌کدام.