رئیس جمهور ترکیه روز یکشنبه در گفتوگوی تلفنی با دبیرکل ناتو بار دیگر به برگزاری تظاهرات مخالفان حکومت ترکیه در سویدن اعتراض کرد. اردوغان گفت که در صورتی از پیوستن سویدن به ناتو حمایت میکند که این کشور جلو تظاهرات کردهای مخالف را بگیرد.
اردوغان حزب کارگران کردستان را که با حکومت ترکیه درگیری مسلحانه دارد، یک گروه تروریستی دانسته و از سویدن خواسته که اعضای آن را اخراج کند.
سویدن حدود یک ماه پیش در پاسخ به تقاضای ترکیه در مورد همکاری با انقره در مبارزه با تروریسم، قانون جدید ضدتروریسم را تصویب کرد. اما، اردوغان به ینس استولتنبرگ گفت که اگر جلو تظاهرات هواداران حزب کارگران کردستان گرفته نشود، تصویب این قانون جدید «بیمعنا» است.
رئیس جمهور ترکیه حدود ۱۰ روز پیش نیز از پولیس سویدن خواسته بود که تظاهرات کردهای مخالف را سرکوب و ممنوع کند. او مدعی شده بود که جلوگیری از تظاهرات صلح آمیز این گروه مخالف با قانون اساسی سویدن در تضاد نیست.
اردوغان در حالی خواستار سرکوب تظاهرات مخالفانش در یک کشور اروپایی شده است که جایگاه ترکیه در رتبه بندی آزادیهای مدنی سقوط فاحش کرده است. بنا به شاخص دموکراسی واحد اطلاعات مجله اکونومیست، ترکیه در میان ۱۶۷ کشور رتبه ۱۰۳ را دارد.
وزیر خارجه امریکا اعلام کرد که چالش نیروهای گروه واگنر با رئیسجمهور روسیه ممکن است هفتهها یا ماهها به طول بینجامد. آنتونی بلینکن روز یکشنبه (چهارم سرطان) در گفتوگو با شبکه خبری «ایبیسی» گفت: «فکر نمیکنم که ما هنوز پرده آخر را دیده باشیم.»
او افزود تنشهایی که جرقه این اقدام را زد، ماهها است افزایش یافته و این ناآرامیها میتواند بر قابلیتهای نظامی مسکو در اوکراین تاثیر بگذارد.
وزیر خارجه امریکا گفت: «ما شاهد ظهور ترکهای بیشتری در نمای روسیه بودهایم. هنوز خیلی زود است که بگوییم دقیقا کجا میروند و چه زمانی به آنجا میرسند، اما مطمئنا ما انواع سؤالات جدیدی داریم که پوتین باید در هفتهها و ماههای آینده به آنها پاسخ دهد.»
با این حال، آقای بلینکن ناآرامیهای روسیه را یک «مسئله داخلی» برای رئیسجمهور روسیه توصیف کرد.
او گفت: «تمرکز ما قاطعانه و بیامان بر اوکراین است و مطمئن میشویم که این کشور همه چیز مورد نیاز برای دفاع از خود و پسگیری سرزمینهای تصرف شده را در اختیار دارد.»
مقامهای امریکایی، که در شبانهروز گذشته رایزنیهای فشردهای را با متحدان اروپایی خود درباره بحران روسیه داشتند، تا اکنون از اظهارنظر مستقیم در این مورد خودداری کرده بودند.
علاوه بر گفتوگوهای جو بایدن، رئیسجمهور، آقای بلینکن نیز در روز شنبه با همتایان خود در کشورهای گروه هفت و همچنین لهستان و ترکیه در این باره گفتوگو کرد.
آقای بلینکن با اشاره به «شکست استراتژیک» ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در اوکراین گفت: «روسها مجبور بودند از مسکو در برابر مزدورانی که خودشان ساخته بودند، دفاع کنند.»
مقامات امریکایی انتظار دارند در روزها و هفتههای آینده اطلاعات بیشتری در مورد تحولات روسیه، از جمله جزئیات معامله روسیه با یوگنی پریگوژین رئیس شرکت نظامی واگنر به دست بیاورند.
