گذرگاه تورخم برای هشتمین روز متوالی بسته مانده و سبب توقف فعالیت بازرگانی میان افغانستان و پاکستان شده است. منابع در گمرک پاکستان به افغانستان اینترنشنال گفتند که روز شنبه، ۳۰ جدی، «هزاران» لاری در دو سوی گذرگاه تورخم در انتظار عبور اند.
تعداد زیادی از این لاریها حامل کالایی مانند سبزی و میوهاند که به گزارش رسانههای پاکستانی فاسد شدن آنها «میلیونها روپیه پاکستانی» به بازرگانان زیان رسانده است.
گفته میشود که روزانه به طور معمول حدود ۳۰۰ لاری حامل کالای بازرگانی از گذرگاه تورخم تردد میکند.
گذرگاه تورخم شنبه گذشته، پس از آن بسته شد که طرف پاکستانی داشتن پاسپورت و ویزا را برای رانندگان افغان الزامی اعلام کرد. طالبان هم در اعتراض به این تصمیم، به کامیونهای پاکستانی اجازه وارد شدن به افغانستان ندادند.
اکسپرس تریبون روز گذشته گزارش داد که تجارت بین پاکستان و کشورهای آسیای میانه هم به دلیل بسته شدن پنج گذرگاه در مرز افغانستان متوقف شده است.
بارزگانان گفتند در حال حاضر گذرگاههای چمن، تورخم، غلام خان، انگوراده و خرلاچی بسته است.
وزارت اطلاعات ایران روز جمعه، ۲۹ جدی اعلام کرد که عادل عارف مشهور به عادل پنجشیری در اجرای حملات کرمان نقش داشت و وارد منطقهای در غرب تهران شده و تحت تعقیب قرار دارد.
احمدضیا سراج، آخرین رئیس امنیت ملی دولت پیشین افغانستان روز جمعه، ۲۹ جدی، اطلاعات جدیدی را درباره عادل عارف در اختیار افغانستان اینترنشنال گذاشت.
به گفته آقای سراج، عادل عارف طراح چندین حمله «تروریستی» از جمله حمله بر دانشگاه کابل در سال ۱۳۹۹، حمله راکتی به ارگ ریاستجمهوری و چند حمله دیگر بود.
عادل عارف در عقرب ۱۳۹۹ توسط ریاست امنیت ملی افغانستان تحت رهبری احمدضیا سراج دستگیر و روانه زندان بگرام شد.
احمدضیا سراج به افغانستان اینترنشنال گفت بعد از سقوط دولت پیشین افغانستان در اسد ۱۴۰۰ که دروازههای زندانها توسط طالبان باز شد، یکجا با اعضای این گروه از زندان رها شد.
به گفته آقای سراج «او به دلیل روابطی که با شبکه حقانی طالبان داشت تا هشت ماه اول حاکمیت طالبان با موترهای زرهی در کابل گشتوگذار میکرد».
این مقام پیشین امنیت ملی افغانستان گفت «عادل در نظام جمهوریت به اعدام محکوم شده بود، اما حکم اعدامش به دلیل سقوط دولت اجرا نشد».
احمدضیا سراج گفت عادل، از دوستان نزدیک «شهابالمهاجر»، رهبر شاخه خراسان داعش و یکی از سردستههای خطرناک این گروه است.
آقای سراج تاکید کرد که با ورود طالبان به کابل، حدود چهار هزار عضو داعش از زندانها رها و به ولایتها و کشورهای منطقه پراکنده شدند.
وزارت اطلاعات ایران با انتشار تصاویری از عادل عارف از شهروندان ایران خواست در زمینه بازداشت و گرفتاری این عضو داعش خراسان همکاری کنند.
در بیانیه وزارت اطلاعات ایران آمده است که عارف به طور مستقیم با عبدالحکیم توحیدی، فرمانده عملیات داعش در کرمان ارتباط داشته و «در گذشته به اتهام طراحی عملیات انتحاری در دانشگاه کابل، بازداشت و پس از یکسال حضور در زندان بگرام، از زندان آزاد شد».
