دبرا لاینز، نماینده ویژه سازمان ملل برای افغانستان امروز با بهادر امینیان، سفیر ایران در کابل دیدار و گفتگو کرد. سفارت ایران در کابل در صفحه توئیتر خود نوشت که در این دیدار «آخرین تحولات افغانستان، مسائل اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت.»
خانم لاینز پیشتر گفته بود «افغانستان به تلاشهای فراگیر در برابر چالشهای پیش رو نیاز دارد.»
این دیدار پس از گفتگوی تلفنی چند روز پیش امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران با آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل انجام شده است.
وزیر خارجه ایران به دبیر کل سازمان ملل گفته بود «وضعیت انسانی و امنیتی در افغانستان بسیار نگران کننده است.»
او در گفتگو با آقای گوترش بر ضرورت تشکیل دولت فراگیر با مشارمت همه اقوام در افغانستان کرده بود.
ایران خواستار توجه سازمان ملل به وضعیت مهاجران افغان هم شده است. طبق گزارشها، در حال حاضر در حدود پنج میلیون مهاجر افغان در ایران بسر میبرند.
سخنگوی طالبان در پنجشیر میگوید ۲۵۰ نفر از "نیروهای مخالف" که به کوهها متواری شده بودند با سلاح دست داشتهشان به این گروه تسلیم شدهاند. منابع محلی از پنجشیر اما با رد ادعای طالبان میگویند افرادی که طالبان به اتهام عضویت در جبهه مقاومت بازداشت کردند، همه غیرنظامی بودهاند.
منابع محلی گفتهاند مردم پنجشیر با آغاز جنگ در هفته گذشته و رعب و وحشتی که از شکنجه طالبان در این ولایت ایجاد شده بود، مجبور شدند خانهشان را ترک کنند و به کوهها متواری شوند.
به گفته منابع، هنگامی این افراد میخواستند به خانههایشان برگردند، از سوی طالبان به اتهام عضویت در جبهه مقاومت بازداشت شدند.
"بازداشت به جرم پنجشیری بودن"
منابع میگویند تنها دلیل بازداشت این افراد این است که آنها "پنجشیری و تاجیک" هستند.
شماری از فعالان جامعه مدنی طالبان را به راهاندازی جنگ قومی در افغانستان متهم میکنند.
در یکی از نوارهایی که از جریان بازداشتها در پنجشیر از سوی طالبان در شبکههای اجتماعی منتشر شده، دیده میشود که یک عضو طالبان با اشاره به افراد بازداشت شده، میپرسد: "اینها کیها هستند؟" سپس عضو دیگر طالبان پاسخ میدهد: "آنها پنجشیریها هستند."
ابوبکر صدیق، سخنگوی طالبان در پنجشیر به تازهگی با ارسال ویدیویی به افغانستان اینترنشنال گفته است آمار افراد بازداشت شده به بیش از ۲۵۰ نفر میرسد.
طالبان این افراد را به برهم زدن امنیت پنجشیر و "بغاوت در برابر امارت اسلامی" متهم میکنند.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان سهشنبه شب نوار ویدیویی را در توییتر منتشر کرد که در آن دیده میشد قطاری از مردان ولایت پنجشیر از سوی اعضای گروه طالبان به اتهام عضویت در جبهه مقاومت ملی بازداشت شدهاند.
منابع محلی اما تأکید میکنند که افراد بازداشت شده نقشی در نبرد علیه طالبان نداشتهاند.
ولایتهای پنجشیر، بغلان و تخار در روزهای گذشته شاهد درگیری نیروهای جبهه مقاومت و طالبان بوده است. در این درگیریها به هر دو طرف آسیب رسیده است.
با اوج گیری نبردها در پنجشیر و اندراب، گروههای نظامی طالبان به شمول حاجی مالی خان، معاون وزیر دفاع طالبان به پنجشیر سفر کرده است.
پس از فروکش کردن نبردها گزارشهایی منتشر شد که نشان میداد طالبان به کشتار، دستگیری گسترده و شکنجه غیرنظامیان در این مناطق دست زدهاند.
شماری از فعالان حقوق بشر پیش از این گفته بودند رفتار طالبان در پنجشیر، بغلان و تخار مصداق جنایت جنگی است.
شهرزاد اکبر، رئیس پیشین کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در توییترش نوشته است: "بازداشت، کشتار و شکنجه افراد ملکی در "حکومتداری" طالبان قاعده است نه استثنا."
به گفته خانم اکبر "این تاکتیکهای بیرحمانه" طالبان، میتواند جرایم جنگی محسوب شود.
او افزود که "براساس حقوق بشردوستانه بینالمللی، تشویق، ترویج، مجاز دانستن یا عدم پیشگیری از قتلهای هدفمند افراد ملکی، بازداشتهای فراقانونی و شکنجه مظنونین، مسئولیت قانونی و جنایی برای رهبری طالبان به ویژه رهبری نیروهای امنیتی این گروه ایجاد میکند."
