مسمومیت دانش آموزان ایرانی؛ انگشت اتهام به سوی «تندروهای شبیه طالبان» دراز شده است
۳ ماه پس از آغاز مسمومیت دنباله‌دار دختران دانش‌آموز در ایران، فشارهای جمهوری اسلامی برای تکذیب عمدی بودن مسمومیت و دست داشتن نیروهای تندرو بالا گرفته. یکشنبه معاون وزارت بهداشت از «عمدی» بودن این مسمومیت به منظور «بسته شدن مدارس دخترانه» گفت، اما روز بعد اظهاراتش را پس گرفت.
یونس پناهی، معاون وزیر بهداشت در مورد مسمومیت دانش‌آموزان دختر در استان مذهبی قم گفت که با ترکیبات کیمیایی انجام شده است.
او گفت: «مشخص شد افرادی دوست داشتند که تمامی مدارس، به خصوص مدارس دخترانه تعطیل شوند.»
بعداً، پناهی روز دوشنبه اظهاراتش را تکذیب کرد و به نظر می‌آید که فشارهای نهادهای امنیتی برای رد عمدی بودن ماجرا بیشتر شده است.
پناهی گفت: «آنچه از بنده درباره علل بیرونی این مسمومیت‌ها و عمدی بودن آنها نقل شده، مورد تایید نیست و نقل قول دقیقی هم صورت نگرفته است.»
او افزود: «درباره این که این مسمومیت‌ها ناشی از کدام علت بیرونی بوده و عامدانه بوده است یا خیر، بنده اطلاعی ندارم.»
با این حال، علیرضا منادی، رییس کمیسیون آموزش مجلس در گفت‌وگو با روزنامه شرق عمدی بودن مسمومیت دانش‌آموزان را تایید کرد و گفت نهادهای امنیتی در حال پیگیری موضوع و شناسایی عوامل دخیل در ماجرا اند.
او با نسبت دادن ایجاد این مسمومیت‌ها به «دشمنان»، به خبرگزاری تسنیم گفت: «با توجه به اینکه وزیر اطلاعات[یا استخبارات] نیز اخیراً عنوان کرده است که این وزارتخانه تحقیقاتی درباره مسمومیت دانش‌آموزان آغاز کرده در صورت نیاز از وزیر اطلاعات نیز برای بیان توضیحات دعوت خواهیم کرد.»
در دو روز گذشته حداقل از چهار مکتب دخترانه در ایران گزارش شده که شاگردان آن با مواد سمی مسموم شده‌اند.
اولین بار در ۲۲ قوس ۱۴۰۱از مکتب هنرستان دخترانه نور در قم گزارش مسمومیت ۵۱ دانش آموز نشر شد. مسئولان بهداشت در قم این دختران را پس از درمان و مراقبت‌های پزشکی مختصر به خانه فرستادند و علت آن را «مسمومیت استنشاقی احتمالی» توصیف کردند.
این روند اما ادامه یافت و تا حالا که بیشتر از ۳ ماه می‌گذرد، از مکاتب دخترانه دیگر در قم، اردبیل، قوچان، تربت جام، تهران، قزوین، بروجرد و کرمانشاه خبر مسمومیت‌های مشابهی گزارش شده است. گفته می‌شود که دستکم ۶۰۰ دختر دانش‌آموز در این مدت مسموم گردیده اند.
منتقدان جمهوری اسلامی دست عوامل حکومتی را در این ماجرا دخیل می‌دانند. در یکی از واکنش‌ها، مولوی عبدالحمید، از علمای مذهبی منتقد دولت، این مسمومیت‌ها را انتقام از خیزش دختران و زنان علیه جمهوری اسلامی در اعتراض اخیر خواند.
بحث دست داشتن نیروهای تندرو مذهبی حامی جمهوری اسلامی در مسمومیت عمدی دختران دانش‌آموز با اظهارات محمد تقی فاضل میبدی، استاد مدرسه دینی، قوت گرفت؛ هرچند که تا هنوز اسنادی در تایید آن وجود ندارد.
او گروه موسوم به «هزاره‌گرا» یا آخرالزمانی را مسئول دانست و گفت که این گروه واپس‌گرا معتقد است که دختران نباید بیشتر از صنف سه درس بخوانند. او این گروه را «یک جریان مذهبی و ضد مدرنیته» دانست.
او گفت: «این مسمومیت‌ها اتفاقی نیست. این جریان شبیه طالبان هستند، گرچه طالبان اجازه نمی‌دهد دختران به دانشگاه بروند اما این گروه می‌گویند دختر نهایتا تا سوم دبستان باید درس بخواند. من در شگفتم که چرا دولت و نهادهای امنیتی این جریان را دنبال و موضوع برای مردم شفاف نمی‌کند.»
فاضل میبدی نیز بعداً مجبور شد که اظهاراتش را تکذیب کند. خبرگزاری دولتی ایرنا به نقل از او نوشت: «من [به خبرنگار روزنامه شرق] گفتم که نباید این مطلب مطرح شود، کار ناقص است. پژوهش در این رابطه ادامه دارد که متاسفانه این خانم [خبرنگار] از قول بنده زد. نباید این کار را می‌کرد.»
پیش از آن که طالبان مکاتب دخترانه را ببندند، افراد و گروه های متعصب برای مخالفت با آموزش دختران، دست به مسموم کردن دانش آموزان دختر در افغانستان می‌زدند. چنانچه، ۸ سنبله ۱۳۸۹ ده‌ها متعلم و آموزگاران مکتب نسوان طوطیا در کابل مسموم و به شفاخانه منتقل شدند.
مقامات وقت افغانستان در بعضی موارد گروه طالبان را که مخالفت ایدیولوژیک با آموزش دختران دارد، مسئول این حوادث شناختند. امری که طالبان آن را رد کرد.
مقامات وزارت صحت‌عامه وقت افغانستان «بهم خوردن حالت روانی» دختران و «مراعات نکردن وضعیت صحی و نوشیدن آب غیرصحی توسط متعلمین» را نیز دلیل مسمومیت جمعی دختران دانش‌آموز دانستند.
وزارت داخله وقت افغانستان هرچند بارها ادعا کرد که قضیه مسمومیت دختران را «به صورت جدی» بررسی می‌کند و حتی در چند مورد کسانی را به ظن مسموم کردن دختران مکاتب دستگیر نیز کرد، اما تا آخر علت مسمومیت جمعی دختران مشخص نشد.