این توافق، که با میانجیگری الکساندر لوکاشنکو رئیسجمهور بلاروس صورت گرفت، موجب شد که نیروهای واگنر از روسیه به پایگاههای خود بازگردند و کرملین اعلام کند که رهبر واگنر به بلاروس میرود.
آقای بلینکن درباره تماس لوکاشنکو با پریگوژین گفت: «ممکن است پوتین نخواسته خود را در سطح مذاکره مستقیم با پریگوژین پایین بیاورد.»
نیروهای تحت رهبری آقای پریگوژین، متحد پیشین آقای پوتین، خونینترین نبردها را در جنگ شانزده ماهه روسیه در اوکراین انجام دادهاند.
وزیر خارجه امریکا به شبکه تلویزیونی ایبیسی گفت: «ممکن است تعقیب تجاوز به اوکراین برای روسها به همان اندازه که حواسشان پرت شده و دچار تفرقه شوند، سختتر شود».
همزمان، بن کاردین سناتور امریکایی گفت که ناآرامی اخیر در روسیه، کمک واشنگتن به اوکراین را در حالی که این کشور در حال ضدحمله علیه روسیه است، کاهش نمیدهد.»
این سناتور دموکرات عضو کمیته روابط خارجی سنا به فاکسنیوز گفت: «این زمان بحرانی برای اوکراین است. این ضدحمله تعیینکننده نشان خواهد داد که ما در یکی دو سال آینده به کجا خواهیم رسید. بنابراین، بسیار مهم است که حمایت خود را حفظ کنیم و در مورد نیازهای اوکراین، فریب آنچه را که امروز در روسیه میگذرد، نخوریم.»
حمایت چین و کوریای شمالی از روسیه
همزمان، روز یکشنبه، وزارت خارجه چین اطمینان داد که از تلاشهای روسیه برای «حفاظت از ثبات» این کشور حمایت میکند.
این اولین واکنش بیجینگ پس از شورش گروه شبهنظامی واگنر علیه کرملین به شمار میرود.
این وزارتخانه در بیانیهای اعلام کرد: «چین به عنوان یک همسایه دوست و یک شریک استراتژیک، از روسیه در تلاشهایش برای حفاظت از ثبات، توسعه و دستیابی به رفاه حمایت میکند.»
بیجینگ تاکید کرد که آنچه اخیرا در روسیه رخ داده، یک «مسئله داخلی» است.
رسانههای دولتی کوریای شمالی نیز روز یکشنبه گزارش دادند که این کشور حمایت کامل خود را از روسیه پس از شورش گروه شبهنظامی واگنر اعلام کرده است.
خبرگزاری رسمی کوریای شمالی گزارش داد ایم چون ایل، معاون وزیر خارجه کوریای شمالی، در دیدار با الکساندر ماتسگورا، سفیر روسیه در پیونگیانگ، قاطعانه گفته که شورش مسلحانه اخیر در روسیه با «موفقیت سرکوب خواهد شد.»
پیشتر کوریای شمالی تهاجم روسیه علیه اوکراین را «جنگ نیابتی» امریکا با هدف نابودی روسیه خوانده و کمک نظامی غرب به کییف را محکوم کرده است.
روسیه به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، مدتها است که تحریمهای جدید علیه کوریای شمالی را به دلیل برنامه هستهای و شلیکهای مکرر موشکی این کشور وتو کرده است.
خبرگزاری رویترز گزارش داد که در پی حمله جنگندههای روسیه به ادلب سوریه، دستکم ۹ نفر کشته و ۳۰ تن زخمی شدند. رویترز افزوده که این جتها روز یکشنبه (چهارم جوزا) از ارتفاع بالا بر روی روستاهایی در شمالغرب ادلب بمب ریختند.
به گزارش خبرگزاری اناتولی، این جنگندههای روسی از پایگاه هوایی لاذقیه پرواز کردند و بازار سبزیجات شهر جسترالشغور را بمباران کردند.
به گزراش این خبرگزاری، همه کشتهشدگان و زخمیان این حملات هوایی روسیه غیرنظامی هستند.
براساس گزارشها، این بازار سبزیفروشی در زمان بمباران، در آستان عید قربان پر از خریداران و فروشندگان بوده است.
ادلب از مناطقی است در نشست سال ۲۰۱۷ کشورهای ترکیه، روسیه و ایران در شهر آستانه قزاقستان به عنوان مناطق «کاهش تنش» اعلام شده بود. مناطق همجوار لاذقیه، حما و حلب هم مشمول این مناطق هستند.
