اپرای «هزار خورشید تابان» به کارگردانی رویا سادات، شب شنبه، ۶ حوت در سالون نمایش سیاتل در ایالت واشنگتن امریکا روی پرده نمایش رفت. این اپرا بر اساس داستانی از خالد حسینی ساخته شده است و قصه زندگی دو زن افغانستان را زیر سایه حکومت اول طالبان در دهه هفتاد خورشیدی، روایت میکند.
رویا سادات میگوید اپرای هزار خورشید تابان، مبارزه و استقامت زنان افغانستان را از طریق داستان دو زن به تصویر میکشد.
این اپرا توسط استیفن کتساکو نوشته شده و موسیقی آن را شیلا سیلور، در طول ۱۰ سال، تهیه کرده است. شیلا پس از شنیدن کتاب صوتی هزارخورشید تابان، به این داستان علاقهمند شد و در سال ۲۰۱۲ توانست حق اقتباس این اثر را برای اپرا از خالد حسینی بگیرد.
این اولین نمایش جهانی اپرای هزار خورشید تابان است و تا یازدهم ماه مارچ در شهر سیاتل، ادامه خواهد داشت.
روزنامه گاردین گزارش داده است که طالبان درب خانههای امن، سرپناه زنان قربانی خشونت و سازمانهایی را بستهاند که به زنان خدمات مشاوره روانی ارائه میکرد. براساس این گزارش، با بسته شدن این نهادها، زنانی که تحت حمایت قرار داشتند باری دیگر در معرض خشونت و سوءاستفاده قرار گرفتهاند.
مریم (نام مستعار) روانشناس افغان به گاردین گفته است که او بیش از یک سال است تلاش میکند تا فرزانه (نام مستعار) و ۱۴ زن دیگر از بازماندگان خشونت خانگی را که قبل از سقوط دولت افغانستان به آنها مشاوره میداد، پیدا کند.
پس سقوط حکومت افغانستان، سازمانی که مریم برای آن کار میکرد، بسته شد و بسیاری از همکارانش از افغانستان گریختند. اکنون که مریم در تبعید زندگی میکند، با احتیاط به کارش ادامه میدهد تا برای زنان آسیبپذیر، جوانان و بیماران روانی خدمات ارائه کند. او میگوید از سرنوشت ۱۵ زنی که پیش از تسلط طالبان در کابل به آنها مشاور روانی میداد، اطلاعی ندارد.
یکی از آنها فرزانه، ۲۸ ساله، بازمانده خشونت خانگی است که توسط شوهرش به مواد مخدر معتاد شده بود.
گاردین مینویسد هنگامی که مریم برای اولینبار در اوایل سال ۲۰۱۹ با فرزانه آشنا شد، این زن تلاش میکرد از همسرش طلاق بگیرد، روندی سخت که در جریان آن مورد سوءاستفاده، باجگیری و تحقیر قرار گرفت و مجبور شد سه فرزندش را رها کند.
فرزانه در مصاحبهای در سال ۲۰۱۹ به گاردین گفته بود که او به خاطر واگذاری فرزندان خود به شوهرش احساس گناه میکند، اما این تنها راهی بود که برای او مانده بود تا از طریق آن از سوء استفاده شوهرش فرار کند.
فرزانه گفته بود: شوهرش «مرد وحشتناکی است. او به من تجاوز ميکرد و من سعی میکردم مقاومت کنم. او مرا لتوکوب میکرد و سپس تلاش کرد مرا به مواد مخدر معتاد کند و من نتوانستم مبارزه کنم.»
فرزانه گفته است که حتی پس از طلاق، شوهرش وارد خانه او شده، به او تجاوز کرده و او را لتوکوب کرده است.
مریم درباره فرزانه میگوید: «فرزانه زمانی از خشونت رهایی یافت که شوهرش در یک پرونده قتل دستگیر شد. او در نهایت توانست از شر او آزاد شود، کودکانش را پس بگيرد و زندگیاش را بازسازی کند. او به فرزندان همسایه قرآن آموزش میداد و در آخرین مشاوره روانی به من گفت که دیگر به حمایت نیاز ندارد.»
