فرمانده گروه واگنر روسیه میگوید که تعداد کشتهشدگان نیروهایش در باخموت بیشتر از تعداد تلفات شوروی در افغانستان است. یوگنی پریگوژین گفته ۲۰ هزار نفر از نیروهایش در شهر باخموت اوکراین کشته شدهاند. او گفت «در افغانستان کمتر از باخموت کشته شدند.»
او در مصاحبهای که روز سهشنبه دوم جوزا در کانال تلگرام مطبوعاتیاش منتشر کرده، میگوید که نیروهای ارتش شوروی به مرور زمان از نظر روحی و تاکتیکی ضعیف شدند.
یوگنی پریگوزین تاکید کرده که حالا هم ارتش روسیه دچار مشکلات است و باید مدیریت خود را در جنگ بهبود ببخشد.
واگنر یک تشکل نظامی خصوصی روسی است که همراه ارتش روسیه در اوکراین میجنگد.
بر اساس گزارشها، مراکز استخدام واگنر در ۴۲ شهر روسیه به طور متوسط روزانه ۵۰۰ تا ۸۰۰ نفر استخدام میکند.
فرمانده گروه واگنر در روزهای اخیر اعلام کرد که شهر باخموت را به طور کامل تصرف کرده است.
هواخواهان طالبان در امریکا روایت جدیدی ارائه دادهاند که واشنگتن برای حفظ نفوذ و منافعش جز دو گزینه «براندازی طالبان» و «به رسمیت شناسی» این گروه، انتخاب دیگری در افغانستان ندارد.
تازهترین استدلال هم این است که واشنگتن باید اداره طالبان را به رسمیت بشناسد و با خود ملا هبتالله آخندزاده کار کند تا زمینه تغییر او را در جهت تامین حقوق اساسی بشری و حفظ منافع امریکا فراهم کند.
این روایت نه تنها نادرست که خطرناک است و میتواند افغانها را به حالت کنونی برای مدت طولانی در گرو یک قشر بنیادگرا رها کند. در این مطلب کوشیده میشود که گزینههای امریکا برای تعامل با افغانستان تحت کنترول طالبان بررسی شود.
در این دو سال و اندی که امریکا افغانستان را ترک کرد و نظام جمهوری فروپاشید و طالبان یکجا با سایر گروههای تروریستی خارجی کشور را تصرف کردند، سیاستمداران و نظامیان امریکایی درست مانند سالهای پس از ۲۰۰۱ میلادی استراتژی مشخصی برای افغانستان پس خروج در دست ندارند.
در حالیکه نظامیان امریکایی از آشفتگی پس از بیست سال به شدت سرخورده و پشیماناند، تیم وزارت خارجه در هماهنگی با برخی از کارشناسان افغانستان از جمله مقامهای سابق، طرفدار تعامل و معامله با طالبان هستند چرا که آنرا واقعبینانه میپندارند. تیمهای اداره مرکزی استخبارات امریکا نیز در تماس با برخی از مسئولان نظامی و استخباراتی طالبان ظاهراً بهخاطر مقابله با گروههای تروریستی مانند داعش خراسان همکاری دارند. در این میان، واشنگتن در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ سرگرم بررسی گزینههایش در مورد افغانستان است، هرچند ممکن است وضعیت کنونی تا پس از انتخابات ادامه یابد.
ولی دستکم شش گزینهای که در اختیار امریکا در قبال افغانستان تحت کنترول طالبان قرار دارد از اهمیت برخوردار است و میتواند بر مسیر سیاسی آینده افغانستان تاثیرگذار باشد.
یک: تعامل مستقیم یا غیرمستقیم با طالبان
جمیز دابنز، نماینده سابق امریکا در افغانستان و از معماران نظام دموکراسی در ۲۰ سال اخیر که نویسنده کتاب «شکست ملتسازی در افغانستان» است، طرحی را برای موسسه رند ارائه داده که حاوی این پیشنهادهاست:
تعامل با طالبان
اگر نتیجه نداد، انزوای طالبان
باز هم اگر نتیجه نداد، دشمنی با طالبان
به گفته دابنز، طالبان در گذشته تروریست بوده و حالا تلاش شود با تعامل نسبی با این گروه از ادامه فعالیت تروریستی آنها جلوگیری گردد چرا که اگر غفلت شود، ممکن است آنها در آینده به فعالیتهای تروریستی خود بازگردند.