در همین حال، نصیراحمد فایق، نماینده افغانستان در سازمان ملل نیز از "گزارشهای وحشتناک از کشتار غیرنظامیان به ویژه اقوام تاجیک توسط جنگجویان طالب در ولایتهای پنجشیر، تخار و اندراب" ابراز نگرانی کرده است.
نماینده افغانستان در سازمان ملل تصریح کرده که این قتلها مصداق جنایات جنگی و نقض قوانین بینالمللی حقوق بشر است.
جان مارک، سفیر امریکا در تاجیکستان میگوید واشنگتن، چرخبالهای منتقل شده از افغانستان به کشورهای همسایه را به طالبان نمیدهد. پس از سقوط کابل، پیلوتهای افغان دهها چرخبال را به تاجیکستان و ازبکستان انتقال دادند. وزیر دفاع طالبان خواهان بازگرداندن این چرخبالها شده بود.
ملا یعقوب مجاهد، وزیر دفاع طالبان، تاجیکستان و ازبکستان را تهدید کرده بود در صورتیکه چرخبالهای افغانستان بازگردانده نشود، باید منتظر واکنش باشند.
مقامات طالبان تاکنون به اظهارات اخیر سفیر امریکا در تاجیکستان واکنشی نشان ندادهاند.
روحالله احمدزی، سخنگوی وزارت دفاع حکومت پیشین چندی قبل به افغانستان اینترنشنال گفت در روز ۱۵ اگست ۶۳ هواپیمای نظامی با ۶۰۰ پیلوت و منصوبین نیروهای هوایی به ازبکستان و تاجیکستان پرواز کرده بودند.
سفیر آمریکا در دوشنبه روز گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که ایالات متحده و تاجیکستان در مورد سرنوشت طیارهها و چرخبالهایی که در ماه آگست سال گذشته از افغانستان وارد تاجیکستان شدند، گفتگو کردهاند.
او از جزئیات این مذاکرات حرفی نزد، اما گفت «صحبت از چرخبالها و طیارههای نظامی است که پس از سقوط کابل، توسط پیلوتهای افغان وارد کشورهای همسایه شدند. آنها ۱۵۰ چرخبال نظامی هستند که توسط آمریکا به دولت سابق افغانستان اهدا شده بود.»
به گزارش خبرگزاری آسیا پلوس تاجیکستان، محمد ظاهر اغبر، سفیر افغانستان در دوشنبه قبلا تائید کرده است که تعدادی از چرخبالها به تاجیکستان تحویل داده شدهاند.
سیگار، اداره بازرس آمریکا برای بازسازی افغانستان هم اخیرا گزارش داد که ۱۶ چرخبال حکومت پیشین افغانستان که به اوکراین منتقل شده بود، به دولت ولودیمیر زلنسکی داده شده است.
استخبارات امریکا از فعالیت داعش در افغانستان ابراز نگرانی کرد. جنرال اسکات بریر ، مدیر سازمان استخبارات نظامی امریکا گفته «من نگران شاخه خراسان داعش در افغانستان هستم. این واقعیت است که [داعش] توانسته حملات فاجعه باری در افغانستان انجام دهد. این یک فال بد برای آینده است.»
آقای بریر روز گذشته در جلسه کمیته خدمات دفاعی سنای امریکا درباره فعالیت القاعده و داعش خراسان در افغانستان اظهار نظر کرد.
در این جلسه از آقای بریر خواسته شد که پیشبینی کند چه مدت طول میکشد داعش و القاعده توانایی حمله به خارج از افغانستان را داشته باشد. بریر پاسخ داد «تخمین ما این است که داعش [احتمالا] به یک سال یا کمی بیشتر نیاز دارد، و القاعده حتی بیشتر.»
طالبان تائید کرده که شاخه خراسان داعش در افغانستان فعالیت دارد، اما همواره تاکید میکند که جنگجویان آن مهار شده و تهدیدی برای کشورهای دیگر نیستند.
با این حال شاخه خراسان داعش اخیرا حملات خود را در نقاط مختلف افغانستان افزایش داده و منجر به نگرانی کشورها شده است.
طبق گزارشها، دست کم ۱۸۰۰ نفر از افراد داعش در ماه آگست ۲۰۲۱ توسط طالبان از زندان آزاد شدند و دوباره به گروه خراسان پیوستند.
ناظران میگویند طالبان مشکلات و چالشهایی در بین خودشان دارند و شماری از جنگجویان این گروه هم در ماههای گذشته به داعش پیوستهاند.
اخیرا نشریه "صدای خراسان" که حامی داعش است، همسایگان افغانستان را به حملات بیشتر تهدید کرد.
دولت تاجیکستان و ازبکستان رسما تائید کردهاند که در روزهای گذشته حملاتی از خاک افغانستان به کشورشان شده است.
گزارشهایی از فعالیت القاعده نیز در افغانستان مطرح شده، اما آقای بریر میگوید القاعده برای بازیابی تشکیلات خود تاکنون مشکلاتی داشته است.
او قبلا گفته بود با خروج آمریکا از افغانستان القاعده قادر به حمله به آمریکا ظرف یکی دو سال آینده است.