مریم گفته است چند هفته پس از آخرین جلسهشان، زمانی که ولایت هرات سقوط کرد و طالبان تمام زندانیان را از زندانهای افغانستان آزاد کردند، فرزانه به او تماس گرفته و گفته بود که شوهرش به طالبان پیوسته است و او را تهديد میکند. فرزانه به مریم گفته بود که شوهرش تهدید کرده بود که او را پیدا و مجازات خواهد کرد به همین دلیل، فرزانه وحشتزده شده و با فرزندانش مخفی شده بود.
در هفتههای پس از فروپاشی دولت افغانستان، مریم نیز به دلیل تهدید جنایتکارانی که از زندان آزاد و به طالبان پیوسته بودند، مجبور شده است تلفن خود را خاموش کند. مریم اکنون از سرنوشت فرزانه و ۱۴ زن دیگر اطلاعی ندارد.
گاردین میگوید براساس گزارش سازمان عفو بینالملل، دفاتر چندین سازمانی که حمایتهای مشاوره روانی و اجتماعی را برای بازماندگان خشونتهای مبتنی بر جنسیت ارائه میدادند، توسط طالبان بسته شده است.
به گزارش این روزنامه، طالبان از زمان تصاحب قدرت، ۱۶ پناهگاه و ۱۲ مرکز حمایت از خانواده را که تحت حمایت یک سازمان غیرانتفاعی امریکایی قرار داشت، بسته و املاک آنها را ضبط کرده است. پس از بسته شدن این مراکز، نزدیک به هزار زن مجبور شدهاند به خانههایشان برگردند. این زنان با بازگشت به خانه، بار دیگر از سوی شوهرانشان مورد سوء استفاده قرار گرفتهاند.
کوین شوماخر، مسئول یکی از نهادهایی که حمایت برای زنان قربانی خشونت را به عهده داشت میگوید بارها سعی کرده است با طالبان مذاکره کند. وی تصریح کرده است: «ما با برخی از رهبران طالبان ملاقات کرده و اهمیت این تلاشها را برای آنها توضیح دادیم و گفتیم که این پناهگاهها متعلق به کشورهای غربی نیستند، بلکه توسط بسیاری از کشورهای اسلامی در سراسر جهان اجرا میشوند.»
کوین شوماخر گفته است که وزارت امر به معروف طالبان که جایگزین وزارت امور زنان شده، درخواستهای آنها را نادیده گرفته است.
شوماخر به گاردین گفته است که مخالفت با حقوق زنان ربطی به محافظهکاری مذهبی ندارد. او تاکید کرده است که اسلام در واقع بسیاری از حقوق اساسی را تأمین میکند که با اعلامیه جهانی حقوق بشر چندان متفاوت نیست. او با تاکید میگوید: «اما آنهایی که زنان را انسان کامل نمیبینند، از دیدن زنان خوشحال نیستند.»
مریم گفته است که افغانها به ویژه زنان با بحران عظیم سلامت روانی مواجه هستند. وی تصریح کرده است: «زنان از تحصیل، کار، رفتن به پارکها یا رستورانها یا حتی انجام ورزش منع شدهاند. آنها حتی در خانوادههای تحصیل کرده و مترقی مجبور به ازدواجهای زودهنگام میشوند. آنها با وخامت اوضاع در سراسر کشور به حمایت یا حمایت قانونی دسترسی ندارند.»
مریم با وجود زندگی در تبعید، تلاش کرده است تا با احتیاط، عملیات داوطلبانه جذب همکاران و حتی دانشجویان دانشگاه را برای کمک به ارائه حمایت بهداشت روانی از زنان گسترش دهد. او عمدتا کارش را به طور آنلاین انجام میدهد و میگوید که آنها مشاورهشان را به ویژه برای زنانی ارائه میکند که به طور فزایندهای از فکر کردن به خودکشی رنج میبرند.