به نظر میرسد مجریان سیاست در امریکا ۲۰ ماه بعد از روی کار آمدن طالبان و با تمام سیاستهای ضدحقوق بشری آنها، همچنان روی گزینه تعامل قرار دارند چنانکه جان ساپکو، بازرس ویژه امریکا در امور بازسازی افغانستان، در گزارشش میگوید که واشنگتن در این مدت هشت میلیارد دالر صرف کمک به افغانستان تحت کنترول طالبان کرده که بیش از دو میلیارد آن، علنی و آشکار برای کمکهای انسانی بوده است.
واقعیت این است که با این محاسبه تفاوتی چندانی بین کمک مالی امریکا در زمان جمهوریت با دوره کنونی طالبان به افغانستان وجود ندارد. اما به نظر میرسد که تعامل مستقیم و پشت پرده امریکا در رفتار طالبان تغییرات اساسی نیاورده است. برعکس، ارسال منظم و متواتر پول هفتهوار اعتماد کاذب در میان عمده رهبران تصمیمگیر طالبان به وجود آورده اینکه افغانستان برای امریکا مهم است و واشنگتن در هیچ حالتی نمیتواند کابل را واگذار کند.
دو: حمایت از یک جناح طالبان علیه جناح دیگر
این میتواند برگ بازی امریکا برای اعمال فشار بر طالبان باشد. این طرح نیز در واشنگتن مطرح است که امریکا از حلقات عملگرا و میانهرو طالبان در برابر تندروها حمایت کند. هرچند نویسنده باور زیادی به تقسیمبندی میانگروهی طالبان به تندور و کندرو یا میانهرو و یا عملگرا ندارد، اما این امکان دور از تصور نیست که شماری از اعضای ارشد طالبان با آگاهی از خطرات تندروی و انزوای حلقه اصلی رهبری قندهار، خود را در جامعه جهانی میانهرو و منطقی معرفی کرده باشند. تعامل مرتب طالبان کابلی و انتقاد آنها از دستورها و فرمانهای رهبری نشان میدهد که حداقل یک دیدگاه متفاوت دیگری هم وجود دارد که میتواند امریکا را به تغییر از درون دلگرم کند.
سه: گزینه فشار پاکستان
ارزیابیهای اطلاعاتی نشان میدهد که پاکستان گزینههای مختلفی در اختیار دارد که بوسیله آن، میتواند طالبان را وادار به تغییر کند. از سوی دیگر، امریکا نیز میتواند پاکستان درگیر مصائب فراوان و محتاج را برای اصلاحسازی طالبان، تحت فشار جدی قرار دهد. بسیاری از خانوادههای رهبران طالبان از مولوی کبیر تا مولوی یعقوب همچنان در پاکستان زندگی میکنند و سرمایههای طالبان هنوز در بازارهای پاکستان در گردش است و سیاست خارجی طالبان توسط پاکستان مدیریت میشود. تهدید پاکستان به طالبان جدی است.
چهار: قطع حمایتهای مالی امریکا
منابع اطلاعاتی از درون طالبان میگویند که علاوه بر کمک علنی بشری، حمایتهای مالی دیگر نیز از اداره طالبان صورت میگیرد. براساس این اطلاعات، طالبان با دریافت پولهای هنگفت و محرم از جانب امریکا، وابسته و زمینگیر واشنگتن شدهاند. هرچند امریکا هر نوع کمک مستقیم به طالبان را رد میکند، روابط امریکا و افغانستان پیچیدهتر از کمکهای بشر مینماید و این مورد اسباب نگرانی گروههای ضدطالبان و حتی کشورهای همسایه و منطقه رقیب امریکا شده است، چرا که این برداشت وجود دارد که امریکا با حضور نامریی در حمایت از طالبان و استفاده از این گروه در تحریک ناامنی و تشدید تهدیدات علیه کشورها، بازی خود را ادامه میدهد. بنابرین، وقفه یا تهدید به قطع این کمکها یا تغییر در ماهیت تعامل با این گروه برای طالبان کابوس خواهد بود.