روسیه از سال ۲۰۱۵ به دعوت دولت سوریه در این کشور حضور نظامی دارد. هدف روسیه از اعزام نیروهایش به سوریه، تقویت مواضع دولت بشار اسد در برابر مخالفان مسلح او است.
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در سخنرانی تازه خود موضوع اوکراین را اولویت اصلی خود خوانده و گفته است: «روزم را با آن شروع میکنم و با آن به پایان میبرم.» رویترز گزارش داد که به نظر میرسد این سخنرانی پیش از شورش گروه واگنر ضبط شده باشد.
با این حال، رئیسجمهور روسیه در سخنرانی از قبل ضبط شدهای که روز یکشنبه (۴ سرطان) پخش شد، اعلام کرد که با وزارت دفاع تماس دایمی دارد و در مورد تحقق برنامههای کشورش در رابطه با «عملیات نظامی ویژه» در اوکراین مطمئن است.
آقای پوتین گفت: «ما احساس اطمینان میکنیم و البته در موقعیتی هستیم که میتوانیم تمام برنامهها و وظایف پیش روی خود را اجرا کنیم.»
او تاکید کرد: «این در مورد دفاع کشور نیز صدق میکند، در مورد عملیات نظامی ویژه، در مورد اقتصاد به عنوان یک کل و مناطق جداگانه آن صدق میکند.»
در صحبتهای کوتاه ولادیمیر پوتین، روز یکشنبه پخش شد، اشارهای به شورش روز شنبه گروه واگنر نشده است.
رویترز گزارش داده که جامعه اطلاعاتی امریکا نگران احتمال دستیابی یک جناح نظامی سرکش در روسیه به توانایی تصمیمگیری در مورد تسلیحات هستهای این کشور است. مقامهای اطلاعاتی امریکا گفتهاند که امنیت تسلیحات هستهای روسیه نگرانی دایمی واشنگتن است.
رویترز به نقل از مقامهای آژانس اطلاعاتی امریکا گزارش داده که علیرغم بهبود در حفاظت از مواد، کنترول و حسابداری در سایتهای هستهای روسیه از دهه ۱۹۹۰، امنیت مواد هستهای این کشور نگرانکننده است.
این آژانس نگران است که در صورت تشدید اختلافات بر سر جنگ اوکراین، که توسط گروه نظامی واگنر آشکار شد، امکان دارد یک جناح نظامی سرکش کنترول تسلیحات هستهای روسیه را به دست بگیرد.
افسران پیشین سازمان اطلاعات مرکزی «سیا» گفتهاند که گردآوری اطلاعات در مورد ساختار فرماندهی نیروهای راهبردی روسیه و جنبههای امنیتی انبارهای هستهای این کشور از دیرباز بخشی از «اولویتهای سازمانهای جاسوسی امریکا» بوده است.
رویترز افزوده است که در سال ۲۰۲۲، پس از تصمیم ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در مورد توقف بازرسی امریکا از سایتهای هستهای روسیه، امریکا تصمیم گرفت از ماهوارههای جاسوسی برای ارزیابی و نظارت بر امنیت سایتهای تسلیحات هستهای، حرکت کلاهکها و رهگیری ارتباطی برای نظارت بر تعهد فرماندهان روس استفاده کند.
دانیل هافمن، افسر ارشد پیشین سیا با اشاره به نظارت امریکا بر تسلیحات هستهای روسیه گفت که «این همیشه یک اولویت فوقالعاده مهم برای امریکا بوده است، زیرا همه ما میدانیم که این مسأله چقدر خطرناک است.»
او گفت: «ایالات متحده و متحدانش به این فکر خواهند کرد که یک مقام جدید از این سلاحها چگونه استفاده میکند.»
او افزود که در صورت وقوع چنین احتمالی، باعث میشود تا مقام جدید «از غرب برای هر چیزی که میخواهند، اخاذی کند.»
همچنین گفته میشود که کرملین در سالهای اخیر منابع بیشتری صرف مدرنسازی زرادخانههای هستهای خود کرده است.
