امرالله صالح، معاون پیشین ریاست جمهوری افغانستان سخنان اخیر فرمانده ارتش پاکستان درباره افغانستان را تلخ دانسته و به «نیش مار» تشبیه کرده است. آقای صالح گفته اظهارات عاصم منیر کار را برای درک استراتژی پاکستان در قبال افغانستان آسانتر میکند.
رئیس ستاد ارتش پاکستان پیشتر در بیانیهای درباره اولویتهای سیاست خارجی پاکستان در قبال همسایگان خود گفت: «زندگی یک پاکستانی از کل افغانستان مهمتر است.»
عاصم منیر گفته: «وقتی موضوع امنیت شهروندان پاکستانی در میان باشد، [اگر لازم باشد] کل افغانستان را هم میتوان ویران کرد.»
امرالله صالح روز جمعه (۶ دلو) در یادداشتی در حساب کاربری خود در اکس نوشت که اظهارات رئیس ارتش پاکستان برای او و «افغانهای میهنپرست» تازه نیست. آقای صالح تاکید کرده است که مردم میدانستند که ارتش و استخبارات پاکستان از اسلام و شبکههای مدارس دینی و مفهوم برادری برای پوشاندن استراتژی «شیطانی» خود استفاده میکنند.
آقای صالح افزوده که سخنان رئيس ارتش پاکستان در مورد افغانستان در مقابل افکار عمومی است، اما کار را برای فهم استراتژی پاکستان در قبال افغانستان آسانتر میکند.
معاون پیشین ریاست جمهوری افغانستان این اظهارات رئیس ارتش پاکستان را به «نیش مار در فضای باز» تشبیه کرده است. او گفته که جلوگیری از نیش ماری که در فضای باز است، سادهتر از نیش ماری است که در کمد جا گرفته است.
گروهی از نمایندگان پارلمان بریتانیا تحقیقی را درباره وضعیت زنان و دختران در افغانستان و ایران با عنوان «تحقیقات آپارتاید جنسیتی» آغاز کردند. این گروه پارلمانی در حال گردآوری شواهد و مدارک درباره وضعیت زنان و دختران افغانستان و ایران است.
مجله فوربس روز سهشنبه گزارش داد که این تحقیق نخستین تحقیق در جهان است که با بررسی وضعیت زنان و دختران در افغانستان و ایران، مقیاس و ماهیت وضعیت زنان را ارزیابی کرده و آن را در مقابل تعاریف حقوقی موجود از جرایم بینالمللی تحلیل خواهد کرد.
گفته شده که این تحقیق به رهبری هلنا کندی کسی، عضو مجلس اعیان بریتانیا، انجام میشود و این گروه به بررسی مفهوم «آپارتاید جنسیتی» و چگونگی تناسب آن با چارچوب حقوقی بینالمللی موجود میپردازد.
این نمایندگان میگویند که آپارتاید جنسیتی «جرم بینالمللی» نیست و طبق «اساسنامه روم»، آپارتاید «اعمال غیرانسانی با شخصیتی است که در چارچوب یک رژیم نهادینه شده و ظلم و سلطه سیستماتیک توسط یک گروه نژادی بر هر گروه دیگر انجام میشو».
این اساسنامه جنایت آزار جنسیتی را به عنوان جنایات علیه بشریت تحت پوشش قرار میدهد که عبارت است: «از محرومیت عمدی از حقوق اساسی برخلاف حقوق بینالملل، جنسیت به معنای «دو» جنسیت، زن و مرد، در چارچوب جامعه است.»
پیش از این ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل، در ماه جوزا گفت که «تبعیض شدید و منظم» علیه زنان در افغانستان میتواند آپارتاید جنسیتی تلقی شود.
او در نشست شورای حقوق بشر تاکید کرد که تبعیضهای جنسیتی در قلب ایدیولوژی طالبان قرار دارند.
درباره وضعیت حقوق بشر در افغانستان گفته بود: «تبعیض سیستماتیک، ظلم و جداسازی زنان و دختران در افغانستان نیازمند بررسی بیشتر در مورد وضعیت کنونی است.»
همچنین جواد رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در ایران، در گزارشی در ماه آگست گذشته نوشت: «زنان و دختران ایران در معرض آپارتاید مبتنی بر جنسیت، هدف قرار دادن و تبعیض قرار دارند.»
طالبان در جریان بیش از دو سال گذشته محدودیتهای گسترده علیه زنان وضع کرده است. این گروه مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم را بسته و دختران را از رفتن به دانشگاه، کار، تفریح، سفر، ورزش و رستورانت منع کرده است.