در بیانیه این وزارت گفته شده که عارف بعد از رهایی از زندان، «مجددا به اعمال تبهکارانه روی آورده بود».
وزارت اطلاعات ایران تایید کرده است که تاکنون تعدادی از اطرافیان وی که همه عضو داعش خراسان بودند، شناسایی و بازداشت شدهاند، اما شخص محمد عادل عارف متواری و تحت تعقیب قرار دارد.
عارف عادل کیست؟
در ۱۲ عقرب ۱۳۹۹ که یک روز عادی در کابل در جریان بود، حمله خونینی در دانشگاه کابل اتفاق افتاد و کابل را شوکه ساخت. درگیری در دانشگاه کابل که بعد از یک حمله انتحاری صورت گرفت، حدود شش ساعت دوام یافت و شاخه خراسان داعش مسئولیت این حمله را پذیرفت.
در این حمله نزدیک به ۲۰ نفر کشته شدند. قربانیان عمدتا جوانان دانشجو در دانشگاه کابل بودند.
به دنبال وقوع این انفجار امرالله صالح، معاون رئیسجمهور پیشین افغانستان اعلام کرد که حمله بر دانشگاه کابل کار «طالبان داعشی» بوده و عارف عادل، یکی از طراحان این حمله بازداشت شده است.
آقای صالح در آن زمان اعلام کرد که عادل «دانشکده شرعیات را تا صنف سوم خوانده است و بعدا توسط ثناء الله، عضو سابقهدار شبکه حقانی جذب و سپس، این جنایت را انجام داده است».
امریکا در ماه قوس ۱۴۰۰ اعلام کرد که ثناءالله غفاری، رهبر شاخه خراسان داعش را تحریم کرده است.
امرالله صالح در آنزمان نوشته بود که «ثناء الله قبل از ظهور داعش، عضو گروه طالبان و شاخه حقانی بود.» به گفته او «داعش اسم است. اینهایی که این کار را کردهاند چندهویتی استند حزب التحریر، طالب، داعش و همه؛ یعنی هر زمانیکه نیاز بود از یک عنوان و لقب خاص کار گرفتهاند».
با این حال ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان در آن زمان ادعای دست داشتن در حمله بر دانشگاه کابل را رد کرده بود.
از حکم اعدام تا رهایی از زندان بگرام
وزارت امور داخله دولت پیشین افغانستان در ماه جدی ۱۳۹۹ اعلام کرد که فردی به نام عادل، از طراحان حمله به دانشگاه کابل به اعدام محکوم شده است.
طارق آرین، سخنگوی وزارت امور داخله حکومت پیشین به رسانهها گفت که عادل در یک دادگاه علنی به اعدام محکوم شده است.
دادگاه عالی افغانستان در ۱۱ جدی همان سال جریان زنده تصویری بدون صدای دادگاه متهمین طراح حمله به دانشگاه کابل را نشر کرده بود.
در آنزمان دولت افغانستان عادل را به زندان بگرام، در ولایت پروان، در شمال کابل منتقل کرده بود.
رسانهها در ۲۴ اسد ۱۴۰۰، حدود یک سال بعد از حمله خونین بر دانشگاه کابل گزارش دادند که زندان بگرام به دست طالبان افتاده و این گروه همه زندانیان این گروه را آزاد کرده است.
بعدا سخنگویان طالبان نیز تایید کردند که هبتالله آخندزاده فرمان آزادی همه زندانیان را صادر کرده است.
همینگونه در بیانیه وزارت اطلاعات ایران که روز جمعه، ۲۹ جدی ۱۴۰۲ منتشر شد آمده است عادل عارف، «پس از یکسال حضور در زندان بگرام، از زندان آزاد شد» و پس از رهایی از زندان، «مجددا به اعمال تبهکارانه روی آورده بود».
از زمانی که خبر قوانین زنستیزانه طالبان از چارچوب افغانستان فراتر رفت و جهانیان دریافتند که امریکا قدرت را به چه رژیمی واگذار کرده، انتقادها از کمک هفتهای ۴۰ میلیون دالری به افغانستان هم، از فضای رسانهای و اجتماعی افغانستان فراتر رفت.