کریم خلیلی میگوید حکومت طالبان یک اداره انحصاری قومی، گروهی و ایدئولوژیکی است و به رسمیت شناختن آن پا گذاشتن روی ارزشهای حقوقبشری است.او در پیامی به مناسبت سالگرد عبدالعلی مزاری رهبر فقید حزب وحدت اسلامی گفت رفتارهای تبعیضآمیز و ناامیدی از آینده شاخصهای افغانستان امروز است.
عبدالعلی مزاری، بنیانگذار حزب وحدت اسلامی افغانستان بود که توسط گروه طالبان کشته شد. پس از کشته شدن عبدالعلی مزاری، آقای خلیلی رهبری این حزب را بر عهده گرفت.
کریم خلیلی میگوید که اکنون گروههای قومی، مذهبی و زبانی از ساختار حکومت و تصمیمگیری به حاشیه رانده شده و با آنها مانند «بیگانه» رفتار میشود.
طالبان پس از تسلط دوباره بر افغانستان، گروههای قومی و مذهبی و زنان را از حکومتداری حذف کردند. در بیش از یک سال گذشته، بارها جامعه جهانی و کشورهای منطقه از طالبان خواستهاند که حکومت فراگیر با حضور همه اقوام و زنان تشکیل دهد. مطالبهای که طالبان همواره آن را نادیده گرفته است.
کریم خلیلی در این پیام گفته است که زنان از ابتداییترین حقوق شان محروم شدهاند. به گفته وی، با گذشت زمان فضای بیاعتمادی و برخورد امنیتی با گروههای مختلف قومی گستردهتر شده و این وضعیت سبب شده است که نگرانی و ناامیدی عمومی نسبت به آینده افغانستان در بالاترین حد برسد.
در بخشی از پیام آقای خلیلی آمده است : «آنچه که بیش از همه تأسفبار میباشد ارائه یک تصویر ضدانسانی و قرون وسطایی از اسلام عزیز است که فرصت هر نوع تعامل با دنیایی در هم تنیده و وابسته به یکدیگر را برای افغانستان مسدود ساخته است.»
کریم خلیلی تاکید کرده است که تفسیرهای خاص و سلیقهای از آموزههای اسلام و رفتار زنستیزانه به نام شریعت بیشتر ریشه در فرهنگ و رسوم محلی و قبیلهای دارد.
آقای خلیلی تاکید کرده است که امروز در افغانستان تحت حاکمیت طالبان، مردم از حقوق برابر شهروندی، حق مشارکت در تعیین سرنوشت و مدیریت سیاسی افغانستان محروم شده و «تقابل و خشونت، انحصار و استبداد» برقرار شده است.
کریم خلیلی در دوره حامد کرزی، معاون دوم ریاستجمهوری بود. او در آستانه بیست و هشتمین سالگرد کشته شدن عبدالعلی مزاری، «شهید وحدت ملی» میگوید: «مردم افغانستان حکومت هیچ گروه تک قومی، ایدئولوژیکی و سیاسی را با رویکرد انحصاری و استبدادی بر نمیتابند.»
آقای خلیلی افزوده است که صلح و ثبات در افغانستان با سیاست ارعاب و تهدید، جنگ و خشونت تآمین نمیشود. او گفته است که برای رسیدن به صلح واقعی نیاز به مدارا، تساهل و گفتگو است.
رئیس دادستانی طالبان در ولایت بلخ میگوید رهبر این گروه در دادگاه خداوند در برابر ملت پاسخگو است. مولوی عبدالقدیر مرادی در سخنانی تندی خطاب به رهبر طالبان گفت که همه در دادگاه خداوند حاضر میشوند، اما ملا هبتالله آخندزاده در برابر ملت و کسانی که بر او حق دارند، پاسخگو است.
ویدیوی سخنرانی این مقام طالبان در شبکههای اجتماعی منتشر شده است.
مولوی عبدالقدیر مرادی خطاب به رهبر طالبان میگوید در دادگاه خداوند :«تنها هستی، نه مجاهد در کنار توست، نه حکومت در کنار توست، تنها و تنها هستی.»