کارشناسان سازمان ملل گفتهاند که رفتار طالبان با زنان و دختران در افغانستان میتواند جنایت علیه بشریت باشد. این کارشناسان با بر شمردن محدودیتها بر زنان و دختران افغانستان میگویند که اقدامات طالبان باید به عنوان آزار و اذیت جنسیتی طبق قوانین بینالمللی مورد بررسی و پیگرد قرار گیرد.
اطلاعات استخباراتی نشان میدهد که در اواسط دهه ۲۰۱۰ میلادی، ورود سیلآسای پزشکان، مهندسان، متخصصان فناوری و دیگر داوطلبان دارای مدارک عالی در ساینس و تکنالوژی به صفوف داعش و القاعده، موجب تحول عظیم علمی در میان هراسافگنان در منطقه شد.
گروههای تروریستی چگونگی استفاده مصون از مهارتهای اساسی استخباراتی شامل استفاده از تلفنهای هوشمند و اپلیکیشنهای دارای سیستمهای معتبر محرمسازی به منظور حفظ محرمیت ارتباطات و دیگر شیوههای موثر در فعالیتهای هراسافگنانه را فراگرفتند. پیشرفت در تکنالوژی این امکان را فراهم کرد تا گروههای تروریستی با استفاده از مزیت محرمیت انتها- به-انتها (end-to-end encryption) برنامههای خود برای سربازگیری، تبادل اطلاعات سریع، آموزش و حمله را برنامهریزی و اجرا کنند. بدین معنا که راهاندازی حملات تروریستی دیگر نیاز به لوژستیک کهنه ندارد.
امروز یک گروه تروریستی میتواند یک عضو را به طور مثال در سویدن استخدام و با استفاده از ارز دیجیتال (cryptocurrency) او را تمویل کند، بدون اینکه ردیابی شود. این پیشرفتی نگرانکننده برای منطقه بوده و احتمالاً به مراتب پیچیدهتر خواهد شد.
مسئولان ریاست عمومی امنیت ملی جمهوری اسلامی افغانستان، عاملین انتحاری، پلانگذاران میانرتبه و مغزهای متفکری هراسافگنی را که از مزایای تکنالوژی برای کشتن هزاران انسان در افغانستان بهره میبردند، از نزدیک دیدند. این درست زمانی بود که ریاست عمومی امنیت ملی از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ به اطلاعات فنی اتکای بیشتری داشت و هراسافگنان با کمک دانش و تجربه جدید، وسایل کشف تخنیکی امنیت ملی را به چالش میکشیدند.
حملاتی که در سال های ۲۰۱۷، ۲۰۱۸ و به همین منوال سال های بعدی روی داد، طوری طراحی و اجرا میشد که آهسته آهسته وسایل کشف تخنیکی را بیمعنی میساخت. بدون شک سازمانهای استخباراتی منطقه نیز در ارائه آموزشهای فنی به تروریستان سهم داشتند ولی تجربه حاصل شده در عراق و سوریه بهسرعت در بین گروههای متعدد تروریستی در افغانستان و پاکستان در حال پخش بود.
ورود پهپادها
گروه داعش از طریق پخش و نشر مواد تبلیغاتی نشان داد که تا چه حد در تکنالوژی پهپاد (هواپیماهای بدون سرنشین) موفق بوده است. در این باره ریاست عمومی امنیت ملی شاهد پیشرفت روزافزون هراسافگنان در استفاده از تکنالوژی پهپاد برای تعقیب و نظارت و اجرای حملات، بود. پهپادها کمهزینه و قابل خرید در بازارهای آزاد است. پهپادهای بهدست آمده از نزدد تروریستها نشان میداد که قبل از استفاده در افغانستان، در کشورهای سوریه، عراق، ایران و پاکستان توسط این گروه ها استفاده شده بود.
ریاست عمومی امنیت ملی به شواهد زیادی دست یافت که استفاده تروریستان از پهپادها به منظور تعقیب اهداف، تصویربرداری و کاربرد آن برای بمبافگنی بر اهداف مورد نظر را نشان میداد. پهپادهای کوچک و نسبتاً کهنه از لحاظ فنی که قابل دستیابی در بازارهای تجارتیاند، با اندکی دستکاری این توانایی را پیدا میکنند که حدود ۴ کیلو مواد منفجره بر روی اهداف مورد نظر پرتاپ کنند. هراسافگنانان دارای پهپادهایی بودند که شماری از آنها از بازار های آزاد خریداری شده بودند و شماری دیگر آنقدر پشیرفته و پیچیده بودند که تحقیقات قادر به شناسایی منشأ و مبدا آنها نبود.