به گفته منابع اطلاعاتی، اگر امریکا برای مدت سه تا شش ماه کمکهای مالی غیرعلنی خود به طالبان را قطع کند، چند تحول احتمالی منفی در ساختار و صفوف طالبان رونما خواهد شد که از جمله میتوان افزایش تنشها و اختلافات درونگروهی، ضعف طالبان در پرداخت معاش ماموران، تمسک به انواع فساد در سطوح مختلف و هرج و مرج بیشتر را متصور بود.
پنج:حمایت از جبهات مقاومت ضدطالبان
حمایت از جبهات مقاومت یک گزینه دیگر برای امریکا است. جبهات مختلف نظامی، سیاسی و مدنی پس از سقوط نظام جمهوری علیه طالبان در داخل و خارج شکل گرفته است اما امریکا از هیچ یک حمایت نکرده است. امریکا حتی حاضر نشده است با رهبران این جبهات مانند احمدمسعود یا یاسین ضیاء یا رهبران سیاسی مانند یونس قانونی و رحمتالله نبیل دیدار کند. آنچه واشنتگن انجام داده است، حفظ فاصله معنادار با این جریانها برای تداوم تعامل با طالبان بوده است. امریکا فقط در حمایت از مقاومت زنان و آموزش و کار آنها بیانیه صادر کرده و دیدارهایی با زنان و جامعه مدنی داشته است که هیچ نوع تاثیر مثبتی در بهبود و تغییر وضعیت برجا نگذاشته است.
شش:تاسیس پایگاه در کشورهای همسایه و حملات نظامی
دیگر گزینه امریکا ایجاد پایگاههای بیشتر در نزدیکی افغانستان و انجام حملات نظامی بدون حضور نظامی در این کشور میباشد. نویسنده باور دارد که شرایط افغانستان و منطقه نسبت به دو سال قبل بسیار تغییر کرده است و طالبان گروه مسئولیتپذیر در راستای جلوگیری از تهدیدات به کشورهای منطقه نیست. دو سال قبل کشورهای همسایه افغانستان میپنداشتند که طالبان از گروههای تروریستی خارجی بهخاطر تحقق جهاد فرامرزیشان حمایت نخواهند کرد. این تصور وجود داشت که از تولید و قاچاق مواد مخدر جلوگیری خواهد شد و نفوذ امریکا در افغانستان از بین خواهد رفت. چنین نشد. پیامدهای سقوط نظام جمهوری نه تنها برای مردم افغانستان که برای کشورهای همسایه و منطقه نیز زیانبار بوده است.
کشورهای منطقه به این نتیجه رسیدهاند که با طالبان نمیتوان کار و به آنها اعتماد کرد. مشکل آب با ایران نمونهای از بیاعتمادی به سیاست طالبان است. کشورهای منطقه فکر میکنند که حمایتهای مالی امریکا و ابهام در روابطش با طالبان سبب بقای این گروه شده است. به نگاه آنها شرایط آماده است که امریکا سیاست خود را در جهت مخالف طالبان هماهنگ کند. برخی کشورهای منطقه به شمول پاکستان آماده خواهند بود که به امریکا پایگاه عملیات هوایی بدهند چرا که پرواز بمب افگنها و طیارات بیسرنشین از کشورهای خلیج فارس تا افغانستان زمانبر و در حدود ۳۰ ساعت خواهد بود. اجازه پایگاه در قلمروی پاکستان و احتمالا اوزبیکستان و یا تاجیکستان در راستای مبارزه علیه رهبران گروههای تروریستی خارجی در افغانستان از جاذبههای شرایط جدید به حساب میآید.
