مجله فارن پالیسی گزارش داد که طالبان بار دیگر به سیاست گروگانگیری رو آورده و چند شهروند اروپا و امریکا را بازداشت کرده است. طبق این گزارش، طالبان با گروگانگیری شهروندان خارجی به دنبال ایجاد فشار سیاسی، مبادله زندانیان و آزادسازی پولهای مسدود شده افغانستان است.
در گزارش آمده است که ممکن است تئوریهای زیادی در عقب بازداشت و گروگانگیری شهروندان خارجی از سوی طالبان وجود داشته باشد.
فارن پالیسی به نقل از برخی منابع امنیتی نوشت که طالبان ممکن است در حال برنامهریزی برای استفاده از شهروندان خارجی بازداشتی برای مبادله با زندانیان خود باشند؛ رویکری که این گروه قبلاً نیز از آن استفاده کرده است.
طالبان سال پیش مارک فریکس، تفنگدار سابق امریکایی را پس از دو سال در ازای رهایی بشر نورزی، قاچاقچی مواد مخدر و تمویلکننده طالبان، مبادله کرد.
برخی منابع اما معتقدند که این اقدام طالبان، به هدف تحت فشار قرار دادن دولت امریکا برای آزادسازی پولهای مسدود شده افغانستان صورت میگیرد.
میرویس ناب، معاون وزارت خارجه حکومت پیشین افغانستان، در مصاحبه با فارن پالیسی گفته است که طالبان با بازداشت غیرنظامیان خارجی، میخواهد دولتها را مجبور کند تا به جای تکیه بر سازمانهای غیردولتی، رابطه مستقیم با این گروه ایجاد کنند.
به گفته میرویس ناب، طالبان نگرانیهایی از احتمال جاسوسی کشورهای غربی توسط افراد وابسته به سازمانهای غیردولتی دارد.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا اخیراً در یک نشست کمیته خارجی مجلس نمایندگان امریکا بازداشت چند امریکایی توسط طالبان را تایید کرد. او گفت که امریکا میکوشد آنها را آزاد کند.
با این حال، منابع فارن پالیسی ادعا میکنند که تعداد شهروندان امریکایی در بازداشت طالبان، بسیار بیشتر از «چند نفر» و شاید دهها نفر است.
این در حالی است که حکومت بریتانیا نیز بازداشت سه شهروند خود توسط طالبان را تایید کرده است. وزارت خارجه پولند نیز اعلام کرده است که یک شهروند این کشور در اسارت طالبان به سر میبرد.
فارن پالیسی نوشته است که احتمالاً شهروندان فرانسوی و آسترالیایی نیز در میان بازداشتشدگان هستند.
در گزارش آمده است که افغانستان در حال حاضر سیستم قضایی کارا ندارد و تمام قوانین مصوب گذشته لغو شده است. از سویی هم، با بسته شدن نمایندگیهای سیاسی اغلب کشورهای جهان در افغانستان، شهروندان این کشورها به هیچگونه خدمات کنسولی دسترسی ندارند.
پس از کشته شدن ملا اختر منصور در سال ۲۰۱۶، اعضای ارشد شورای کویته طالبان برسر تعیین یک رهبر فاقد تجربه نظامی توافق کردند که سابقه تدریس در مدرسه دینی و معاونیت کمیسیون عدلی و قضایی طالبان را داشت.
شاید آنها فکر میکردند که کنار زدن یا اعمال نفوذ بر رهبری که نه سابقه سیاسی-نظامی دارد و نه متعلق به قبیلهای قدرتمند پشتون است، راحتتر است. اما، مولوی هبتالله آخندزاده خوشخیالی اعضای شورای کویته را به نمایش گذاشته است. او اکنون خواستار اطاعت بی قید و شرط همه است.
نارضایتی از رهبر همهکاره
مولوی هبتالله بدون مشوره با دیگر چهرههای کلیدی طالبان فرمانهای عجیب مانند ممنوعیت آموزش و کار زنان را صادر کرده که خشم بین المللی را برانگیخته و به انزوای بیشتر طالبان منجر شده است. انتقادهای غیرمستقیم کسانی چون سراج الدین حقانی نیز در تصمیم او تغییری نیاورده است.
به نقل از منابع داخلی طالبان، نارضایتی از رهبری مولوی هبتالله لایههای مختلف دارد. او عملاً تصمیمهای تکنفره میگیرد، در تمام سطوح مدیریتی خورد و کلان دخالت دارد و برای خود در قندهار دم و دستگاه بزرگ اداری و نظامی به وجود آورده است.
