روزنامه‌نگار
مذاکرات هیئت‌های پاکستان و اداره طالبان برسر پایان درگیری مرزی وارد سومین روز شده است. پاکستان موفق شده به روایت این مذاکرات شکل بدهد، اما طالبان به علت رابطه خصمانه با رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی، در ساختن روایتی از مذاکرات و موازی با روایت پاکستان منفعلانه عمل کرده است.
سخنگوی طالبان به صورت واکنشی و در پاسخ به ادعاهای مقام‌ها و منابع پاکستانی مواضع کلی و تکراری این گروه را بازگو می‌کند. ذبیح الله مجاهد روز دوشنبه به تلویزیون ملی گفت که درباره مذاکرات استانبول بعد از اظهارات مقام‌های مسئول ابراز نظر خواهد کرد.
منابع امنیتی پاکستانی به رسانه‌های این کشور گفته اند که هیئت طالبان به طور «نامعقول و انعطاف‌ناپدیری» واقعیت‌ها را نادیده می‌گیرد و ادامه «مذاکرات فشرده در مبارزه با تروریسم» را به خطر انداخته است. به بیان دیگر، طالبان حاضر نیست که موجودیت تی‌تی‌پی در افغانستان را بپذیرد که منشا درگیری آنها با پاکستان شده است.
نرگس هورخش، خبرنگار افغانستان اینترنشنال در استانبول، روز دوشنبه براساس اظهارات منابع مطلع از جریان مذاکرات استانبول گفت که هیئت طالبان در روز دوم گفت‌وگوها حضور نیروهای طالبان پاکستانی در خاک افغانستان را انکار کرد.
بنابر اطلاعات رسیده، هیئت پاکستانی در پاسخ به انکار حضور نیروهای تی‌تی‌پی در افغانستان، تصاویری از اجساد افراد کشته‌شده دارای شناسنامه افغانستان و مدارک بازگرداندن پیکر برخی از آنان را به نمایندگان طالبان ارائه کرده است.
حکومت پاکستان، به طور مشخص ارتش که سکان سیاست خارجی پاکستان در قبال هند و افغانستان را در دست دارد، روایت عدم همکاری اداره طالبان برای مهار شورشیان پاکستانی را جا انداخته است. این روایت به حملات آتی آن به افغانستان مشروعیت می‌بخشد.
روایت حضور شبه‌نظامیان خارجی در افغانستان با این که از سوی طالبان انکار می‌شود، با گزارش شورای امنیت و اظهارات حکومت پیشین افغانستان همخوان است. همچنان، شماری از مقام‌های پیشین که از حملات پاکستان به افغانستان به شدت خشمگین اند، از موضع طالبان در مورد تی‌تی‌پی حمایت می‌‌کنند. این در حالیست که آنان در گذشته از حملات شبه نظامیان پاکستانی به شهرهای افغانستان شکایت داشتند.
اشرف غنی، رئیس جمهور پیشین، در اسد ۱۳۹۷ از لوی درستیز ارتش پاکستان خواست تا در مورد حضور جنگجویان پاکستانی در جنگ شش روزه غزنی توضیح بدهد. اما، وزارت خارجه پاکستان اظهارات رئیس‌جمهور در مورد حضور جنگجویان پاکستانی در جنگ غزنی را رد کرد.
اعضای تحریک طالبان پاکستان در نبرد با دولت پیشین به طالبان افغان کمک می‌کردند. طالبان پیش از برگشت به قدرت در افغانستان، توافق‌نامه‌ای با طالبان پاکستانی، القاعده و دیگر جنگجویان خارجی امضا کرده بود. براساس این توافق‌نامه، طالبان تعهد کرد که پس از پیروزی، از جنگجویان خارجی در «جهاد» و برپایی نظام شرعی در پاکستان حمایت کند.
یک منبع نزدیک به طالبان پاکستانی به افغانستان اینترنشنال گفت که این موافقت‌نامه را سراج‌الدین حقانی با رهبران تحریک طالبان پاکستان، فرماندهان القاعده، حافظ گل بهادر، رهبر شورای اتحادالمجاهدین وزیرستان شمالی، مولوی صادق نور داور و برخی دیگر از رهبران طالبان در منطقه میرعلی وزیرستان شمالی، امضا کرده بود.
حقانی در آن زمان معاون ملاهبتالله، رهبر طالبان بود. توافق‌نامه طالبان با گروهها و جنگجویان خارجی، موسوم به «موافقت نامه میرعلی» است.
