این رسانه به نقل از لوکاس وبر، پژوهشگر در حوزه کشورهای بدون دولت و سازمانهای ستیزهجو نوشته است که «حامیان داعش در ازبکستان این [پروژه خط آهن] را توطئهای برای گسترش دموکراسی در افغانستان میدانند و قول دادهاند در برابر اجرای این پروژه با استفاده از زور مقاومت کنند.»
به گفته این پژوهشگر با توجه به نگرانیهای منطقهای در مورد فعالیتهای عملیاتی در حال توسعه داعش خراسان در شمال، افزایش سربازگیری از نیروهای خارجی اوزبیک و حملات موشکی اخیر به ازبکستان و تاجیکستان، طالبان میخواهد اعتماد منطقهای را تقویت کند و همسایگان خود را متقاعد کند که اوضاع تحت کنترل است.
اگرچه ازبکستان و تاجیکستان رسیدن موشکهای شلیک شده توسط داعش در اوایل سال جاری به قلمروشان را رد میکنند، اما شورای امنیت سازمان ملل متحد هشدار داده است که خطر حملات مشابه همچنان وجود دارد.
شورای امنیت در گزارشی به تاریخ ۱۵ جولای گفت که هدف از چنین حملاتی «تضعیف اعتبار نیروهای امنیتی طالبان با نشان دادن ناتوانی آنها در کنترل مرزها و جذب نیروهای جدید از منطقه است.»
روز سه شنبه، یک هیئت طالبان به رهبری امیرخان متقی وزیر امور خارجه ای گروه در یک کنفرانس بینالمللی در تاشکند، پایتخت ازبکستان شرکت کرد.
به گفتهی نیکی آسیا، کارشناسان بر این باورند که هدف اصلی این کنفرانس بحث در مورد قدرت فزاینده داعش خراسان، شاخه دولت اسلامی فعال در آسیای جنوبی و مرکزی و توانایی طالبان برای مهار آن بود.
عبدالباسط، محقق دانشکده مطالعات بینالمللی اس راجارتنام در سنگاپور میگوید که داعش خراسان تمرکز خود را بر آسیای مرکزی افزایش داده است زیرا برخی از گروههای متشکل آن از ستیزهجویان تاجیک و اوزبیک هستند که دارای روابط خویشاوندی در منطقه هستند. او به نیکی آسیا گفت که این گروه میتواند از این روابط برای جذب نیرو و گسترش نفوذ خود در کشورهای آسیای مرکزی استفاده کند.
از سویی دیگر داعش موفق شده است اعضای جنبش اسلامی ازبکستان یک گروه تندرو مرتبط با القاعده را جذب کند. این گروه در سال گذشته به طالبان کمک کرد تا بیشتر مناطق شمالی افغانستان را تصرف کند.
کشورهای آسیای میانه نگران این هستند که تهدیدات داعش بتواند برنامههای راه آهن را برای رسیدن به بنادر پاکستان مختل کند.
ازبکستان و همسایگانش به بنادر ایران متکی هستند. برای یافتن راه بدیل کوتاهتر مقامات افغانستان، پاکستان و ازبکستان در فبروی ۲۰۲۱ بر طرح ساخت خط آهن در سراسر افغانستان که ازبکستان را به بنادر دریایی در پاکستان متصل میکند، توافق کردند.
در جولای ۲۰۲۱، پاکستان، ازبکستان، افغانستان و ایالات متحده سری مذاکرات دیپلوماتیک چهارجانبه جدید را برای حمایت از صلح و ثبات در افغانستان و تقویت تجارت و روابط تجاری منطقهای تشکیل دادند.
تخمین زده میشود که مسیر افغانستان به بنادر کراچی در پاکستان حدود ۲۸۰۰ کیلومتر کوتاهتر از مسیر بندرعباس در ایران است.
طرح خط راه آهن به ازبکستان و دیگر کشورهای محاط به خشکی آسیای مرکزی کمک میکند تا انتقالات تجاری خود را گسترش دهند.