او به دلخواه خود قطعات خطرناک و دارای افراد انتحاری را از کابل به قندهار فرا خوانده است؛ از وزارت مالیه و بانک مرکزی۶۰میلیارد افغانی نقد و بدون سند مطالبه کرده است. رهبر طالبان به گفته چند منبع اطلاعاتی، با برکناری هدایت الله بدری مشهور به گل آغا اسحاقزی، وزیر مالیه قبلی، مصمم به انتقال وزارت مالیه و بخشی از بانک مرکزی به قندهار است.
اکنون که سخنگویان حکومت طالبان نیز به قندهار انتقال یافتهاند، احتمال انتقال پایتخت از کابل به قندهار را نباید از نظر دور داشت.
انتقال پایتخت به قندهار؟
بنا به منابع اطلاعاتی طالبان، مولوی هبت الله دلایل زیادی برای انتقال قدرت دولت از کابل به قندهار دارد. او در آنجا قدرت خود را منجسمتر کرده و پیامهای یکدست به دولتهای دیگر ارسال میتواند. هیئتهای خارجی هم به خوبی آگاهند که قدرت اصلی در قندهار است و نه در کابل. از این پس، آنها وقت خود را در ملاقاتهای بینتیجه در کابل ضایع نخواهند کرد.
رهبر طالبان قندهار را برای استحکام پایههای قدرتش مهم میداند. او در اتحاد با سران قبایل الکوزی (صدر ابراهیم)، اسحاقزی (شیخ حکیم حقانی)، علیزی (قیوم ذاکر) و کاکر (ملافاضل) میتواند بر تنشها و چالشهای درونی طالبان فایق آید.
تنشهای داخلی را در عصبانیت سراج الدین حقانی و دیگر اعضای ارشد طالبان کابلنشین از هبت الله میتوان دید. به نظر میآید که او به وزیران داخله و دفاع خود به خاطر تماس با غربیها و پروراندن اندیشه کودتای سفید مظنون است. او از عبدالحق وثیق، رئیس استخبارات که با امریکاییها رابطه دوامدار داشته، سخت ناراض است. بعید نیست که آنها در جریان یک تصفیه داخلی، از مقامهای شان برکنار شوند.
منابع اطلاعاتی از درون طالبان میگویند که ملا هبت الله آخندزاده از رئیس الوزرا، معاونین و اعضای ارشد طالبان سرخورده است. زیرا، آنها نظام «اسلامی» مورد نظر او را به وجود نیاورده اند. از این میان رفیقان رهبر طالبان، شیخ حکیم حقانی، قاضی القضات طالبان و چند وزیر سالخورده دیگر اند.
نادیده گرفتن حلقه کابلنشین و کاهش منزلت و اقتدار سیاسی آن، بیش از هر کسی به سراج الدین حقانی آسیب زده که در بازی تاج و تاخت خود را پس هبتالله، شایسته رهبری طالبان و افغانستان میداند. با نهادینه شدن اداره امور کشور در قندهار، رویای سراج الدین حقانی برای رهبری آینده کشور به یاس مبدل خواهد شد.
برای ملا هبت الله آخندزاده، انتقال قدرت سیاسی به قندهار نه تنها به معنای احیای دوره ملامحمد عمر، اولین رهبر طالبان و حتا زنده کردن خاطره تاریخی دوره احمدشاه ابدالی است بلکه به کاهش توجه و تلاش گروههای مخالف طالبان به تصرف کابل نیز منجر خواهد شد. یعنی، تلاش گروههای مخالف طالبان برای ناامن سازی ولایات اطراف کابل و تسخیر این شهر منحیث پایتخت را کم اهمیت خواهد ساخت.
امپراتوری جهادی
یک تحلیل جدی در مورد حضور گروههای تروریستی خارجی در افغانستان این است که رهبر طالبان به آنها به عنوان لشکر تحقق یک جهاد جهانی میبیند.
رهبر طالبان، همانند متحد قدیمی خود اسامه بن لادن، احساس میکند که پس از فایق آمدن بر چالشهای داخلی، دامنه امارت خود را به بیرون از مرزهای افغانستان، به کمک گروههای تروریستی خارجی توسعه داده میتواند. در هر حال، این گروهها مهرهها و ابزار نفوذ در بازی قدرت اند.
به نظر میرسد که رهبر طالبان هر چه در توان دارد برای تحقق خوابهایش بکار خواهد برد و در این راه گوش به کسی نمیدهد. کسانی که ملا هبتالله را از نزدیک دیدهاند، میگویند که او به شدت مستبد و دارای افکار سنتی است و اصلا به تغییر و تحول جهان و تنوع قومی و فرهنگی افغانستان باور ندارد.
فعلاً، فارغ از پیشگویی آینده، مخالفتها و نارضایتی داخلی طالبان در راستای تغییر ملا هبتالله جدی به نظر نمیرسد. اما، بدبختانه تصمیمهای او و حلقه وفادارش در قندهار وضعیت سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی افغانستان را بدتر خواهد کرد.