اگر اوضاع به این سمت پیش برود، استفاده از چنین گزینهای رهبران تحریمشده طالبان را به زیرزمینیها رهنمایی خواهد کرد. گروههای تروریستی خارجی حالت پراکنده خواهند داشت و استمرار این وضعیت طالبان را به تمکین و قبول خواستههای جهانی وادار خواهد کرد. در این صورت اعتبار از دست رفته امریکا ناشی از خروج فاجعهبارش نیز جبران و سرانجام اعتماد کشورهای منطقه نسبت به صداقت امریکا در جنگ علیه تروریسم نیز احیا خواهد شد.
بنابرین، مناسبتترین گزینه امریکا نه رسمیت اداره ملا هبتالله آخندزاده که تمرکز بر مثلث قطع کمکهای پنهان، فشار بر پاکستان و حمله به رهبران گروههای تروریستی خارجی در افغانستان میتواند باشد تا طالبان را به تغییر وادار کند. همزمان، تماس نزدیک با رهبران نظامی و سیاسی نسل دوم و سوم جهاد و جمهوریت میتواند گزینه دیگر آینده نظام سیاسی افغانستان باشد.
وزیر دفاع روسیه روز پنجشنبه در نشست وزیران دفاع کشورهای سازمان پیمان امنیت جمعی در مینسک، افغانستان را یکی از کانونهای بیثباتی منطقه دانست. سرگی شایگو گفت که تهدید اصلی از سوی گروههای مسلح غیرقانونی است که پس از به قدرت رسیدن طالبان، مواضع خود را در افغانستان تقویت کردهاند.
وزیران دفاع کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی روز پنجشنبه (۴ جوزا) در مورد چالشها، تهدیدات، ناامنی و همکاریهای دوجانبه و چندجانبه گفتوگو میکنند.
ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه و تاجیکستان اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی هستند.
این کشورها در دو سال گذشته چندین رزمایش مشترک نظامی را در نزدیکی افغانستان با هدف جلوگیری از نفوذ افراطگرایان برگزار کردهاند.
تمام کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی بر این عقیدهاند که گروههای تروریستی در مرزهای افغانستان حضور فعال دارند.
سرگی شایگو به همتایان خود در نشست امروز مینسک هشدار داد: در آینده، نفوذ تشکیلات مسلح غیرقانونی در افغانستان به کشورهای همسایه، برای انجام اقدامات تروریستی امکان پذیر است.
به گزارش خبرگزاری ریانووستی روسیه، سرگئی شایگو، امریکا را متهم کرد که قصد دارد از شبهنظامیان در افغانستان برای بیثبات کردن منطقه استفاده کند. او مدعی شد که برای این منظور انتقال شبه نظامیان از باندهای تحت کنترول در خاورمیانه به افغانستان سازماندهی شده است.
وزیر دفاع روسیه به کشورهای سازمان پیمان امنیت جمعی گفت: «با توجه به شرایط فعلی افغانستان، انجام رزمایشهای مشترک به صورت دوجانبه و چندجانبه مهم است.»
وزیر دفاع روسیه اخیراً در نشست وزیران دفاع سازمان همکاری شانگهای در دهلی، گفت که گروههای افراطی در افغانستان فعالیتهای خود را در کشورهای همسایه گسترش دادهاند. او تاکید کرده بود که این گروهها اقدامات خود را برای ترویج ایدههایشان در منطقه افزایش دادهاند.
سخنگوی وزارت امر به معروف طالبان میگوید محتسب این وزارت که راننده یک بس را سیلی زده بود، برکنار شده است. محمدصادق عاکف گفت که وزیر امر به معروف طالبان نیز با راننده بس دیدار و به او کمک مالی کرده است. این محتسب طالبان، راننده یک بس شهری را بخاطر نوع پوشش مسافران سیلی زده بود.
افغانستان اینترنشنال روز سهشنبه ویدیویی را منتشر کرد که در آن یک محتسب طالبان رانندهای را پس از یک گفتوگوی کوتاه با سیلی میزند.
سخنگوی وزارت امر به معروف طالبان شب چهارشنبه (سوم جوزا) در یک پیام ویدویویی گفت که این محتسب از راننده بس عذرخواهی کرده است. به گفته او، محتسب برای بازجویی به نهادهای قضایی طالبان معرفی شده است.