این مقام طالبان در ادامه تاکید میکند که از ایراد سخنانش نمیترسد. او همچنین خطاب به افراد طالبان میگوید «در شرایطی که قوم، ملت، پدر، مادر، برادر از همه ما و شما بیزار بودند و فرار میکردند و ما را در قریهها، مساجد و مدرسهها جای نمیداند و نفرین میکردند، در آن شرایط ما نیز از قوم، پدر و مادر، از مردم و ملت خود گذشتیم و با امیرالمومنین صاحب ملا محمدعمر بیعت کردیم.»
رئیس دادستانی طالبان در ولایت بلخ در ادامه میگوید آنها در شرایطی با ملا هبتالله بیعت کردند که مردم از آنها نفرت و قوم علیه آنها قیام کرده بود. او از افراد طالبان خواست که مایوس نباشند.
او تاکید میکند که آنها خواهان حرمت از سوی طالبان هستند.
با آنکه در ماههای اخیر شمار دیگر از مقامهای ارشد طالبان به شمول وزیران داخله و دفاع طالبان از رهبری این گروه انتقاد کردند، اما انتقاد تند رئیس دادستانی طالبان در بلخ از ملا هبتالله در نوع خود بیسابقه است.
پس از افزایش انتقادها از رهبری طالبان، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی این گروه از منتقدان خواست به صورت علنی نیاید انتقاد کنند.
اکسپرس تریبون به نقل از منابع آگاه گزارش داد که طالبان به هیئت پاکستان پیشنهاد داده است که این گروه در صورتی تحریک طالبان پاکستانی را خلع سلاح میکند که اسلامآباد هزینه آن را بپردازد. به گزارش این روزنامه، این موضوع دیروز جمعه در نشستی با حضور نخستوزیر پاکستان مطرح شده است.
این روزنامه میگوید که این پیشنهاد طالبان افغانستان دیروز جمعه در نشست کمیته عالی با حضور شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان مطرح شده است.
هفته گذشته، خواجه آصف، وزیر دفاع و ندیم انجم، رئیس آیاسآی پاکستان به کابل سفر کردند و با مقامات طالبان در مورد مبارزه با تروریسم و مسائل امنیتی گفتگو کردند.
منابع آگاه از این نشست به اکسپرس تریبون گفتهاند که موضوع تحریک طالبان پاکستانی و پناهگاههای این گروه در افغانستان یکی از موضوعات اصلی این نشست بوده است.
طبق این گزارش، طالبان افغانستان به هیئت پاکستان پیشنهاد کرده است که در صورتی جنگجویان تحریک طالبان پاکستانی را خلع سلاح و از مناطق مرزی انتقال میدهد که اسلامآباد طرح آنها را تمویل و هزینه اسکان مجدد این گروه پاکستانی را بپردازد.
طبق گزارش اکسپرس تریبون، طالبان افغانستان پیشنهاد مشابهی را به چین برای رفع نگرانیهای این کشور در مورد جنبش اسلامی ترکستان شرقی ارایه کرده است.
این نخستین بار است که نظریه خلع سلاح تحریک طالبان پاکستانی توسط طالبان افغانستان مطرح میشود.
پیش از این، طالبان افغانستان میزبان و میانجی مذاکرات صلح میان دولت پاکستان و تحریک طالبان پاکستانی بود. گفتگوهایی که به نتیجه نرسید و تحریک طالبان پاکستانی حملات خود را از سر گرفت.
مسئول بخش رسانهای اتحادیه دانشگاههای خصوصی افغانستان به تورنتو استار گفته با ادامه ممنوعیت تحصیل زنان توسط طالبان، نزدیک به ۳۵ دانشگاه و موسسه تحصیلات عالی بسته میشوند. محمد کریم ناصری میگوید دانشگاههایی که بیشترین تعداد دانشجوی دختر را داشتند زودتر از بقیه بسته خواهند شد.
آقای ناصری میگوید که قبل از بازگشت طالبان، نزدیک به ۲۰۰ هزار دانشجو در دانشگاههای خصوصی تحصیل میکردند که ۷۰ هزار تن آنان زن بودند.