دبرا لاینز، نماینده ویژه سازمان ملل برای افغانستان با عبدالسلام حنفی، معاون رئیسالوزرای طالبان دیدار و از تصمیمات این گروه برای زنان انتقاد کرد. در این دیدار که چند روز پس از فرمان طالبان برای حجاب اجباری انجام شده، خانم لاینز به آقای حنفی گفته است حقوق زنان را محدود نکنید.
طالبان روز شنبه، ۱۷ ثور فرمان حجاب اجباری برای زنان افغانستان را اعلام کرد.
در این فرمان هشدار داده شده زنانی که حجاب مورد نظر طالبان را نداشته باشند تنبیه خواهند شد.
در فرمان آمده است که «اول، خانه زن بدحجاب شناسایی، توصیه و تنبیه شود. دوم، ولی (سرپرست) به اداره امر معروف و نهی از منکر احضار شود. سوم، سرپرست سه روز زندانی شود. برای چهارمین بار به دادگاه تحویل و به مجازات مناسب محکوم شود.»
زنان افغانستان در چند روز گذشته به این فرمان اعتراض کردند و با راه اندازی تظاهرات مسالمت آمیز از طالبان خواستند در تصمیم خود تجدید نظر کنند. آنان شعار دادند که «برقع، حجاب من نیست.»
آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل میگویند طالبان تاکنون به تعهدات خود عمل نکردهاند و پیهم حقوق زنان را پایمال میکنند.
به دستور طالبان، سفر زنان افغانستان بدون محرم ممنوع است و دختران صنف ششم به بالا هم حق تحصیل ندارند.
قرار است شورای امنیت سازمان ملل فردا، پنجشنبه ۱۳ ثور، درباره وضعیت زنان افغانستان جلسهای برگزار کند. در این نشست خانم لاینز گزارشی را به شورای امنیت درباره وضعیت زنان افغانستان و فرمان طالبان درباره حجاب اجباری ارائه خواهد کرد.
نماینده سازمان ملل در دیدار با آقای حنفی هم گفته است «افغانستان به یک تلاش فراگیر در برابر چالشهای پیش رو نیاز دارد.»
نصیراحمد فایق، نماینده افغانستان در سازمان ملل میگوید: "گزارشهای نگرانکننده و وحشتناک از کشتار غیرنظامیان به ویژه اقوام تاجیک توسط جنگجویان طالب در ولایتهای پنجشیر، تخار و اندراب وجود دارد." او تصریح کرده که این قتلها مصداق جنایات جنگی و نقض قوانین بینالمللی حقوق بشر است.
در روزهای گذشته به دنبال درگیریهای جبهه مقاومت ملی افغانستان با طالبان در ولایتهای پنجشیر، بغلان و تخار گزارشهایی از کشتار، بازداشتهای گسترده و شکنجه غیرنظامیان توسط طالبان در این مناطق در رسانهها منتشر شده است.
در گزارشها آمده است که طالبان با هجوم به خانهها، غیرنظامیان را به اتهام همکاری با جبهه مقاومت دستگیر و پس از شکنجه تیرباران میکنند.
ذبیحالله مجاهد شب سهشنبه نوار ویدیویی را در توییتر منتشر کرد که طالبان قطارهایی از مردان را بازداشت کرده و آنها را به "بغاوت" متهم میکنند.
منابع محلی از پنجشیر به رسانهها گزارش دادهاند که این افراد غیرنظامی بوده و هیچ پیوندی به جبهه مقاومت نداشتهاند.
با اوج گیری نبردها در پنجشیر و اندراب، کاربران نزدیک به طالبان در شبکههای اجتماعی با انتشار عکسهایی میگویند که حاجی مالی خان، معاون وزیر دفاع طالبان به پنجشیر سفر کرده است. پیش از این، ویدیوهایی به دست افغانستان اینترنشنال رسیده بود که نشان میداد قطارهای نظامی طالبان به ولایت پنجشیر سرازیر شده و وضعیت جنگی در این ولایت حاکم شده است.
فون برنت، نماینده ویژه اتحادیه اروپا در امور افغانستان در توییتر خود نوشته نگران وضعیت غیرنظامیان در پنجشیر است. او گفته "ما عزادار مرگ بیگناهان هستیم. وضعیت پیش آمده، یکبار دیگر نشان میدهد که راه حل جامع و فراگیر برای اداره افغانستان نیاز است."
پیشتر شهرزاد اکبر، رئیس پیشین کمیسیون حقوق بشر افغانستان نیز گفته بود که بازداشت، کشتار و شکنجه افراد ملکی در "حکومتداری" طالبان قاعده است نه استثنا.
به نظر شهرزاد اکبر "این تاکتیکهای بیرحمانه" طالبان، میتواند جرایم جنگی محسوب شود.
او افزود که "براساس حقوق بشردوستانه بینالمللی، تشویق، ترویج، مجاز دانستن یا عدم پیشگیری از قتلهای هدفمند افراد ملکی، بازداشتهای فراقانونی و شکنجه مظنونین، مسئولیت قانونی و جنایی برای رهبری طالبان به ویژه رهبری نیروهای امنیتی این گروه ایجاد میکند."