در گذشته بانک مرکزی تحت کنترول طالبان هر هفته و گاهی هفتهای دو بار، از دریافت بستههای کمک ۴۰ میلیون دالری خبر میداد. اما پس از افزایش انتقادهای جهانی از سیاستهای زنستیزانه این گروه، گویا تصمیم گرفته شد خبر دریافت این کمکها دیگر رسانهای نشود. حتی این تصور وجود داشت که این کمکها ممکن است به دلیل رفتار ضدزن طالبان، قطع شده باشد.
اکنون وزارت خارجه امریکا تایید کرده است که این پولها قطع نشده و همچنان به افغانستان فرستاده میشود.
این وزارت به سیگار، سربازرس ویژه امریکا برای افغانستان، گفته است که هر ۱۰ تا ۱۴ روز، هشتاد میلیون دالر پول نقد به افغانستان میرسد.
دفتر سازمان ملل در افغانستان (یوناما) تاکید دارد که این پولها نه در بانک مرکزی تحت کنترل طالبان، بلکه در حساب مخصوص ملل متحد در بانکهای خصوصی نگهداری میشود.
عبارت «هفتهای ۴۰ میلیون دالر»، در فضای رسانهای افغانستان و شبکههای اجتماعی، معادل حمایت غرب، به ویژه امریکا از حکومت طالبان استفاده میشود. سازمان ملل متحد و امریکا همواره تاکید کردهاند که هفتهای ۴۰ میلیون دالر پول نقد، کمک به پروژههای امدادی بینالمللی به افغانستان است، نه کمک به طالبان.
با این حال، این نظر وجود دارد که کمکهای امدادی و بشردوستانه به افغانستان تحت کنترول طالبان هم، نوعی کمک به این گروه محسوب میشود.
وقتی سازمان ملل متحد معاش معلمان و برخی دیگر از کارمندان دولت را بپردازد، شفاخانهها و درمانگاهها را تمویل کند و خیال حاکمان را از شکم گرسنه مردم راحت کند، درآمدهای ناشی از جمعآوری مالیات، گمرکها و فروش سنگهای قیمتی، در خزانه طالبان باقی میماند تا این گروه، بدون نظارت بینالمللی و در نبود نهادهای مردمی، هر طور که میخواهد از این پولها استفاده کند.
طالبان که خیالش از شکم گرسنه مردم راحت باشد، درآمدهای داخلی را صرف ساخت مدرسههای جهادی و دینی میکند که تبدیل به کارخانههای طالبپروری شدهاند، در کنار مسجدهای موجود و در میان خانههای محقر و خاکی مردم، مساجد بزرگتر و مجللتری بنا میکند، نیروهای مسلح خود را تجهیز و تقویت میکند و همچنین محتسب امر به معروف و نهی از منکر استخدام میکند تا در کوچه و بازار، زنان را به اتهام «بدحجابی» و مردان را به بهانه ظاهر غیرشرعی شلاق بزنند و شکنجه کنند.
چه خوب بود هفتهای ۴۰ میلیون دالر، صرف کارآفرینی و راهاندازی کارخانه و کارهای زیربنایی میشد و سازمان ملل متحد و کشورهای کمککننده به افغانستان تحت کنترل طالبان، به جای ماهی دادن به مردم، به آنها ماهیگیری یاد میداند.
نکته دیگر اینکه ورود این حجم از ارز خارجی به کشوری با اقتصاد ورشکسته و وابسته به کمک بیرونی، میتواند بزرگترین پشتوانه پول ملی باشد. بانک مرکزی طالبان به گونه مرتب از لیلام (مزایده) میلیونها دالر در بازار خبر میدهد. تزریق دالر به بازار، از راههای حفظ ارزش پول ملی است و شاید به همین دلیل باشد که ارزش افغانی، پول ملی افغانستان، اکنون بیش از گذشته باثبات بهنظر میرسد.
بخشهای دیگر این نوشتار:
تروریسم بینالمللی در قلمرو طالبان؛ چند گروه تروریستی در افغانستان حضور دارند؟
مهارتهای ویرانگر تروریستها در افغانستان؛ سازندگان بمب برای همیشه بیکار نخواهند نشست