به گفته او، با فعالیت این موسسات آموزش عالی، نزدیک به ۲۵ هزار شغل ایجاد شده بود اما با همهگیری کووید و ممنوعیت تحصیل زنان و دختران ۶ هزار نفر در این بخش شغل خود را از دست دادهاند.
سما محمدی دانشجوی سال آخر رشته علوم سیاسی و روابط بینالملل در یکی از دانشگاههای خصوصی افغانستان به تورنتو استار گفت دو هفته پیش، دانشگاه خصوصی محل تحصیل او اعلام کرد که مدیران این دانشگاه تصمیم به فروش آن گرفته اند.
آنها مشکلات مالی را ناشی از ممنوعیت تحصیل دختران و ترک تحصیل دانشجویان عنوان کردند.
این دختر دانشجو گفت: «خبر فروش دانشگاه اتفاق بد دیگری بود که در زندگی من افتاد. من باور ندارم که در دانشگاه دوباره باز شود. امیدم به درس خواندن از دست رفته است. در واقع من امید به زندگی را از دست دادهام.»
با مصوبه ماه قوس طالبان مبنی بر ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاهها، اکنون تنها چیزی که سما میتواند به آن بپردازد خانهداری است.
او میگوید: «چیزی برای ما باقی نمانده است. نه حق درس خواندن داریم، نه حق کار، نه حق بیرون رفتن. خانه به زندان دیگری تبدیل شده است.»
یکی از استادان علوم سیاسی در یکی از دانشگاه های خصوصی با نام مستعار عادل احمدی در مصاحبه با تورنتو استار وضعیت را خفقانآور توصیف کرد.
او گفت که طالبان حتی فردی را در دانشگاههای خصوصی گماشتهاند تا از پشت در به آنچه استادان تدریس میکنند گوش دهد. او گفت که طالبان به آنها دستور داده است که در صنفهای علوم سیاسی در مورد سیاست داخلی افغانستان صحبت نکنند.
او افزود: «بعد از حکومت طالبان، ما دیگر دانشگاه به معنای واقعی کلمه نداریم. موضوعات تخصصی حذف شده و در عوض، موضوعات دینی توسط یک ملا بر اساس تفسیر طالبان از اسلام تدریس میشود. اکنون دانشگاه به مدرسه دینی شدهاند.»
این استاد دانشگاه گفت که تسلط طالبان انگیزه تحصیل را در میان دانشجویان از بین برد، زیرا امیدی به کار برای دولت یا فرصت های آینده در کشور وجود ندارد.
او گفت که جلوگیری از تحصیل دختران، سقوط دانشگاه های خصوصی را تسریع کرده است.
آقای احمدی باور دارد که طالبان برای مدت طولانی حکومت نخواهند کرد، اما میراث آن باقی خواهد ماند.
نادر نادری، یکی از اعضای مؤسسه هوور دانشگاه استنفورد و عضو هیات مذاکرهکننده با طالبان به تورنتو استار گفت که طالبان قبلاً به همان سیاستهای خشن دهه ۹۰ بازگشتهاند، به جز ممنوعیت کامل رسانهها.
به گفته آقای نادری، محدودیتهای آنها بر زنان افغان هیچ تفاوتی با اولین باری که در دهه ۱۹۹۰ به قدرت رسیدند، ندارد.
او افزود: «افغانستان در تمامی زمینهها، به ویژه در آموزش، حداقل نیم قرن به عقب برگشته است. اگر این روند ادامه پیدا کند، کشور در دهههای آینده از منابع انسانی تحصیل کرده برای توسعه محروم خواهد شد.»
آقای نادری گفت که او هیچ نشانهای از گفتمان معنادار یا اقدامات داخلی در میان طالبان که میتواند منجر به تغییرات مثبت شود را نمیبیند.
او افزود:«گروهی که چارچوب قواعد خود را بر اساس ایدئولوژیهای دینی تنظیم میکند، جایی برای تغییر باقی نمیگذارد یا انگیزهای برای تغییر ندارد.»
