سقوط جمهوریت؛ روابط دیرینه و غیررسمی روسیه با طالبان
روابط روسیه با طالبان نتیجه یک دهه دیپلماسی این کشور با طالبان است. روسیه با برگزاری نشست‌هایی در چارچوب فورمت مسکو روابط خود را با این گروه حفظ کرده بود. پس از تسلط طالبان، روسیه بی‌آنکه حکومت طالبان را به رسمیت بشناسد، روابط دیپلماتیک و اقتصادی خود را با طالبان گسترش داد.
بعد از به قدرت رسیدن طالبان در کابل، رئیس‌جمهور روسیه از این گروه خواستار کنترل اوضاع در افغانستان و برآورده کردن پیش‌شرط‌های جامعه جهانی شد.
ولادیمیر پوتین گفت: «ما از کسانی که اکنون اوضاع افغانستان را در دست دارند انتظار داریم بدون قید و شرط اوضاع در افغانستان را کنترل کنند، ما انتظار داریم که وضعیت به شکل مثبتی پیش برود و به رسیمت شناختن این نظام بستگی به این موضوع دارد و ما در همبستگی با سازمان‌های بین‌المللی برای خروج این گروه از فهرست گروه‌های تروریستی تصمیم خواهیم گرفت.»
روسیه همواره اوضاع افغانستان را زیر نظر داشته است. روابط این کشور با نظام جمهوری و مخالفان آن یعنی طالبان جز سیاست خارجی این کشور بوده است. اکنون نیز روابط دیپلماتیک بین مسکو و حاکمان فعلی کابل همچنان ادامه دارد.
با سقوط جمهوریت، سفارت روسیه بر خلاف دیگر کشورها فعالیت خود را در کابل متوقف نکرد. دیمیتری ژیرنوف، سفیر روسیه در کابل و ضمیر کابلوف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور پوتین جز دیپلمات‌های روسی بودند که اقدامات طالبان را در تامین امنیت کابل و مقابله با داعش ستودند. این دو دیپلمات روسی هر چند هیچ طرحی برای به رسمیت شناختن طالبان نداشتند.
ضمیر کابلوف که در تمام نشست‌های فورمت مسکو قبل و بعد از سقوط جمهوریت حضور داشت در نخستین نشست فورمت مسکو با حضور مقامات طالبان که تازه به قدرت رسیده بودند، انتظارات روسیه را برای به رسمیت شناختن این گروه مطرح کرد.
تشکیل دولت فراگیر، مبارزه با مواد مخدر، مقابله با رشد گروه‌های تروریستی، مبارزه با مهاجرت غیر قانونی و احترام به حقوق بشر از پیش‌شرط‌های روسیه برای به رسمیت شناختن طالبان است.
قبل تسلط طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، روسیه میزبان نشست فورمت مسکو بود و در زمان به قدرت رسیدن طالبان این کشور جز نخستین کشورهای بود که نشستی را با اعضای رهبری طالبان در مسکو برگزار کرد.
در سومین نشست مسکو، در کنار سران گروه طالبان، نمایندگانی از کشورهای چین، هند، ایران و پاکستان نیز حضور داشتند. این اولین فرصت برای طالبان و جهان بود. گروه طالبان که قدرت را از راه نظامی بدست گرفته بودند به عنوان حکومت به دنبال به رسمیت شناختن بود و جهان در پی ایجاد روابط با دولت تازه در افغانستان.
عبدالسلام حنفی، معاون رئیس‌الوزرای طالبان که در نشست فورمت مسکو مسئولیت تیم مذاکره‌کننده طالبان را داشت در گفتگوهای مختلف با رسانه‌ها خواستار به رسمیت شناختن این گروه و آزادسازی دارایی‌های مسدود شده افغانستان توسط آمریکا شد.
آقای حنفی آن زمان گفت: «اگر حکومت جدید به رسمیت شناخته و حمایت نشود در افغانستان طبعا گروه‌هایی که امنیت را اخلال می‌کنند تقویت می‌شوند. سیاست حکومت جدید این است که ما هیچ کس و هیچ گروهی را اجازه نمی‌دهیم امنیت ما و امنیت مردم افغانستان و همچنان امنیت همسایه‌های افغانستان و کشورهای منطقه و فرامنطقه را مختل کنند.»
از سوی دیگر، ضمیر کابلوف جز نخستین دیپلمات‌های کشورهای خارجی بود که به همراه نمایندگانی از وزارت‌خانه‌های دفاع، داخله، صنعت و تجارت، زراعت و انرژی روسیه به کابل رفتند.
بعد از این سفر، سرگئ لاوروف، وزیر خارجه روسیه در سومین نشست کشورهای همسایه افغانستان که در چین برگزار شده بود به عنوان نخستین کشور دیپلمات طالبان را برای سفارت افغانستان در مسکو پذیرفت.
پس از ورود نماینده طالبان در سفارت افغانستان در مسکو، روابط اقتصادی این میان مسکو و طالبان گسترش یافت تا جایی که نماینده اطاق‌های تجارت و صنایع افغانستان در بیست و پنجمین نشست اقتصادی سنت پیترزبورگ روسیه دعوت شد.
در کنار این همه نشست‌ها و تشریفات دیپلماتیک، روسیه نگران رشد گروه‌های تروریستی، مواد مخدر و مهاجرت غیر قانونی از خاک افغانستان است. بنابر این، روسیه برای جلوگیری از این تهدیدات تاکنون چندین رزمایش نظامی را با همکاری کشورهای ازبکستان و تاجیکستان در نزدیکی مرز افغانستان راه‌اندازی کرده است. علاوه بر این، روسیه برای به رسمیت شناختن حکومت طالبان پیش‌شرط‌های خود را مطرح کرده است.
به نظر می‌رسد مقامات روسی برای به رسمیت شناختن حکومت طالبان، منتظر عملی شدن وعده‌های طالبان به جامعه جهانی هستند و نیز نیم نگاهی به ایجاد یک نظم تازه ضد امریکایی با تکیه بر طالبان پیروز دارند.