دبیرکل سازمان ملل با ارائه گزارش به شورای امنیت گفته اپوزیسیون سیاسی در تبعید به‌رغم پراکندگی، برای به چالش کشیدن طالبان در مسائل داخلی و خارجی فعال‌تر شده است. آنتونیو گوترش به نشست مخالفان طالبان در مسکو، دوشنبه و ویانا اشاره کرده است.
دبیرکل سازمان ملل گزارش ربع‌وار خود درمورد «وضعیت افغانستان و پیامدهای آن برای صلح و امنیت بین‌المللی» را به شورای امنیت این سازمان ارائه کرده است.
این گزارش از ۱۸ سپتامبر تا اول دسامبر را در بر می‌گیرد و به مسائل متعدد پرداخته است.
طبق این گزارش درحالی که اپوزیسیون سیاسی در تبعید فعال‌تر شده است نیروهای مسلح مخالف طالبان در سه ماه گذشته «هیچ چالشی» برای طالبان جهت کنترول جغرافیا ایجاد نکرده است.
در گزارش آمده است که با وجود ادعای مخالفان مسلح طالبان در رسانه‌های اجتماعی، حملات واقعی این نیروها در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال ۲۰۲۲، کمتر بوده است.
در گزارش آمده است که جبهه آزادی افغانستان در طول دوره تهیه گزارش فعال‌ترین گروه نظامی مخالف طالبان بوده در حالی که جبهه مقاومت ملی بسیار کمتر از سال ۲۰۲۲ فعال بود. طبق این گزارش، جبهه مقاومت در سه ماه اخیر هیچ حمله‌ای را در پنجشیر انجام نداده است.
ادامه حملات داعش و تلفات غیرنظامیان
دبیرکل سازمان ملل گفته در جریان تهیه این گزارش، حملات مرتبط به داعش کاهش یافته است، هرچند این حملات از نیمه دوم ماه اکتبر افزایش یافته است.
بین اول اگست تا ۷ نوامبر، سازمان ملل متحد ۸ حمله داعش خراسان را در سه ولایت ثبت کرده است. در مقایسه با زمان مشابه در سال ۲۰۲۲ این سازمان ۲۷ حمله را در شش ولایت ثبت کرده است.
در این گزارش آمده است که داعش مقامات طالبان به ویژه جامعه شیعه را هدف قرار داده است. در گزارش تاکید شده که تبلیغات آنلاین داعش خراسان در طیف گسترده‌ای از زبان‌ها، برای جذب اتباع خارجی و شهروندان افغان ادامه دارد.
در گزارش دبیرکل سازمان ملل آمده است که مهمات منفجر نشده و حملات عمدی با استفاده از مواد منفجره دست‌ساز همچنان عامل اصلی تلفات غیرنظامیان در افغانستان هستند. یوناما گفته در طول سه ماه از ۱۸ سپتامبر تا اول دسامبر حداقل ۱۹۰ تلفات غیرنظامی شامل ۶۵ کشته و ۱۲۵ زخمی را ثبت کرده است.
در این مدت همچنین در اثر حمله علیه شیعیان در کابل و بغلان ۳۹ نفر کشته ۸۷ نفر دیگر زخمی شده‌اند. به گفته سازمان ملل مسئولیت این حملات را گروه داعش برعهده گرفته است.
قتل‌های فراقانونی
در گزارش دبیرکل سازمان ملل آمده است که یوناما در سه ماه اخیر ۱۰ مورد قتل فراقانونی، ۲۱ مورد بازداشت خودسرانه و ۸ مورد شکنجه و بدرفتاری با مقامهای حکومت پیشین و نظامیان سابق را مستند کرده است.
طبق این گزارش، یوناما همچنین دستکم چهار قتل فراقانونی و ۷۹ بازداشت خودسرانه ثبت کرده است. یوناما گفته ۱۵ مورد هم شکنجه افراد را به دلیل نزدیکی به جبهه مقاومت ملی افغانستان و داعش ثبت کرده است.
بازداشت زنان و سانسور رسانهها
براساس گزارش دبیرکل سازمان ملل، طالبان به بازداشتهای خودسرانه، بستن اجباری رسانهها و سانسور برای محدود کردن نظرات مخالفان ادامه داده است. در گزارش آمده که در ماههای سپتامبر و اکتبر استخبارات طالبان سه نفر از جمله اعضای جنبش خودجوش زنان افغانستان و بستگان آنها و همچنین سه خبرنگار را در دایکندی دستگیر کرد.
دبیرکل سازمان ملل از دستگیریهای خودسرانه و بازداشت کارکنان رسانهای و فعالان جامعه مدنی و تعلیق رسانهها توسط طالبان ابراز نگرانی کرده و گفته این امر با حقوق بشر بین‌المللی ناسازگار و بر خلاف تعهدات افغانستان است.
آنتونیو گوترش از مجازات علنی شهروندان توسط طالبان ابراز نگرانی کرده و گفته این مساله مغایر کنوانسیون علیه شکنجه است.
ادامه محرومیت آموزشی زنان
دبیرکل سازمان ملل با اشاره به بسته بودن مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم و منع دختران از رفتن به دانشگاه گفته طالبان عملا به اعمال محدودیت علیه زنان و دختران افغان ادامه داده است.
دبیرکل سازمان ملل گفته افغانستان همچنان با سطوح بیسابقهای از نیازهای بشردوستانه مواجه است و بیش از دو سوم جمعیت افغانستان در سال ۲۰۲۳ نیازمند کمک هستند.
در گزارش آمده که برنامه بشردوستانه افغانستان برای سال ۲۰۲۳ با هدف کمک به بیش از ۲۱ میلیون نفر در سراسر افغانستان به شدت با کمبود بودجه مواجه است.
کاهش کشت خشخاش
براساس گزارش دبیرکل سازمان ملل، کشت خشخاش در سال ۲۰۲۳ در تمام نقاط افغانستان از ۲۳۳ هزار هکتار به ۱۰ هزار و ۸۰۰ هکتار کاهش یافته که در نتیجه تریاک از ۶۲۰۰ تن در سال ۲۰۲۲ به ۳۳ تن در سال ۲۰۲۳ رسیده است.
درآمد کشاورزان نیز از فروش تریاک در سال ۲۰۲۳ بیش از ۹۲ درصد کاهش یافته به گونهای که از حدود ۱.۳۶ میلیارد دالر در سال ۲۰۲۲ به ۱۱۰ میلیون دالر در سال ۲۰۲۳ رسیده است.
با این وجود قیمت تریاک در اگست ۲۰۲۳ به رکورد بالایی رسیده و میانگین قیمت تریاک خشک و تازه به ترتیب به ۴۱۷ و ۲۷۵ دالر در هر کیلوگرم رسیده است.
این مقام ارشد سازمان ملل از طالبان خواسته به تعهد خود برای عفو عمومی پایبند بماند و درباره اتهامات نقض حقوق بشر و کارمندان و نظامیان پیشین تحقیق و پاسخگو باشد.
