کمیشنر عالی حقوق بشر سازمان ملل هشدار داده است که بسیاری از افغانها، بهویژه آنهایی که در معرض آزار، شکنجه یا بازداشت خودسرانه هستند، نباید به افغانستان بازگردانده شوند.
او تأکید کرده است که بازگشت باید داوطلبانه، ایمن، با کرامت و مطابق قوانین بینالمللی باشد.
به گفته این مقام سازمان ملل، تنها در هفت ماه گذشته، بیش از ۱.۹ میلیون افغان از ایران و پاکستان به افغانستان بازگشتهاند؛ از این میان، بیش از ۱.۵ میلیون نفر از ایران و بیش از ۳۰۰ هزار نفر از پاکستان اخراج شدهاند. این روند بخشی از طرح اخراج مهاجران غیرقانونی در سال ۲۰۲۳ بوده است.
فولکر تورک تاکید کرده است که در تاجیکستان نیز شماری از افغانها احضار و تهدید به اخراج شدهاند. به گزارش دفتر حقوق بشر سازمان ملل، سرعت اخراجها در ماههای اخیر بهطور چشمگیری افزایش یافته و در بسیاری از کشورها، افغانها با ضربالاجلهای مشابه مواجهاند.
تورک اعلام کرده برخی کشورها در حال بازنگری در سیاستهای پناهندگی هستند که ممکن است منجر به لغو حمایتهای حقوقی از پناهندگان افغان شود.
سازمان ملل اخراج اجباری را نقض اصل «عدم بازگرداندن» در حقوق بینالملل میداند و خواستار ایجاد مسیرهای قانونی برای دسترسی افغانها به مکانهای امن شده است.
به گفته فولکر تورک، افغانستان با بحران شدید انسانی و حقوق بشری مواجه است و بازگشتکنندگان، چه به اجبار و چه داوطلبانه، با تبعیض، آزار، مشکلات اقتصادی و نبود فرصتهای کاری روبهرو هستند؛ بهویژه زنان، دختران، خبرنگاران و کارکنان دولت پیشین در معرض تهدید جدیاند.
او از دولتها خواست تا نهایت تلاش خود را برای حمایت از افغانهای آسیبپذیر انجام دهند.