نکته مهم این است که گروههای هراسافگن قبلا این تاکتیکها را در افغانستان عملی کردهاند و در جایگاهی قرار دارند که این مهارتها را بر هر هدفی در منطقه استفاده کنند. در صورت اجرای این اندوختهها از افغانستان، عراق و سوریه، تروریستها قادر خواهند بود هر مکان امن در منطقه را با چالش جدی مواجه کنند.
تسهیل تروریسم فرامرزی
اپلیکیشنها به هراسافگنان کمک کرده است تا عملیات خود را تسریع کرده، امنیت فعالیتهایشان را توسعه داده و هزینه مالی و زمانی سفرها برای پلانگذاری و انجام حملات را پایین آوردند و همزمان بر انجام این حملات نظارت داشته باشند. وسایل و کانالهای ارتباطی محرم در دسترس تروریستها، آنان را از انزوای جهانی نجات داده و در حال حاضر تروریستان در سراسر جهان با استفاده از فناوری، تجارب خود را با یکدیگر شریک میکنند. استفاده از تکنالوژی جدید تروریستان را قادر میکند تا آموزشهای مورد نیاز را در هر گوشه جهان که خواسته باشند، از طریق تلفنهای هوشمند بهدست آورند. امروز نیاز به حضور فزیکی در یکی از آموزشگاههای تروریستی منطقه، روشی کهنه و قدیمی شده است.
تکنالوژی این زمینه را برای یک شخص ممکن میکند تا در هر نقطه جهان بدون در نظر داشت محدویتهای مرزی یا جنجالهای سفر، تاکتیک های تروریستی را فراگیرد. یک تروریست در افغانستان و عراق به راحتی میتواند دیگری را در هر نقطه جهان آموزش دهد.
ماجرای عبدالرحمان
قضیهای در ریاست عمومی امنیت ملی مربوط به یک فرد بهنام عبدالرحمان لوگری مشهور به حامد روشنی، تاییدکننده این تجربه است. عبدالرحمان از طریق فعالیتهای آنلاین خود توسط شخصی که هیچگاهی او را ندیده و با او همکلام نشده بود ، استخدام شد تا یک جنگجوی گروه داعش خراسان شود. یگانه چیزی که او میدانست یک اسم جعلی در یک حساب کاربری تلگرام بود. عبدالرحمان قانع شده بود تا یک حمله انتحاری را بیرون از افغانستان انجام دهد، او ساختن بمب و واسکت انتحاری و اینکه چگونه آنرا در یک نقطهء مزدحم، خصوصاً ساحل دریا، یا در یک کنیسه خارج از افغانستان منفجر کند، آموخته بود.
در مدت زمان حبس او در بازداشتگاه ریاست عمومی امنیت ملی تمام تلاش ها انجام شد تا این مرد جوان که بسیار تیزهوش، ذکی و قادر به تکلم روان به چند زبان بود، وادار به بیرون رفت از تندروی و افراطیت شود. اما هیچکدام به حد کافی در تغیر ذهن عبدالرحمان مؤثر واقع نشد. شماری از علمای دینی در چند جلسه بر اساس آیات قرآن، کوشیدند به او ثابت کنند که حمله انتحاری در اسلام تا چه حد زشت و غیراخلاقی است. اما مفکوره او تغییر نکرد. حتی پدرش که مالک دکان موبلفروشی در کابل بود و نمیخواست مرگ پسرش را منحیث عامل انتحاری ببیند، نتوانست او را برای برگشت به زندگی عادی قناعت دهد.
با بازگشت طالبان به قدرت، عبدالرحمان بلاخره در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ از زندان رها شد. او ۱۱ روز بعد، در ۲۶ اآگست در میان انبوهی از جمعیت در میدان هوایی کابل حمله انتحاری کرد. صدها نفر به شمول نیروهای بینالمللی در آن حمله کشته و زخمی شدند. مثال های فراوانی وجود دارد که زمانی یک فرد به حمله انتحاری آماده میشود هیچ نیرو و اندیشهای نمیتواند او را منصرف کند. زمانی میتوان به گونه موثر جلوی یک حمله انتحاری را گرفت که عامل حمله قبل از تبدیل شدن به بمبگذار انتحاری از پروسه شستشوی مغزی بیرون شود.
