میدل‌ایست آی به نقل از منابع خود از جزئیات واگذاری تنظیم و مدیریت چند میدان‌هوایی افغانستان به امارات متحده عربی نوشته در حالی که قطر و ترکیه نیز در مذاکرات بودند چند دلیل عمده در بیرون راندن دوحه و انقره از صحنه نقش داشته است.
میدل‌ایست آی می‌گوید برخی حلقات تصمیم‌گیرنده طالبان به دلیل مزایای مالی و تجربه گذشته امارات متحده عربی در بخش هوایی افغانستان با این کشور به توافق رسیدند.
پس از اینکه طالبان سال گذشته قدرت را در افغانستان به دست گرفتند، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بارها اعلام کرد که انقره به شدت علاقمند به اداره میدان هوایی بین‌المللی کابل است.
با این حال، پس از مذاکرات طالبان با قطر و ترکیه، سرانجام این شرکت اماراتی گاک بود که مجوز خدمات زمینی فرودگاه‌های کابل، هرات و قندهار را دریافت کرد.
یکی از منابع ترکی گفته است که قرار بود ترکیه و قطر یک سرمایه گذاری مشترک برای اداره کابل و سه فرودگاه دیگر ایجاد کنند. اما طالبان خواستار این شدند که حساب‌های بانکی تحت کنترل این گروه باشد.
این منبع افزود که طالبان تغییرات غیرمنتظره دیگری مانند افزایش هزینه‌ها و مالیات فرودگاه‌ها را می‌خواستند در قرارداد اضافه کنند.
سرمایه گذاری کل برای فرودگاه کابل و جاهای دیگر طی ۱۰ سال آینده مورد نیاز است که نیازمند تخصیص هزینه قابل توجهی بود. این دو منبع می‌گویند که در ابتدا قرار بود ترکیه و قطر هر کدام ۱۰۰ میلیون دالر برای سال اول سرمایه گذاری کنند.
به گفته آنان این نوع سرمایه گذاری به «تضمین‌های خاصی» نیاز داشت.
با در نظرداشت هزینه‌های بالای پروژه میدان‌های هوایی افغانستان مشخص نبود که آیا ترکیه با توجه با بحران ارزی که از سال گذشته با آن رو به رو بود نمی‌توانست از سرمایه‌گذاری در این بخش خیلی مطمین باشد.
یکی دیگر از موارد مهم اختلاف نظر، استقرار نیروهای ترکیه به عنوان محافظان امنیتی در فرودگاه بود، چیزی که طالبان علنا با آن مخالفت کردند. رهبری طالبان گفته است که نمی‌خواهد هیچ سرباز خارجی در قلمروش حضور داشته باشد.
ترکیه در همین حال پیشنهاد واگذاری برقرار امنیت بیرونی را به طالبان داد اما پیشنهاد کرد که مسئولیت امنیت داخل تاسیسات را به عهده بگیرد.
با وجود موضع تند طالبان در مورد نیروهای خارجی، یکی از منابع گفت که این گروه به نیروهای ویژه قطری اجازه حضور در میدان هوایی کابل را داده است چرا که به گفته این منبع «آنها به رهبری طالبان پول پرداخت کرده‌اند.»
به نظر می‌رسد عضویت ترکیه در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی یکی از دلایل اصلی مخالفت طالبان برای حضور نیروهای ترکیه به عنوان محافظان امنیتی در میدان هوایی کابل بوده است.
منابع ترکی موافقند که امارات متحده عربی از نظر داشتن تجربه در قسمت خدمات هوایی در افغانستان دارای مزایا و برتریهای خاصی است از جمله این که شرکت گاک پیش از تسلط طالبان فرودگاه‌های افغانستان را اداره میکرد.
بر اساس گزارشی که رویترز در اوایل سال جاری منتشر کرد شرکت اماراتی گاک نیز در حال مذاکره برای یک توافق امنیتی فرودگاه با طالبان بود.
یکی از منابع با شکایت از این که تجارت در افغانستان به دلیل اختلاف رهبری این کشور واقعاً سخت شده است گفت «شما به برکت طالبان چیزی را باز میکنید، اما روز بعد شخص دیگری میتواند بیاید و آن را ببندد.»
یک تصمیم فنی
فیض زلاند، استادیار دانشگاه کابل، به میدل ایست آی گفت که طالبان زمانی که تصمیم گرفتند قرارداد میدان هوایی را به امارات متحده عربی واگذار کنند، به جای تصمیم سیاسی، یک تصمیم فنی گرفتند.
او گفت: «برای قطر، این یک ژست حسن نیت برای کمک به افغانستان بود و برای طالبان این موضوع فنیتر بود، چیزی که باید تا حد امکان راحت پیش میرفت.»
زلاند گفت که امارات متحده عربی از برتریهای خاصی برخوردار است، از جمله اینکه از ماهها قبل از تسلط طالبان تمام کارمندان خود را استخدام کرده بود، با فرودگاه‌ها آشنا بود و با سرمایهگذاریهای طولانی مدت در بخش هوانوردی در افغانستان حضور داشت.
به عقیده زلاند، طالبان نیاز به یک راهاندازی فوری دارند. آنها به جای همراهی با قطر و ترکیه که میتوانند ماهها برای آماده سازی فرودگاه‌ها وقت بگذارند، خواستار راهحلی سریع شدند.
شرکت گاک قبل از تسلط طالبان در فرودگاه‌ها اداره میکرد و طبق گزارشها، قرارداد خدماتی به ارزش ۴۷ میلیون دالر را با حکومت پیشین أفغانستان که شامل خدمات زمینی، فناوری، اطلاعات و امنیت میشد به امضا رسانده بود.
عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه طالبان به میدل ایست آی گفت که نمی‌خواهد در مورد موضوع جاری اظهار نظر کند.
او گفت: «قراردادهای مختلفی در رابطه با فرودگاه وجود دارد.»
یکی از منابع به میدل ایست آی گفت که انقره هنوز تعدادی پرسنل فنی و نظامی در کابل مستقر دارد و همچنان به دنبال نقشی برای دولت و ارتش ترکیه در ارتباط با فرودگاه کابل است.
ترکیه تنها کشور ناتو است که دارای سفارت فعال در کابل است. در شرایطی که مکاتب متوسط دخترانه از سال پیش بسته باقی ماندهاند مکاتب وابسته به دولت ترکیه هنوز فعال هستند و به آموزش دختران افغان ادامه میدهند.