سازمان گزارشگران بدون مرز، با نشر ردهبندی جهانی آزادی رسانهها در سال ۲۰۲۲ میگوید سقوط کابل به دست طالبان، دورنمای رسانههای افغانستان را تغییر داده است. افغانستان از میان ۱۸۰ کشور با کسب ۳۸ امتیاز در رده ۱۵۶ قرار گرفته در حالی که پارسال با ۶۰ امتیاز در رده ۱۲۲ قرار داشت.
براساس آمار گزارشگران بدون مرز، در سه ماه نخست تسلط طالبان، ۴۳ درصد از رسانههای افغانستان ناپدید شدند و در مجموع از زمان به قدرت رسیدن طالبان، از ۱۰ هزار و ۷۸۰ خبرنگار، حدود ۶۰ درصد آن وظایف شان را از دست دادهاند. طبق این گزارش، ۸۴ درصد زنان خبرنگار و ۵۲ درصد خبرنگار مرد کار خود را از دست دادهاند.
طبق این گزارش، ۸۴ درصد زنان خبرنگار و ۵۲ درصد خبرنگار مرد کار خود را از دست دادهاند.
براساس ردهبندی جهانی رسانهها در سال ۲۰۲۲، کشورهای اروپای شمالی مانند ناروی، دانمارک و سویدن در صدر جدول قرار دارند.
به گفته گزارشگران بدون مرز، امسال به گونه بیسابقه در ۲۸ کشور، وضعیت آزادی رسانه «خیلی بد» ردهبندی شده است.
میانمار در رده ۱۷۶، چین در رده ۱۷۵، ترکمنستان ۱۷۷، ایران ۱۷۸، اریتره ۱۷۹ و کره شمالی در رده ۱۸۰ دارند و این کشورها جز ده بدترین کشور دنیا برای آزادی رسانهها شناخته شدهاند.
در این گزارش آمده است که تشکیل حکومت طالبان به نام «امارت اسلامی» خبرنگاران را در سردرگمی قرار داد و از آن زمان به بعد شماری از نهادهای گروه طالبان مانند وزارت اطلاعات و فرهنگ، استخبارات، وزارت امر به معروف و نهی از منکر و مرکز رسانههای این گروه پیوسته به خبرنگاران و رسانهها اخطار دادهاند.
به گفته گزارشگران بدون مرز، فروپاشی اقتصادی در افغانستان در کنار مسایل سیاسی، باعث تضعیف بیشتر رسانهها شده و خبرنگاران از این وضعیت متأثر شدهاند.
گزارشگران بدون مرز تأکید کرده است که در افغانستان زیر حاکمیت طالبان، پرداختن به بسیاری از موضوعات در رسانهها دشوار است و موضوعهایی چون مذهب، جایگاه زن و حقوق بشر خط سرخ هستند.
با این وجود، این نهاد میگوید به نظر میرسد جامعه مدنی در ماههای اخیر کمی بهبود یافته است و چندین سازمان، از جمله سازمانهای مدافع آزادی رسانه، ایجاد شدهاند یا در حال تاسیس و توسعه هستند.
در ادامه این گزارش آمده است که در نتیجه تسخیر کابل به دست طالبان، بسیاری از روزنامهنگاران به خارج از کشور فرار کردهاند و بسیاری دیگر نیز مورد بازداشت و بازجویی استخبارات طالبان قرار گرفتهاند. به گونه که شماری از موارد بازداشتی ممکن است خشونتآمیز باشد و میتواند از چند ساعت تا نزدیک یک هفته به طول انجامد.
دفتر هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) نیز امروز سهشنبه، سوم ماه می، به مناسبت روز جهانی مطبوعات گفته است حمله به خبرنگاران، حمله به آزادی بیان است.
یوناما تأکید کرده است که اکنون بیش از هر زمان دیگری به حقایق و آزادی مطبوعات نیاز داریم.
همزمان، سازمان عفو بینالملل به این مناسبت میگوید رسانههای افغانستان اکنون تحت حاکمیت طالبان در حال فروپاشی قرار دارند.
به گفته عفو بینالملل، پس از تسلط طالبان، ۲۳۱ رسانه تعطیل، ۶۴۰۰ خبرنگار شغل شان را از دست دادهاند و تعدادی هم با تهدید و مشکل مالی مواجهاند.
این سازمان همچنان افزوده است که در بیشتر از هفت ما از حاکمیت طالبان، ۸۰ خبرنگار و کارمند رسانهای بازداشت و مورد خشونت قرار گرفتهاند که از این میان بیشترین آسیب را خبرنگاران زن متحمل شدهاند.
