ارتش افغانستان به رغم سالها آموزش و تجهیز توسط امریکا توانایی مقاومت در برابر شورشیان طالب را از دست داد و با قطعی شدن خروج تمام نیروهای امریکایی فروپاشید. سقوط ارتش مجهز افغان پرسش های زیادی به وجود آورده و در یک و نیم سال گذشته مقامات ملکی و نظامی افغان و خارجی در این مورد آن صحبت کرده اند.
اکنون، بسیاری از این تحلیلها و اظهارات در گزارش جدید سربازرس امریکا برای بازسازی افغانستان بازتاب یافته است.
در گزارش سیگار از حکومت اشرف غنی انتقاد شده که از وابستگی ارتش افغانستان به نیروهای امریکایی کم نکرد و برای دوران پس از نیروهای خارجی «استراتژی امنیت ملی» نداشت.
سیگار نوشت: «اشرف غنی، رئیسجمهور پیشین، اغلب فرماندهان اردوی ملی را تغییر داده و افراد وفادار به خودش را بر اساس قومیت منصوب کرد که باعث سیاسی شدن ارتش شد.»
دفتر سربازرس افزود: «این جابجایی مداوم در سلسله مراتب فرماندهی، روحیه و اعتماد نیروهای دفاعی را تضعیف کرد. افسران جوان، آموزش دیده، تحصیل کرده و حرفهای که زیر نظر نظامیان امریکایی آموزش دیده بودند، به حاشیه رانده شدند.»
سیگار اعتقاد دارد در حالیکه فساد ارتش افغانستان را ضعیف کرده بود، اما اراده سیاسی برای مبارزه با آن وجود نداشت.
این نهاد از امریکا نیز انتقاد میکند که با نظارت بر ارتش افغانستان برای جلوگیری از فساد، آن را به خود بیشتر وابسته کرد.
این وابستگی در میدان جنگ خود را به نمایش میگذاشت. به گفته سیگار، بعد از امضای توافقنامه دوحه با طالبان در سال ۲۰۲۰ حملات هوایی کم شد و میدان به دست طالبان افتاد. زیرا ارتش افغانستان عادت نداشت بدون حمایت هوایی جنگ کند.
از سوی دیگر، تجهیز کردن نیروها در میدان جنگ نیز برای ارتش افغانستان سخت شد زیرا امکانات هوایی کافی نداشت.
در سال ۲۰۱۹ امریکا نزدیک به ۷۵۰۰ حمله هوایی در سراسر افغانستان انجام داد و در همین سال بود که ارتش افغانستان پیشروی کرد و کنترول بعضی مناطق را بدست گرفت.
بنا به ارزیابی سیگار، طالبان از ضعفهای تاکتیکی، رهبری و لوژستیکی ارتش افغانستان به خوبی استفاده کرد. این گروه با استفاده از مطبوعات و دنیای مجازی جنگ روانی را علیه ارتش شروع و روحیه سربازان را تضعیف کرد.
سیگار می افزاید که باوجود مصرف ۹۰ میلیارد دالر و صرف کردن ۲۰ سال، امریکا در افغانستان ارتشی ساخت که ساختارش خیلی شبیه به ارتش امریکا بود. اما،ارتش افغانستان فاقد امکانات، مدیریت و مهارتهای موجود در ارتش امریکا بود.
این نهاد همچنین در گزارش خود، حیف و میل قراردادهای غذا و سوخت توسط «فرماندهان فاسد» در نیروهای امنیتی افغانستان در تبانی پیمانکاران را از عواملی که بر عزم این نیروها تاثیر گذاشت، دانسته است.