روسیه بزرگترین زرادخانه هستهای جهان را دارد. شمار کلاهکهای هستهای این کشور حدود ۵۹۷۶ عدد برآورد شده، در حالی که تعداد کلاهکهای هستهای امریکا ۵۴۲۸ عدد است.
گاردین در گزارشی نوشت که بازماندگان قربانیان قایق غرق شده در سواحل یونان با ناباوری و خشم هزینه میلیون دالری نجات زیردریایی تایتان را نظاره میکنند. هفته گذشته عملیات گسترده مشترک چندین کشور برای نجات زیردریایی پنجنفره تایتان انجام شد.
گاردین به سراغ انیس مجید در پاکستان رفته که پنج نفر از خویشاوندانش را در سانحه غرق شدن قایق حامل پناهجویان در سواحل یونان در ۱۴ جون از دست داد. او شاهد «تلاشهای دیوانهوار» نجات پنج مرد دیگر بود که هفته گذشته در دریا ناپدید شدند.
این روزنامه بریتانیایی در گزارشی که روز یکشنبه (چهارم سرطان) منتشر کرد، نوشت که مجید، دانشجویی از کشمیر تحت کنترول پاکستان، مانند هزاران پاکستانی دیگر در نماز جنازه غیابی یکی از وابستگانش شرکت کرد.
امید اندکی وجود دارد که پسر عموهای مجید هرگز پیدا شوند یا حتی پیکر آنها به خانه آورده شود. در روزهای گذشته شواهد فزایندهای منتشر شده که نشان میدهد مقامات اروپایی و یونانی میدانستند قایق مهاجران در آبهای یونان با مشکل مواجه بوده، اما برای نجات آنها کاری نکردند. خانواده مجید با دیدن شواهد تازه، متحمل درد بیشتری میشوند.
رانا ثناءالله، وزیر داخله پاکستان، روز جمعه تایید کرد که دستکم ۳۵۰ شهروند پاکستانی هم از سرنشینان قایق بودند. مجموع سرنشینان این قایق حدود 750 نفر اعلام شده است.
سفارت افغانستان در ایتالیا هم تایید کرده است که شماری از شهروندان افغانستان نیز در این قایق حضور داشتهاند، اما هنوز شمار افغانهای جانباخته یا نجاتیافته از این تراژدی مشخص نیست.
براساس گزارش گاردین، هنگامی که خانواده مجید عزاداری خود را آغاز کردند، عملیات گستردهای با شرکت نیروهای چندین کشور، در حال انجام بود. هدف این عملیات نجات پنج مردی بود که با یک زیردریایی کوچک در اعماق اقیانوس ناپدید شدند.
اما این پنج مرد در سفری ناپدید شدند که خودشان برای ماجراجویی انتخاب کرده بودند؛ سفری نبود که از روی ناامیدی و ناگزیری انجام شده باشد. دو نفر از ناپدیدشدگان زیردریایی گردشگری نیز شهروند پاکستانی بودند: شهزاده داوود، بازرگان و پسر ۱۹ سالهاش سلیمان - دو مردی از طبقه اجتماعی متمول، برخلاف پسرعموهای مجید.
تضاد بین دو فاجعه در دریا، مقیاس تلاشها برای نجات افراد در معرض خطر و واکنش رسانههای جهانی به هر دو داستان، بحثهایی را در داخل پاکستان در مورد نابرابری جهانی و ارزشهای متفاوتی که بر زندگی انسانها اعمال میشود، برانگیخته است.
مجید میگوید: «ما از دانستن اینکه میلیونها دالر برای این ماموریت نجات هزینه شد، شوکه شدیم. آنها از همه منابع استفاده کردند و اخبار زیادی از این جستجو منتشر شد، اما آنها به خود زحمت ندادند تا صدها پاکستانی و افراد دیگری را که در قایق یونانی بودند جستجو کنند.»
به گفته مجید، «این یک استاندارد دوگانه است... اگر میخواستند میتوانستند بسیاری از مردم را نجات دهند یا حداقل میتوانستند اجساد جانباختگان را پیدا کنند.»
او تاکید کرد که «این تقصیر پنج مرد جانباخته در زیردریایی تایتان نیست که صدها نفر دیگر در سواحل یونان جان باختند، اما این تقصیر سیستمی است که در آن اختلاف طبقاتی بسیار زیادی وجود دارد.»