کلیگویی و تکرار
طالبان هیچگاه و در هیچ مقطعی حضور شبه نظامیان خارجی عرب، آسیای میانه و پاکستانی در افغانستان را نپذیرفته است. با این حال، تمام کشورهای منطقه، از جمله چین و روسیه، میپذیرند که جنگجویان خارجی در افغانستان حضور دارند و تهدیدی برای امنیت شان است.
این برداشت غالب کشورهای منطقه است که به پاکستان اجازه میدهد به افغانستان حمله کند و حملاتش از سوی هیچ کشوری محکوم نشود. عدم مشروعیت و انزوای دیپلوماتیک طالبان دست جنگندههای پاکستانی را برای بمباران کابل باز گذاشته است.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان درباره مذاکرات جاری در استانبول گفت که اداره طالبان از گفتوگو حمایت می‌کند و باور دارد که مشکلات و مسائل از طریق گفتوگو قابل حل است. او و منابع دیگر در میان طالبان، اندکترین اطلاعاتی در مورد دستورکار مذاکرات منتشر نکرده اند. همچنین، سند آتش بس میان طالبان و پاکستان محرمانه است و طالبان حاضر نیست که برخلاف ادعای پاکستان، آن را منتشر کند.
یکی از نمایندگان طالبان حاضر در گفت‌وگوها ادعای پاکستان مبنی بر مانعتراشی این گروه در روند مذاکرات را رد کرده است. او به رویترز گفت: «بهطور کلی، نشست بهخوبی پیش میرود و ما موضوعات متعددی را در فضایی دوستانه مورد بحث قرار دادهایم.» این روایت با توجه به درز مواضع هیئت پاکستان به رسانه‌ها، باورپذیر نیست.
اگر طالبان حضور شبه‌نظامیان پاکستانی در خاک افغانستان را نپذیرد، مذاکرات کنونی شکست میخورد زیرا از نظر پاکستان، حضور تی‌تی‌پی منشا مناقشه و درگیری با «رژیم طالبان افغان» است. وزیر دفاع پاکستان تهدید کرده است که اگر گفتوگوهای استانبول به توافق نرسد، «جنگ مستقیم» در پی خواهد داشت.
حملات گسترده تحریک طالبان پاکستان تهدیدی جدی برای اقتدار و مشروعیت حکومت، به ویژه ارتش پاکستان است. اگر ارتش نتواند پاسخی مناسب به این تهدید ارائه کند، با ناامنی طولانی و افزایش تلفات نظامی و ملکی در خیبرپختونخوا مواجه خواهد شد. در صورت ادامه این وضعیت، ارتش پاکستان به سرنوشت ارتش افغانستان گرفتار می‌شود که هزاران سرباز را در حملات و بمبگذاریهای طالبان افغان از دست داد.
مرکز تحقیقات و مطالعات امنیتی پاکستان گفته است که در سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۶۰۰ نیروی نظامی و ملکی در حملات شبه نظامیان کشته شده اند.
اداره طالبان قادر نیست که روایت معتبری برای توضیح حملات پاکستان به مناطق مرزی افغانستان ارائه دهد. مقام‌های طالبان به طور مبهم میگویند که شکست پاکستان در مقابله با شبه نظامیان باعث شده این کشور به افغانستان حمله کند.
این روایت فارغ از ضعفهای آشکارش که آن را باور ناپذیر میسازد، تا حدی در بستر احساسات ملیگرایانه و مذهبی ضدپاکستانی در میان جنگجویان طالبان و شماری از فعالان و مقام‌های حکومت غنی جا افتاده است، اما ادامه حملات پاکستان اداره طالبان را مجبور می‌کند که با واقعیت مهار شبه نظامیان متحد خود رو به رو شود.
همچنین، نیروهای سیاسی و مدنی مخالف طالبان افغان در خارج، با حکومت پاکستان همنوا اند که اتحاد طالبان افغان و پاکستانی تهدیدی برای امنیت افغانستان و منطقه است.
اداره طالبان برای کسب مشروعیت بین المللی تلاش دارد که خود را به عنوان یک نیروی مسئول در برابر نگرانی امنیتی کشورهای همسایه معرفی کند. اما، ادامه حملات پاکستان و حتا گسترش دامنه درگیری در افغانستان، امنیت منطقه را به خطر میاندازد و فشار کشورهای منطقه بر طالبان را افزایش میدهد.
این فشار باعث انزوای بیشتر طالبان خواهد شد، زیرا کشورهای همسایه با استدلال پاکستان در مورد استفاده تی‌تی‌پی از خاک افغانستان موافق اند. به این ترتیب، طالبان حتا در میان متحدان منطقهای خود به عنوان گروهی معرفی می‌شود که به هیچ وجه حاضر نیست از حمایت از شبه نظامیان خارجی دست بکشد.