بخشهای دیگر این نوشتار:
تروریسم بینالمللی در قلمرو طالبان؛ چند گروه تروریستی در افغانستان حضور دارند؟
مهارتهای ویرانگر تروریستها در افغانستان؛ سازندگان بمب برای همیشه بیکار نخواهند نشست
نقش مدارس دینی در افراط و تروریسم؛ 'یک میلیون طالب دیگر دارند آماده میشوند'
بستر نیروی انسانی تروریسم طالبان؛ 'پدران را به کشتن دادند حالا چشم به پسرانشان دوختهاند'
انتشار ویدیوی جدید از بازداشت زنان در کابل توسط طالبان با واکنشهای گسترده در شبکههای اجتماعی مواجه شده است. نیلوفر ایوبی، فعال مدنی میگوید ویدیوها نشان میدهد حتی اگر زنان پوشیدهتر از پولیس زن طالبان باشند نیز به آنها حمله و «ربوده میشوند.»
افغانستان اینترنشنال روز جمعه، ششم دلو، ویدیویی را منتشر کرد که در آن دیده میشوند چندین مامور زن طالبان در همکاری با اعضای مرد این گروه، دو زن را در مکروریان کابل سوار خودرو کرده و با خود میبرند.
در ویدیو دیده میشود زمانی که زنان در برابر بازداشت از خود مقاومت نشان میدهند، مامور زن طالبان در برابر آنان از خشونت کار میگیرد.
یک باشنده شهر کابل به افغانستان اینترنشنال گفت این ویدیو را حدود یک هفته قبل در مکروریان سه کابل ثبت کرده است. او گفت ویدیو را زمانی ثبت کرد که طالبان میخواستند یک زن جوان را «به بهانه بیحجابی خودسرانه بازداشت کند.»
این باشنده کابل افزود زمانی که مادر این زن جوان در برابر بازداشت دخترش مقاومت کرد، افراد طالبان تصمیم گرفتند هر دو زن را با خود ببرند.
در یک مورد جداگانه، افغانستان اینترنشنال روز یکشنبه، اول دلو نیز ویدیویی را منتشر کرد که در آن دیده میشود یک مامور زن طالبان، یک زن پوشیده با برقع (چادری) را بازداشت میکند.
در این ویدیو دیده میشود زمانی که زن محجبه در برابر بازداشت از خود مقاومت نشان میدهد، توسط مامور زن طالبان با چوب و لگد لتوکوب میشود.
یک باشنده کابل که این ویدیو را به افغانستان اینترنشنال فرستاد، گفت این ویدیو را روز چهارشنبه، ۲۹ جدی، در منطقه ۳۱۵ کابل ثبت کرده است.
در روزهای گذشته فعالان حقوق زن با انتشار بیانیهها و ویدیوهای متعددی گفتند «حجاب بهانه است» و طالبان با بازداشتهای خودسرانه زنان میخواهد آنان را از جامعه حذف کند.
زمان سلطانی، پژوهشگر عفو بینالملل گفته این ویدیوها نشاندهنده وضعیت وحشتناکی است که مردم هر روز در افغانستان تحت کنترول طالبان تجربه میکنند.
به گفته این فعال حقوق بشر، گروه طالبان از بدو تاسیس مردم افغانستان را به وحشت انداخته و هولناکترین حملات را علیه غیرنظامیان انجام داده است.
تمیم عاصی، معین وزارت دفاع در دولت پیشین افغانستان گفته طالبان لتوکوب و بیحرمتی به زنان در ملا عام را عادیسازی میکند.
موج جدیدی از بازداشتهای زنان و دختران در افغانستان پیش از این نیز با واکنشهای گستردهای در افغانستان و جهان روبرو شده بود.
دفتر نمایندگی سازمان ملل در کابل (یوناما) در گزارش وضعیت حقوق بشر در سه ماه اخیر سال ۲۰۲۱ نوشت طالبان «زنان و دختران را عمدتا از منطقه هزارهنشین دشت برچی و برخی را در خیرخانه، که ساکنان آن عمدتا تاجیکاند، گرفتار کرده است».
یوناما هشدار داده که بازداشت خودسرانه دختران و زنان در افغانستان میتواند «پیامدهای خطرناکی» به دنبال داشته باشد.
جبهه مقاومت ملی افغانستان اعلام کرد که در دو حمله جداگانه در ولایتهای پروان و کاپیسا دستکم سه عضو طالبان را کشته و پنج عضو دیگر این گروه را زخمی کرده است. تاکنون طالبان به این ادعای جبهه مقاومت ملی افغانستان واکنشی نشان نداده است.
این جبهه ویدیوهایی را هم به رسانهها فرستاده که در آنها دیده میشود چریکهای جبهه مقاومت بر اهدافی در پروان و کاپیسا موشک شلیک میکنند.
این جبهه در خبرنامهای که روز جمعه، ششم دلو، منتشر کرد ادعا کرده که یک قرارگاه طالبان را در «غند صاحبالحق» در ولسوالی بگرام ولایت پروان هدف قرار داده و در این حمله دو عضو طالبان کشته و سه عضو دیگر این گروه زخمی شده است.