فرستنده آن ویدیو گفته بود که راننده بهخاطر نوع پوشش مسافران بس، سیلی خورده است.
این باشنده کابل گفت که محتسب طالبان علاوه بر سیلی و توهین و تحقیر راننده، جواز سیر او را نیز نزد خود ضبط کرده است.
در ماه دلو ۱۴۰۰ وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان دستورالعملی را در شهرهای مختلف افغانستان صادر کرد و از رانندگان موترهای شهری خواسته بود تا زنان «بدحجاب» را سوار نکنند و موسیقی نشنوند.
طالبان در نزدیک به دو سال گذشته مجموعهای از دستورالعمل و فرمانهایی را منتشر کرده است که زنان را از حقوق اساسیشان محروم میکند.
هرچند سخنگویان وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در رسانهها اعلام کردهاند که هیچ یک از محتسبان این وزارت حق اعمال خشونت بر مردم را ندارد، با این حال موارد متعددی از خشونت در برابر شهروندان توسط ماموران این وزارت از سوی افغانستان اینترنشنال مستند شده است.
شماری از زنان معترض تخار روز پنجشنبه (چهارم جوزا) بار دیگر به خیابان آمدند و علیه سیاستهای طالبان اعتراض کردند. ویدیوهای رسیده به افغانستان اینترنشنال نشان میدهد که معترضان از منع تحصیل و کار زنان توسط طالبان انتقاد کردند و شعار «زنان حذفشدنی نیستند» سر دادند.
این زنان محرومیت دختران از دانشگاه و مکتب توسط طالبان را «جهالت» خواندند.
معترضان زن بار دیگر تاکید کردند که «زنان نیم ستون جامعه» را تشکیل میدهند و نباید فراموش شوند.
زنان معترض تخار همچنین شعار «نان، کار، آزادی» سر دادند.
طالبان در نزدیک به دو سال گذشته، محدودیتهای شدیدی علیه زنان در حوزههای کار، آموزش و حضور در اجتماع وضع کرده است.
در ماههای گذشته، زنان افغان در شهرهای مختلف کشور دست به اعتراض علیه سیاستهای طالبان زدهاند. با این حال، پاسخ طالبان به این اعتراضات، بازداشت، سرکوب و خشونت بوده است.
به رغم اعتراضات پیهم زنان در شهرهای افغانستان و اصرار نهادهای حقوق بشری بینالمللی بر رعایت حقوق زنان، طالبان از اعمال سیاستهای محدودکننده خود دست برنداشته است.
امرالله صالح، معاون پیشین ریاست جمهوری افغانستان ادعا میکند که در یک حمله «واحد ویژه» به تاریخ ۱۵ ثور بر فرودگاه کابل، فعالیت این میدان برای چند ساعت مختل شد. در آن زمان برخی رسانهها گزارش دادند که این حمله «راکتی» بوده و در آن شماری از کارمندان فرودگاه و مسافران زخمی شدند.
با این حال، معاون پیشین ریاست جمهوری درباره تلفات این حمله چیزی نگفته است.
امرالله صالح روز پنجشنبه (چهارم جوزا) در توییتی نوشت که به دنبال این حمله، طالبان برای جلوگیری از درز اطلاعات، تلفنهای هوشمند شماری از افراد را بازرسی و تصاویر و ویدیوهای این رویداد را حذف کردند.
آقای صالح افزوده که طالبان در پی این حمله، شماری از افراد را «لتوکوب» نیز کرده و سپس این گروه مدعی شد که هیچ حادثهای صورت نگرفته است.
همزمان با این حمله، امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان به اسلامآباد سفر کرده بود.
امرالله صالح روز دوشنبه نیز سقوط هلیکوپتر طالبان در ولایت سمنگان را به این واحد ویژه نسبت داد.
با این حال، مشخص نیست که «واحد ویژه» بخشی از مجموعه جبهه مقاومت ملی افغانستان است یا خیر.
