وزیر فرهنگ و ارشاد ایران گفته این کشور «بهشدت» نسبت به حفظ میراث فرهنگی، ادبی و تاریخی افغانستان حساس است و آن را بخشی از فرهنگ مشترک خود میداند. محمدمهدی اسماعیلی گفت ایران بهدنبال عادیسازی فضای تعاملات فرهنگی و رسانهای با افغانستان است.
وزیر فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی روز شنبه در یک نشست خبری در تهران گفت که همکاریهای رسانهای با افغانستان شروع شده است و اخیرا این وزارت گروهی را به افغانستان اعزام کرده و قرار است یک گروه دیگر نیز به این کشور سفر کند.
آقای اسماعیلی افزود: «ما بهدنبال عادیسازی فضای تعاملاتی فرهنگی، هنری و رسانهای میان ایران و افغانستان هستیم.»
او بدون اشاره به این که با چه کسانی ملاقات کرده، گفت ملاقاتهایی داشته و ابراز امیدواری کرد «بهزودی» این رفتوآمدها میان مقامهای دو کشور بیشتر شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد ایران در بخش دیگر از سخنان خود گفت: «بهشدت نسبت به حفظ میراث فرهنگی ادبی و تاریخی افغانستان حساس هستیم و آن را بخشی از فرهنگ مشترک، تاریخی و ماندگار خود مان میدانیم.»
او ابراز امیدواری کرد که این بحث را «با قوت» بتوانند ادامه دهند.
آقای اسماعیلی همچنین گفت که جمهوری اسلامی از هنرمندان افغانستان مثل هنرمندان ایرانی در خلق و آفرینش آثار فرهنگی و هنری حمایت میکند.
اظهارات وزیر فرهنگ و ارشاد ایران در حالی صورت میگیرد که پس از تسلط طالبان بر افغانستان، بخش زیادی از نمادهای زبانی و فرهنگی فارسیزبانها در افغانستان از اماکن عمومی، دانشگاهها و ادارات دولتی پاک شده است.
اخیرا امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان در تهران در پاسخ به سوالی در مورد ضدیت این گروه با زبان فارسی گفته بود که پایین کشیده شدن تابلوهای فارسی از سر در ادارات و دانشگاهها کار «افراد مغرض» است.
محمدرضا علیمرادی، سرپرست ادارهکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان به ایرنا گفت: «تقریبا دو سال پیش یک انحراف آبی در افغانستان رخ داد که آب از هیرمند به منطقه گودزره در افغانستان هدایت شد اما آبی به تالاب هامون نرسید؛ در واقع ایران حقابه خود را در این مدت دریافت نکرده است.»
این مقام گفته که در چند نشستی که با «مسئولان افغانستان» در تهران انجام شده، آنها قول دادهاند که با بهتر شدن وضعیت بارندگی، حقابه هیرمند را بدهند.
او افزوده که تمام پهنه تالاب هامون کاملا خشک شده و هیچ گونه آبی در آن وجود ندارد.
حبیبالله دهمرده، نماینده زابل در مجلس ایران هم به ایرانا گفت: «احداث بند کمال خان در نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان، بزرگترین مانع در جاری شدن آب در رودخانه هیرمند است».
او گفت که بند کمال خان در ۸۰ کیلومتری مرز ایران با افغانستان ساخته شده و از زمان تاسیس آن، آبی در رودخانه هیرمند رها نشده و زمین رودخانه کاملا خشک است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی افزوده است: «ساخت بند کمال خان نه تنها لبهای هفتمین تالاب بین المللی هامون را خشکانده بلکه زندگی، اشتغال، محیط زیست و نفس ساکنان شمال سیستان و بلوچستان را تحت تاثیر قرار داده است.»
ایرنا در ادامه نوشته که با وجود انعقاد قرارداد حقابه هیرمند، از اواخر دهه ۱۳۷۰ و همزمان با کاهش بارش سالانه و گسترش خشکسالی بر سیستان، میزان ورودی آب رود هیرمند به دریاچه هامون مرتبا کاهش یافت.
این خبرگزاری همچنین افزود: «نبود دولت قدرتمند در افغانستان، حفر نهرها و رودهای متعدد برای انتقال آب رودخانه، نصب و بکارگیری انواع پمپ در مسیر رودخانه هیرمند برای کشاورزی در افغانستان در نهایت خشک شدن تالاب هامون به عنوان هفتمین تالاب بینالمللی جهان را در پی داشت.»
پیش از این نیز در ماه ثور ۱۴۰۲، ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران در سفر به سیستان و بلوچستان با لحنی تهدیدآمیز خطاب به حکومت طالبان گفت: «میخواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند، بسیار جدی بگیرند؛ به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار میکنم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.»
اظهاراتی که جدال لفظی مقامات دو کشور را در پی داشت و سپس هر دو طرف خواستند تنشها را آرام کنند.