این جبهه همچنین گفته در حمله جداگانهای نیروهای چریکی آن در حمله به مرکز ولایت کاپیسا، بر یک قرارگاه طالبان در «لوای شاهین» حمله کردند که در نتیجه آن یک عضو طالبان کشته و دو عضو دیگر این گروه زخمی شدند.
در خبرنامه جبهه آمده «در این عملیاتها به نیروهای جبهه مقاومت ملی، آسیبی نرسیده است.»
مجمع علما و متنفذین تشیع افغانستان در واکنش به تظاهرات سراسری علیه «نسلکشیهزارهها» این اعتراضات را تفرقهآمیز خواند. این مجمع در بیانیهای گفت این کمپاین با هدف «بدنامسازی امارت اسلامی» راهاندازی شده و کسی به جرم هزاره بودن کشته نشده است.
مجمع علما و متنفذین تشیع افغانستان که به نظر میرسد این بیانیه را زیر فشار طالبان تهیه و تنظیم کرده، کارزار گسترده «نسلکشی» هزارهها را به «اشغالگران غربی و دست نشاندههای آنها» نسبت داده که به گفته این نهاد به هدف شعلهور کردن آتش منازعه قومی در افغانستان راهاندازی شده است.
این مجمع ادعا کرده که تعداد زیادی اعضای آن هزاره هستند و آنها این حرکت را به شدیدترین الفاظ محکوم میکند.
این گروه در بیانیه خود که روز جمعه، ششم دلو منتشر شد، سازماندهندگان این کارزار را «بیگانه» و «غیرافغان» خوانده و گفته که توسط جریانهای مثل تنظیم نسل نو مغل هزاره و شورای جهانی هزارهها سازماندهی شده که اولی «حافظ منافع پاکستان است» و دومی «عامل دست غربیها».
در این بیانیه آمده که «تعدادی انگشتشمار افغانی که در این حرکت شاملاند، کسانیاند که طی سالها عنوان زعامت و رهبری جامعه هزاره را یدک میکشیدند و «جز ایجاد تفرقه و نفاق و فروختن مردم و آرای مردم و تقسیم جامعه شیعه و هزاره به احزاب و نهادهای کمیشنکار دستآوردی نداشتند.»
این نهاد گفته جامعه تشیع و مردم هزاره از این افراد بیزارند و آنها را نمایندگان یا رهبران خود نمیدانند.
این مجمع در بخش دیگر از بیانیه خود به ستایش و تمجید از طالبان پرداخته و گفت که این گروه در زمینه تامین امنیت مناطق شیعهنشین و پوشش امنیتی تمامی فعالیتهای آنها در کابل و ولایات «شب و روز صادقانه تلاش ورزیده است» و مردم از طالبان سپاسگزار اند.
در بیاینه این نهاد آمده که اعضای آن از تمامی ولایات و ولسوالیها میباشند و این نهاد «در هیچ جای افغانستان سراغ ندارد که کسی به جرم هزاره بودن کشته شده باشد».
در هفتهای که گذشت شماری زیاد از افغانهای اروپا، امریکا و مناطق دیگر جهان در اعتراض به «نسلکشی» هزارهها در افغانستان و بازداشت دختران و زنان در منطقه هزارهنشین دشت برچی و همچنین دختران و زنان در منطقه خیرخانه کابل که عمدتا تاجیکنشین است، اعتراض کردند.
از زمانی که طالبان حدود دو نیم سال پیش قدرت را در افغانستان دوباره به دست گرفتند، مناطق عمدتا هزارهنشین در کابل و ولایات هدف حملات انفجاری بوده که در آن شمار زیاد از مردم کشته شدند.
علاوه بر این، در هفتهها و ماههای اخیر بازداشت خودسرانه زنان و دختران در غرب کابل به بهانه حجاب بیشتر شده است. بازداشتهایی که با واکنشهای برخی کشورها و سازمانهای بینالمللی رو بهرو شده است.
این سازمانها هم گفتند که بازداشت زنان و دختران توسط طالبان عمدتا روی مناطق و اقوام مشخص در افغانستان متمرکز است.
یوناما در گزارش اخیری که در باره وضعیت حقوق بشری افغانستان در سه ماه اخیر سال ۲۰۲۳ تهیه کرده گفته این بازداشتها پیامد خطرناکی در پی خواهد داشت. هدربار، معاون بخش زنان دیدبان حقوق بشر نیز اخیرا گفت که نگران سوء استفاده از دختران و زنان در بازداشتگاههای طالبان است.
